Bir trillion tonnadan ortiq og‘irlikka ega A23a aysbergi endilikda Janubiy okeanda harakatlanmoqda. Britaniya Antarktika xizmati (BAS) ulkanligi sababli uni “megaberg” deb ataydi. Bu haqda Forbes xabar berdi.
Olimlar va sun’iy yo‘ldoshlar aysbergning harakatini kuzatib, u ekotizimlarga qanday ta’sir ko‘rsatishi mumkinligini o‘rganmoqda. A23a aysbergi ilk bor 1986-yilda Antarktidadagi Filxner shelf muzligidan ajralib chiqqan. Ammo keyin Ueddell dengizida o‘ttiz yil davomida qolib ketgan. 2020-yilda u shimolga tomon siljiy boshlagan, biroq uning harakati to‘xtab qolgan.
A23a aysbergining uzoq vaqt harakatsiz qolgandan so‘ng yana siljiy boshlaganini ko‘rish juda qiziqarli, deydi BAS okeanografi Endryu Meyers.
BAS ulkan aysberg bir joyda turib qolmaganini bildirib, buni quyidagicha izohladi:
Bir necha oy mobaynida aysberg Teylor ustunida “qamalib qolgandi”. Bu okeanografik hodisa bo‘lib, unda suvosti tog‘i aylanma suv oqimi jismlarni bir joyda ushlab turadi. Bunday dinamika A23a aysbergini bir nuqtada aylanishga majbur qilgan, natijada uning shimol tomon tez suzib ketishi kutilganidek yuz bermagan.
A23a so‘nggi marta 2023-yil oxirida kuzatilgandi, o‘shanda sun’iy yo‘ldoshlar aysbergning Antarktidadan chiqib ketishga urinishini qayd etgan. Bu aysberg o‘zi harakatlanayotgan hududlarga ta’sir o‘tkazishi mumkin.
Biz bilamizki, bunday ulkan aysberglar o‘zlari o‘tayotgan suvlarni ozuqaviy moddalar bilan boyitib, kam mahsuldor hududlarda gullab-yashnayotgan ekotizimlarni yaratishi mumkin. Biroq, muayyan aysberglar, ularning o‘lchami va kelib chiqishi bu jarayonga qanday ta’sir ko‘rsatishi mumkinligini aniq bilmaymiz, dedi bir yil oldin A23a ga shaxsan tashrif buyurgan ekspeditsiya a’zosi, biogeokimyogar Lora Teylor.
Tadqiqotchilar aysbergning ekotizimga ta’sirini o‘rganish maqsadida uning old, orqa va yon tomonlaridan suv namunalarini olgan. Endi u erkin suzib ketmoqda.
Olimlar aysbergning Janubiy Jorjiya oroli tomon yo‘nalishini kutmoqda. U yerda nisbatan iliq suv katta aysbergning mayda bo‘laklarga parchalanib ketishiga sabab bo‘lishi ehtimoli yuqori.
Izoh (0)