Oliy Majlis Senatida Yevropa ittifoqining Markaziy Osiyo bo‘yicha maxsus vakili bilan uchrashuv bo‘lib o‘tdi. Bu haqda Oliy Majlis Senati axborot xizmati xabar bermoqda.
Senat raisi Tanzila Norboyeva Yevropa ittifoqining Markaziy Osiyo bo‘yicha maxsus vakili Terxi Xakala bilan uchrashuvda O‘zbekistonning Yevropa ittifoqining GSP+ dasturiga kiritilishi mamlakatni jahonning eng yirik bozorlariga chiqish imkoniyatini bergani aytib o‘tilgan.
Uchrashuvda O‘zbekistonning GSP+ dasturiga kiritilgani doirasida inson va mehnat huquqlarini himoya qilish, atrof muhitni, iqlimni muhofaza qilish va samarali boshqaruvni ta’minlash bilan bog‘liq 27 ta muhim xalqaro konvensiyani samarali amalga oshirish bo‘yicha majburiyatlar muhokama qilingan.
Ushbu majburiyatlarning bajarilishi Yevropa ittifoqi bilan savdo-iqtisodiy hamkorlikni mustahkamlash va O‘zbekistonning xalqaro bozorlarga integratsiyalashuviga yordam beradi.
Prezident Shavkat Mirziyoyev “Markaziy Osiyo—Yevropa ittifoqi” sammitidagi nutqida Yevropa ittifoqi bilan hamkorlikning 7 ta ustuvor yo‘nalishini sanab o‘tgan edi.
Hamkorlikning birinchi ustuvor yo‘nalishi bu — savdo. O‘zbekiston Yevropa ittifoqi bilan savdo munosabatlarini tubdan kengaytirishdan, eng avvalo, barqaror savdo-logistika zanjirlarini va o‘zaro mahsulot yetkazib berishni qo‘llab-quvvatlashning samarali mexanizmlarini yaratishdan manfaatdor. “GSP+” tartibining taqdim etilishi mamlakat ishlab chiqaruvchilarini tashqi savdo faoliyatiga jalb qilish va shu bilan birga, ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar sifatini oshirishda rag‘batlantiruvchi omil bo‘lib xizmat qilishi aytilgan.
GSP+ nima?
GSP+ dasturi Yevropa ittifoqi bozorlariga rivojlanayotgan mamlakatlardan kelayotgan qishloq xo‘jaligi mollari va boshqa ayrim mahsulotlar eksportiga berilgan imtiyozlardir. Dasturga to‘liq a’zo bo‘lgan davlat Yevropa ittifoqi bozorlariga 3000 ga yaqin mahsulotlarni bojxona to‘lovlarisiz, 3200 turdagi mahsulotlarni esa pasaytirilgan stavkalar bo‘yicha eksport qilish imkoniyatiga ega bo‘ladi.
GSP+ tizimiga qo‘shilish O‘zbekistonga katta imtiyozlar beradi. Nega deganda, ushbu tizim doirasida bojxona to‘siqlari, tariflari va boshqa to‘lovlarni kamaytirish nazarda tutiladi.
Yevropa bozori juda katta. Bu yerda 500 mln dan ziyod aholi istiqomat qiladi. Shu bois O‘zbekistonning GSP+ ga qo‘shilishi o‘zbek kompaniyalarining bu bozorga kirib kelishiga va o‘z mahsulotini sotishiga imkon berdi.
YI dunyodagi eng katta bozorlardan biri hisoblanadi. Jumladan, Yevropaning to‘qimachilik sanoatida bozor hajmi 98 milliard dollarni, charm-poyabzal sanoatida 24 milliard dollarni, qishloq xo‘jaligi sanoatida 24 milliard dollarni tashkil etadi.
Ikki barobar o‘sish
Agar 2016-yilda Yevropa Ittifoqi bilan tovar ayirboshlash hajmi qariyb 1,98 milliard dollarni tashkil etgan bo‘lsa, 2022-yilda bu ko‘rsatkich ikki barobardan ko‘proqqa o‘sdi va 4,5 milliard dollarni tashkil etdi.
Shu bilan birga, GSP+ oddiy savdo vositasidan ko‘ra muhimroq. Tizimga qo‘shilayotganda mamlakatlar inson va mehnat huquqlariga, atrof-muhit va iqlim muhofazasi va sifatli boshqaruvga oid 27 asosiy xalqaro konvensiyalarini samarali amalga oshirish majburiyatini oladi.
Umumiy tashqi savdoning o‘sishi
Jahon banki ma’lumotlariga ko‘ra, 2016-yilda O‘zbekiston tomonidan amalga oshiriladigan tovar va xizmatlar eksporti yalpi ichki mahsulotning 15 foizini tashkil etgan bo‘lsa, 2019-yilda bu ko‘rsatkich 31 foizga yetgan. 2017—2022-yillarda respublikaning jami eksporti 95 milliard dollardan ortiqni tashkil etdi, shundan 2022-yilda 19 milliard dollardan ortiq mahsulot eksport qilindi, bu 2016-yilga nisbatan 60 foizga ko‘pdir.
So‘nggi yillarda respublikada eksportni rag‘batlantirish, importni optimallashtirish va umuman, muvozanatli tashqi savdoni ta’minlash bo‘yicha amalga oshirilgan chora-tadbirlar natijasida 2023-yilning yanvar—sentyabr oylarida mamlakat tashqi savdo aylanmasi 44,7 milliard dollarni tashkil etdi va o‘tgan yilning shu davriga nisbatan 22,1 foizga o‘sdi.
Made in Uzbekistan brendi ostidagi mahsulotlar jahon bozorida tobora keng tarqalmoqda. Bugungi kunda O‘zbekiston dunyoning 204 ta mamlakati bilan savdo aloqalarini olib bormoqda. Tashqi savdo aylanmasining eng katta hajmi Rossiya, Xitoy, Qozog‘iston, Turkiya, Koreya, Qirg‘iziston va Germaniya bilan qayd etilgan.
Izoh (0)