Sharq ertaklari qum va oltinga ko‘milgan uzoq yurtlar, itoatkor malikalar-u ayyor savdogarlar va telba muhabbat haqida so‘zlab kelgan, ammo bu afsonaviy qissalar qanchalik haqiqatga yaqin? Keling, bu savolga javob izlab, arab qirollik saroyidagi hayot haqidagi tasavvurlarni tubdan o‘zgartirib yuborgan Dubay amirining qizi, shayxa Mahraning hayotiga nazar tashlaymiz.
Mahraning otasi — amir Muhammad ibn Rashid Al Maktum (shuningdek, BAA bosh vaziri va mudofaa vaziri) o‘sha paytda rasman uylangan bo‘lsa-da, grek qiz Zoye Grigorakos bilan islomning sunniy mazhabida ruxsat etilgan vaqtinchalik nikohga kirgan.
1994-yilda ularning qizi Kristina dunyoga keladi va tez orada Zoye chaqalog‘i bilan Yevropaga qaytib ketadi. Avvaliga Kristina onasi bilan Londonda yashaydi, aviatsiya maktabini tugatgandan so‘ng, ona-bola Gretsiyaga ko‘chib keladi. Qiz nasroniy bo‘lib o‘sgan va Yevropa an’analari bo‘yicha tarbiyalangan. Muhammad bu yillarda qizining yonida bo‘lmagan, ammo moddiy jihatdan qo‘llab-quvvatlab turgan. Mish-mishlarga ko‘ra, voyaga yetganda Mahraning boyligi 90 million dollarga baholangan.
Kristina xususiy maktabda o‘qigan, ko‘p vaqtini chet tillarini o‘rganishga va chavandozlikka bag‘ishlagan — ot sportiga bo‘lgan muhabbati otasidan o‘tgan. Qiz Sharq jamiyatidan uzoqda o‘sgan bo‘lsa-da, noma’lum sabablarga ko‘ra BAAga ko‘chib o‘tishga qaror qilgan.
Shayxning grek qizi 16 yoshida Dubayga ko‘chib o‘tadi. Islomni qabul qilib, Mahra ismini oladi, shundan so‘ng otasi unga qirollik unvonini beradi. Shunday qilib, Kristina shayxa Mahra bintu Muhammad ibn Rashid al-Maktumga aylanadi. Shu paytdan boshlab uning hayoti ertakka o‘xshab qoladi: Dubayda bir necha yil yashagandan so‘ng, Mahra Britaniyaga ko‘chib o‘tadi va u yerda “Xalqaro munosabatlar” dasturida tahsil oladi, keyin esa amirlikka qaytib, otasi asos solgan akademiyada o‘qishini davom ettiradi.
2023-yil 4-fevralda malika diplom topshirish marosimida olingan suratni “Oilaviy qo‘llab-quvvatlash bu — hamma narsa” degan izoh bilan ijtimoiy tarmoqda joylaydi. Yordam uchun ota-onasidan minnatdor bo‘lish odatiy hol, biroq bir muhim “ammo” bor edi: Mahraning o‘gay opalariga universitetda o‘qish kabi imtiyoz berilmagandi.
Muhammadning aslida nechta farzandi borligini hech kim bilmaydi. Ba’zi ma’lumotlarga ko‘ra, ularning soni 30 dan ortiq, ammo uning ikki qizi: Shamsa va Latifa ayniqsa mashhur bo‘lgan. Aynan ular birinchi bo‘lib oltin darvozalar ortidagi hayot ko‘ringanidek emasligini aytishgan.
Mavzuga doir: Hashamatli hayot yoki uy qamog‘i: arab shayxlarining qizlari qanday yashaydi?
1999-yil sentyabr oyida malika Shamsa akasiga xat yozib, otasining unga kollejga kirishni taqiqlagani haqida xabar beradi — shu bilan shov-shuvli voqealar zanjiri boshlanadi. E’tiborli jihati shundaki, amirning o‘zi Kembrijni tugatgan va Britaniya qurolli kuchlarida xizmat qilgan, BAAga qaytgach esa islohotchilik siyosatini yuritib, ayollar huquqlarini kengaytirish tarafdori bo‘lgan.
Otasining zulmidan azob chekkan qiz ta’til paytida qochishga qaror qiladi. Shamsa Range Rover’ni olib qochib, shaharga yetib boradi, afsuski, ikki oydan so‘ng uni ko‘chada ushlab olishadi va Dubayga qaytarishadi. Singlisi Latifaning so‘zlariga ko‘ra, qiz o‘sha paytda nima bo‘layotganini hatto anglamagan: unga giyohvand moddalar berishgan va majburan samolyotga o‘tqazishgan.
Amirliklarda Shamsaning hayoti haqiqiy do‘zaxga aylanadi: keyinchalik ma’lum bo‘lishicha, u qamoqda saqlangan va kaltaklangan. Politsiya va jurnalistlar malikani o‘g‘irlash bo‘yicha tergov boshlashga harakat qilishadi, ammo ularning barcha urinishlari behuda ketadi. 2018-yilda, qochganidan deyarli 19 yil o‘tgach, Dubay qirollik saroyi “Shamsa mehr va g‘amxo‘rlik ichida yashayotgani” haqida izoh beradi.
Bu izohni o‘sha yili Latifa yozib olgan video rad etadi. Unda u boshidan kechirgan barcha dahshatlarni: oila zulmi, qiynoqlar va arab qamoqxonasidagi uch yili haqida hikoya qiladi. Latifa ham 16 yoshida saroydan qochishga ikki marta urinib ko‘radi, ammo uni ham opasiniki kabi taqdir kutardi. Latifaning tashqi dunyo bilan so‘nggi muloqoti 2021-yilda bo‘lgan: o‘shanda u Chili sobiq prezidenti Mishel Bachelet bilan shaxsan suhbatlashgan. Oradan 2 yil o‘tib, ayolning aytishicha, Latifa suhbat davomida unga yo qo‘rqib ketgandek yoki psixotrop dorilar ta’sirida bo‘lgandek tuyulgan.
-88IksnNW.jpg)
Malikalar bir necha yillardan beri omma oldida ko‘rinmaydi, rasmiy vakolatxona esa hozirgacha ularning ahvoli haqida bir xil ma’lumot beradi: qizlar yaxshi, ular shunchaki maxfiylikni saqlashni xohlashadi.
Shamsa va Latifaning hikoyalari jamoatchilikni hayratda qoldirgan, ammo vaqt o‘tishi bilan hamma malika Mahraga e’tibor qaratdi: u Sharqning eng go‘zal 10 nafar ayoli qatoriga kiradi, ijtimoiy tarmoqlarda faol, sport musobaqalarida qatnashadi va xayriya ishlari bilan shug‘ullanadi.
2023-yilda esa 29 yoshli Mahra Dubay hukmron oilasi vakili, o‘zining uzoq qarindoshi bo‘lgan shayx Mana al-Maktumga turmushga chiqadi. To‘y dabdabali bo‘ldi: hashamatli oq ko‘ylak, qimmatbaho marjonlar, yetti qavatli tort va zalni bezab turgan millionlab atirgullar.
2024-yilning may oyida Mahra farzandini dunyoga keltirdi, qizaloqqa onasining sharafiga Zoye deb ism berishdi. Ammo oradan ko‘p vaqt o‘tmay, Mahra eridan ajrashmoqchiligini e’lon qildi. 2024-yilning 17-iyulida u turmush o‘rtog‘ining xiyonatiga shama qilib, Instagram’dagi sahifasida uch marta “Men siz bilan ajrashaman” deb post qoldiradi.
Shariatga ko‘ra, ajralish haqida e’lon qilish huquqi faqat erkak kishida mavjud, shunga ko‘ra, malikaning xatti-harakatlari diniy qonunlarni qo‘pol ravishda buzish sifatida baholanadi — an’anaviy tartib-qoidalarga ochiqdan ochiq bo‘ysunmaslik jiddiy oqibatlarga olib kelishi mumkin.
Mahraning ijtimoiy tarmoqlardagi so‘nggi posti 31-oktyabr kuni e’lon qilingan — u qizi bilan tushgan suratini joylagan. Uning ajrim haqidagi postiga shu paytga qadar na Dubay amiri bo‘lgan otasi, na turmush o‘rtog‘i hech qanday munosabat bildirmagan. Ularning nikohi rasman bekor bo‘ldimi-yo‘qmi, hozircha noma’lum.
Izoh (0)