San’at sohasining o‘ng mingdan ortiq vakillari, jumladan, aktyorlar, xonandalar, yozuvchilar, rassomlar va boshqa ko‘plab insonlar sun’iy intellektga qarshi jamoaviy bayonotga imzo chekdi, deb xabar bermoqda “Pravila jizni”.
Foto: “Pravila jizni”
Shikoyatda qayd etilishicha, san’atkorlarga tegishli asarlardan litsenziyasiz foydalanish ularning faoliyatiga “jiddiy tahdid soladi”. Sun’iy intellekt mualliflarning ruxsatisiz ularning ijodiy mulkidan foydalanishi bu — shaxsiy mulkka egalik qilish huquqining buzilishi, deb da’vo qilmoqda.
Ochiq xatni Kadzuo Isiguro, Enn Petchett, Robert Smit, F. Myurrey Abraham va boshqa aktyorlar, ijodiy tashkilotlar va kompaniyalar, jumladan, Amerika musiqachilar federatsiyasi, SAG-AFTRA kinochilar uyushmasi, Yevropa Yozuvchilar kengashi va Universal Music Group imzoladilar.
Bayonotning yozilishiga britaniyalik bastakor, sun’iy intellekt modellarini ishlab chiquvchi Stability AI kompaniyasining audio bo‘limi sobiq rahbari Ed Nyuton-Reks tashabbus ko‘rsatdi. Uning aytishicha, ijodkorlik orqali kun kechirayotgan insonlar hozirgi vaziyatdan juda xavotirda:
“Kompaniyalar sun’iy intellekt modellarini yaratish uchun uchta asosiy manbadan foydalanadi. Bu odamlar, kompyuter va maʼlumotlar. Ular dastlabki ikkita manbaga juda katta mablag‘ sarflaydi, ba’zan muhandis ishi uchun bir necha million dollar pul to‘laydi. Ammo ular uchinchisini — ma’lumotlar bazasini bepul olishadi”, dedi Ed Nyuton-Reks.
2023-yilda u Stability AI kompaniyasidan ishdan ketdi, chunki kompaniya mualliflik huquqi bilan himoyalangan kontentdan sun’iy intellekt modellarini litsenziyasiz o‘qitish uchun foydalanishni to‘g‘ri qaror, deb hisoblagan edi. Amerika qonunchiligiga ko‘ra, bu faoliyat mualliflik huquqi egasining ruxsati talab qilinmasligini anglatadi.
Buyuk Britaniya hukumati ushbu vaziyatga munosabat bildirib, sun’iy intellekt sohasida ishlovchi kompaniyalar va ijodiy soha vakillari bilan mualliflik huquqi masalalari bo‘yicha muzokara o‘tkazishga chaqirdi. Hukumat vakilining so‘zlariga ko‘ra, bu masalani yechish uchun tomonlarning e’tirozini tinglash va muammoga har tomonlama xolisona yondashish lozim.
Avvalroq Billi Aylish, Imagine Dragons guruhi va boshqa 200 dan ortiq san’atkorlar musiqada sun’iy intellekt qo‘llanishiga qarshi chiqqan va ochiq xat imzolagan edi. Yulduzlar buni quyidagicha izohlagan:
“Qo‘shiq yaratishda neyrotarmoqlardan foydalanish etika qoidalariga zid bo‘lib, sun’iy intellekt butun musiqa ekotizimini buzadi, ijodiy mehnatni qadrsizlantiradi, natijada san’atkor va muxlislar haq-huquqlarini poymol qiladi”.
Shuningdek, xatda mualliflarga gonorar to‘lamaslik uchun biror san’atkor ijodiga o‘xshash kuy va qo‘shiqlar yaratilishiga ham qarshi fikrlar bildirilgan.
Izoh (0)