• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12557.56
    • RUB159.44
    • EUR14809.13
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +36°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Layfstayl Maslahatlar Salomatlik

    Kech uxlash saratonni keltirib chiqaradimi? Onkologlarning yangi tadqiqoti natijalari e’lon qilindi

    Uyquga to‘yish va sog‘lom uyqu tartibini shakllantirish uzoq umr garovidir. Uyqu yetarli miqdorda foyda keltirishi uchun sog‘lom inson kechki soat 12 gacha uyquga ketishi lozim. Onkolog Xamis Magomedova uyqu rejimga rioya qilishning muhim asoslarini tushuntirib berdi.

    Foto: Getty Images

    Sirkad ritmlar nima va nima uchun uchun muhim?

    Yerdagi barcha jonzotlar kun va tun aylanish davriga bo‘ysunib, tabiatning bioritmlariga muvofiq yashaydilar. Inson tanasi ham biologik soatga qarab ishlaydi. Tanadagi gormonlar darajasi, barcha organlar va to‘qimalarning holati kunning qaysi soati ekaniga bog‘liq. Bioritm tizimi hayotiy jarayonlarni boshqaradi.

    Ammo sivilizatsiya, insoniyat rivojlanishi, elektrning paydo bo‘lishi sababli insonlar sirkad ritmi buzildi. Endilikda odamlar kechasi uxlamaslikni boshladi. Natijada insoniyat tabiiy o‘z bioritmlarini mustaqil ravishda o‘zgartirdi.

    Bioritmlarning buzilishi qanchalik xavfli?

    Sirkadiyalik ritmlar buzilganida asab tizimi va metabolizm zarar ko‘radi. Doimiy uyqusizlik ortiqcha vazn yoki qand kasalligiga chalinish xavfini oshiradi, chunki yog‘larni yo‘q qiladigan gormonlar faqat tunda ishlab chiqariladi.

    “Sirkadli stress” turli kasalliklarga olib kelishi mumkin:

    • uyqusizlik;
    • yurak-qon tomir kasalliklari;
    • onkologiya;
    • depressiv holatlar.

    Olimlarning fikricha, tungi smenada ishlaydigan ayollar ko‘krak bezi saratoniga chalinish ehtimoli ko‘proq. Chunki bioritmlar va uyqu rejimining buzilishi organizm uchun muhim gormon — melatonin ishlab chiqarishga ta’sir qiladi.

    Melatonin gormonining inson salomatligi uchun ahamiyati

    Foto: Thevoicemag.ru

    Epifiz bezi uyqu gormoni — melatoninni faqat odam qorong‘ilikda uxlaganda ishlab chiqaradi. Aynan shu modda bizning bioritmimizni boshqaradi. Tana ushbu gormonga bo‘lgan kunlik ehtiyojining 70% gacha miqdorini aynan tunda ishlab chiqaradi.

    Melatonin hayot uchun muhim rol o‘ynaydi:

    • qarish jarayonini sekinlashtiradi;
    • o‘sish gormoni darajasini belgilaydi;
    • stressga chidamlilikni oshiradi;
    • mushaklar o‘sishiga yordam beradi;
    • onkologik kasalliklar rivojlanishiga to‘sqinlik qiladi;
    • immunitetni mustahkamlaydi;
    • ishtahani nazorat qiladi.

    Nega kechasi soat 12 dan avval uxlash foydali hisoblanadi?

    Miya faoliyati yaxshilanadi

    Ertalab soat 2 ga qadar tana chuqur uyqu holatida bo‘lib, melatonin miqdori eng yuqori pog‘onaga chiqadi. Gormon erkin radikallarni hamda yallig‘lanishni kamaytiradi, miya faoliyatini yaxshilaydi, Parkinson kasalligi bilan kurashishda yordam beradi.

    Saraton xavfi kamayadi

    Melatoninning saratonga qarshi ta’siri fanda isbotlangan. Gormon immunitetni shakllantiradigan hujayralarda ishlab chiqarilganligi sababli u infeksiyalarga qarshilikni oshiradi.

    Kortizol darajasini me’yorida saqlanadi

    Kortizol shunchaki stress gormoni emas, balki ertalab tetik holda uyg‘onish imkonini beruvchi yordamchi moddadir. Gormon miqdori ertalab oshadi va soat 18:00 dan boshlab uning darajasi asta-sekin pasayadi. Bu vaqtda dam olish va uxlash istagi paydo bo'ladi.

    Ammo sirkad ritmlar buzilsa, kortizol ishlab chiqarish hajmi kechasi oshib ketadi, natijada tongda uyquga to‘ymaslik, ishtahaning yo‘qligi kuzatiladi va qahva ichish istagi paydo bo‘ladi.

    Uyqu ozishda yordam beradi

    Erta uxlash ozishga bo‘lgan harakatning muhim qismlaridan biridir. Chunki kechasi lipidlar almashinuvi, kunduzi esa uglevodlar almashinuvi faollashadi. Natijada bosh miya yog‘ zaxiralaridan glyukoza oladi. Bu jarayon esa albatta melatonin gormoni bilan bog‘liqdir.

    21.09.2024, 14:59   Izoh (0)   32937
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Uyqu oldidan ichilganda ortiqcha vazndan xalos bo‘lishga ko‘maklashuvchi 7 ta parhezbop ichimlik

    30.04.2024, 15:51

    Tongda qahvasiz tetik bo‘lishga yordam beradigan 9 ta odat

    23.05.2024, 09:55

    Osuda tun garovi: uyquni yaxshilaydigan meva va rezavorlar

    26.06.2024, 18:57

    Ekran qarshisiga mixlab qo‘yadigan koreys detektiv seriallari

    21.09.2024, 13:55

    “Tojikistonlik Burak O‘zchivit” ijtimoiy tarmoqlarni zabt etdi

    21.09.2024, 12:50

    Melisa Pamuk homilador, Birje Akalay turmushga chiqmoqda: turk kinosi yangiliklari

    21.09.2024, 11:55
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Kapitalbank investitsiyalari – O‘zbekiston yoshlari kelajagiga sarmoya


    Farg‘ona viloyatida mo‘l hosil: fermerlar 95 sentnerdan ortiq g‘alla yetishtirdi 


    NRG Uzbekistan zamonaviy va keng majmua — Maftun Makon turar joy mavzesini qurish bo‘yicha ulkan loyihani amalga oshirmoqda


    “AloqaBank” yoshlar bilan ishlashga oid dasturlarni kengaytirmoqda


    Imzodan Engelberg premium romlari hashamatlikning timsolidir


    SonetUzStyle – ijodiy kontent uchun Kia Sonet sovg‘a qilamiz


    Faqat tekshirilgan foydalanuvchilar: nima uchun to‘lov ilovalari  shaxsni tasdiqlashni so‘raydi


    Smart Business va UZCARD Farg‘ona tadbirkorlari uchun yangi imkoniyatlar eshigini ochmoqda 


    HONOR ilhomlantiruvchi AI texnologiyalarga ega HONOR 400 seriyasini taqdim etdi


    “O‘zbekgidroenergo” AJning xalqaro kredit reytingi BB (barqaror) darajasiga ko‘tarildi


    NRG Uzbekistan 60 gektar maydonda "shahar ichida shahar" keng ko‘lamli turar-joy loyihasini ishga tushirmoqda


    Hududiy elektr tarmoqlari” AJ Fitch Ratings agentligining xalqaro kredit reytingini “BB, barqaror” darajasiga oshirdi


    Inflyatsiya va jamg‘armalar: Nega pul o‘z qiymatini yo‘qotadi?


    Fitch Kapitalbankning reytingini "Ijobiy" prognoz bilan tasdiqladi


    Fitch Ratings “Biznesni rivojlantirish banki” ATB kredit reytingini oshirdi 

     

    Tavsiya etamiz

    “Erishib bo‘lmaydigan ball belgilangani yo‘q” — “El-yurt umidi” jamg‘armasi ijrochi direktori

    4 iyul, 22:11

    “AQSH o‘yindan chiqmoqchi”. Ukraina Qo‘shma Shtatlar yordamisiz qayergacha bora oladi?

    4 iyul, 19:55

    Isroil AQSHga hujum qilgan kun: o‘nlab amerikaliklarni o‘ldirish bu anglashilmovchilik edimi yoki fitna?

    2 iyul, 19:45

    NATO tarixi – dunyodagi eng qudratli harbiy tashkilotning obro‘si pasaymoqdami?

    26 iyun, 20:31
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Linkoln imzolagan qullikni bekor qilish hujjati 12 mln dollarga sotildi

    Dunyo | 4 iyul, 23:50

    Xitoyda 300 ming yillik sirli yog‘och qurollar topildi

    Dunyo | 4 iyul, 23:30

    Surxondaryoda 65 sotix yerni 1,1 mlrd so‘mga sotmoqchi bo‘lgan shaxs ushlandi

    O‘zbekiston | 4 iyul, 23:15

    “Daryo” dayjesti: 4-iyulning eng muhim xabarlari

    O‘zbekiston | 4 iyul, 23:00

    Amerikaliklarning qariyb 40 foizi Maskning yangi partiya tuzish g‘oyasini qo‘llab-quvvatladi

    Dunyo | 4 iyul, 22:40

    Maosh kuniga 75 yevro: o‘zbekistonliklar Slovakiyaga ishga chaqirilmoqda

    O‘zbekiston | 4 iyul, 22:25

    “Erishib bo‘lmaydigan ball belgilangani yo‘q” — “El-yurt umidi” jamg‘armasi ijrochi direktori

    O‘zbekiston | 4 iyul, 22:11

    Superliga. “So‘g‘diyona” Jizzaxda “Qo‘qon-1912”ni mag‘lub etdi

    Sport | 4 iyul, 22:09

    AQSHda 400 yilga nohaq hukm qilingan shaxsga qariyb 2 mln dollar tovon to‘landi

    Dunyo | 4 iyul, 21:50
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.