• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12904.51
    • RUB161.99
    • EUR14575.64
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +28°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Layfstayl Maslahatlar Salomatlik

    Kech uxlash saratonni keltirib chiqaradimi? Onkologlarning yangi tadqiqoti natijalari e’lon qilindi

    Uyquga to‘yish va sog‘lom uyqu tartibini shakllantirish uzoq umr garovidir. Uyqu yetarli miqdorda foyda keltirishi uchun sog‘lom inson kechki soat 12 gacha uyquga ketishi lozim. Onkolog Xamis Magomedova uyqu rejimga rioya qilishning muhim asoslarini tushuntirib berdi.

    Foto: Getty Images

    Sirkad ritmlar nima va nima uchun uchun muhim?

    Yerdagi barcha jonzotlar kun va tun aylanish davriga bo‘ysunib, tabiatning bioritmlariga muvofiq yashaydilar. Inson tanasi ham biologik soatga qarab ishlaydi. Tanadagi gormonlar darajasi, barcha organlar va to‘qimalarning holati kunning qaysi soati ekaniga bog‘liq. Bioritm tizimi hayotiy jarayonlarni boshqaradi.

    Ammo sivilizatsiya, insoniyat rivojlanishi, elektrning paydo bo‘lishi sababli insonlar sirkad ritmi buzildi. Endilikda odamlar kechasi uxlamaslikni boshladi. Natijada insoniyat tabiiy o‘z bioritmlarini mustaqil ravishda o‘zgartirdi.

    Bioritmlarning buzilishi qanchalik xavfli?

    Sirkadiyalik ritmlar buzilganida asab tizimi va metabolizm zarar ko‘radi. Doimiy uyqusizlik ortiqcha vazn yoki qand kasalligiga chalinish xavfini oshiradi, chunki yog‘larni yo‘q qiladigan gormonlar faqat tunda ishlab chiqariladi.

    “Sirkadli stress” turli kasalliklarga olib kelishi mumkin:

    • uyqusizlik;
    • yurak-qon tomir kasalliklari;
    • onkologiya;
    • depressiv holatlar.

    Olimlarning fikricha, tungi smenada ishlaydigan ayollar ko‘krak bezi saratoniga chalinish ehtimoli ko‘proq. Chunki bioritmlar va uyqu rejimining buzilishi organizm uchun muhim gormon — melatonin ishlab chiqarishga ta’sir qiladi.

    Melatonin gormonining inson salomatligi uchun ahamiyati

    Foto: Thevoicemag.ru

    Epifiz bezi uyqu gormoni — melatoninni faqat odam qorong‘ilikda uxlaganda ishlab chiqaradi. Aynan shu modda bizning bioritmimizni boshqaradi. Tana ushbu gormonga bo‘lgan kunlik ehtiyojining 70% gacha miqdorini aynan tunda ishlab chiqaradi.

    Melatonin hayot uchun muhim rol o‘ynaydi:

    • qarish jarayonini sekinlashtiradi;
    • o‘sish gormoni darajasini belgilaydi;
    • stressga chidamlilikni oshiradi;
    • mushaklar o‘sishiga yordam beradi;
    • onkologik kasalliklar rivojlanishiga to‘sqinlik qiladi;
    • immunitetni mustahkamlaydi;
    • ishtahani nazorat qiladi.

    Nega kechasi soat 12 dan avval uxlash foydali hisoblanadi?

    Miya faoliyati yaxshilanadi

    Ertalab soat 2 ga qadar tana chuqur uyqu holatida bo‘lib, melatonin miqdori eng yuqori pog‘onaga chiqadi. Gormon erkin radikallarni hamda yallig‘lanishni kamaytiradi, miya faoliyatini yaxshilaydi, Parkinson kasalligi bilan kurashishda yordam beradi.

    Saraton xavfi kamayadi

    Melatoninning saratonga qarshi ta’siri fanda isbotlangan. Gormon immunitetni shakllantiradigan hujayralarda ishlab chiqarilganligi sababli u infeksiyalarga qarshilikni oshiradi.

    Kortizol darajasini me’yorida saqlanadi

    Kortizol shunchaki stress gormoni emas, balki ertalab tetik holda uyg‘onish imkonini beruvchi yordamchi moddadir. Gormon miqdori ertalab oshadi va soat 18:00 dan boshlab uning darajasi asta-sekin pasayadi. Bu vaqtda dam olish va uxlash istagi paydo bo'ladi.

    Ammo sirkad ritmlar buzilsa, kortizol ishlab chiqarish hajmi kechasi oshib ketadi, natijada tongda uyquga to‘ymaslik, ishtahaning yo‘qligi kuzatiladi va qahva ichish istagi paydo bo‘ladi.

    Uyqu ozishda yordam beradi

    Erta uxlash ozishga bo‘lgan harakatning muhim qismlaridan biridir. Chunki kechasi lipidlar almashinuvi, kunduzi esa uglevodlar almashinuvi faollashadi. Natijada bosh miya yog‘ zaxiralaridan glyukoza oladi. Bu jarayon esa albatta melatonin gormoni bilan bog‘liqdir.

    21.09.2024, 14:59   Izoh (0)   32741
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Uyqu oldidan ichilganda ortiqcha vazndan xalos bo‘lishga ko‘maklashuvchi 7 ta parhezbop ichimlik

    30.04.2024, 15:51

    Tongda qahvasiz tetik bo‘lishga yordam beradigan 9 ta odat

    23.05.2024, 09:55

    Osuda tun garovi: uyquni yaxshilaydigan meva va rezavorlar

    26.06.2024, 18:57

    Ekran qarshisiga mixlab qo‘yadigan koreys detektiv seriallari

    21.09.2024, 13:55

    “Tojikistonlik Burak O‘zchivit” ijtimoiy tarmoqlarni zabt etdi

    21.09.2024, 12:50

    Melisa Pamuk homilador, Birje Akalay turmushga chiqmoqda: turk kinosi yangiliklari

    21.09.2024, 11:55
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    AKFA Medline University Hospital AHA rasmiy o‘quv markazi maqomini qo‘lga kiritdi


    Tarmoqda bolalar xavfsizligi : Octobankdan maslahatlar


    Huawei O‘zbekistondagi “Tech Carnival”da Intellektual dunyo rivojini jadallashtirmoqda


    Ilg‘or qurilish texnologiyalari asosida qad rostlayotgan Quyi Chotqol GES


    Mobiuz IQAir havo sifati datchigini o‘rnatdi


    Kapitalbank xodimlarining raqamli ko‘nikmalarini rivojlantirmoqda 


    ZTE korxonasi GSMA M360 Yevrosiyo forumida suniy intellekt raqamli iqtisodiyot rivojiga qo'shayotgan hissasi haqida ma’lumot berdi


    Centrum Air Istanbul va O‘zbekistonning uch shahri o‘rtasida to‘g‘ridan-to‘g‘ri reyslarni yo‘lga qo‘ymoqda


    Oqtepa Lavashdan “Kulgili narxlar”: sevimli taomlar — har bir pozitsiya 10 mingdan 20 ming so‘mgacha bo‘lgan maxsus narxlarda


    Jamg‘armalar bilan qanday ishlash zarur: bank omonatlari, aksiyalar yoki investitsion paketlar? (davomi)


    ANORBANK Xususiy sektorni rivojlantirish bo‘yicha Islom korporatsiyasi bilan 10 million AQSH dollariga teng kelishuv imzoladi


    TBC Uzbekistan o‘zining sun’iy intellektga asoslangan yechimlari orqali samaradorlikni oshirib, o‘sish sur’atlarini tezlashtirmoqda 


    Eng chuqur g‘or, eng baland ko‘prik va eng sirli maskan – Namanganga boramiz


    Huawei Cloud TechWave Summit 2025: Yaqin Sharq va Markaziy Osiyoda muvaffaqiyatni oshirish uchun intellektuallikni tezlashtirish 


    APEX BANK Toshkentda Bosh ofis va Markaziy sotuv ofisini ochdi

     

    Tavsiya etamiz

    Ayol ovchilardan ilg‘or samolyotlarga qadar — Ukraina rus Shahed’larini qanday ovlaydi?

    19 may, 20:10

    “Lend-Liz” yordami sovg‘a bo‘lmagan — Britaniya ikkinchi jahon urushida berilgan yordamni qanday qaytargan edi?

    19 may, 15:00

    “Yovuzlik imperiyasi zaminimizga hech qachon qaytmasligi uchun” — jamoatchilik o‘roq-bolg‘ali qizil bayroq va qora-olovrang lentani taqiqlashni so‘ramoqda

    13 may, 22:22

    Ular doim dunyoda eng yaxshilaridan bo‘lgan — pokistonlik harbiy uchuvchilar haqida

    12 may, 21:30
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    O‘zbekistonda yangi avtomobillar uchun bojxona to‘lovlarini hisoblash tartibi o‘zgartirildi

    O‘zbekiston | 25 may, 09:09

    Garnacho o‘z xizmatlarini “Real”ga taklif qildi

    Sport | 25 may, 08:12

    Toshkentda daraxt bosib qolgan fuqaro vafot etdi

    O‘zbekiston | 24 may, 23:21

    Superliga. “Buxoro” mehmonda “So‘g‘diyona” bilan durang o‘ynadi

    Sport | 24 may, 23:08

    Toshkent va Andijondagi oshxona hamda xonadonda yong‘in sodir bo‘ldi (video)

    O‘zbekiston | 24 may, 22:40

    Namangan hokimi 100 yilligi nishonlanayotgan maktabdagi “So‘nggi qo‘ng‘iroq” tadbirida ishtirok etdi

    O‘zbekiston | 24 may, 22:00

    Quyoshdan himoyalovchi kremlardan foydalanishda tez-tez uchraydigan xatolik aniqlandi

    Layfstayl | 24 may, 21:40
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.