• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12694.97
    • RUB161.6
    • EUR14878.5
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +25°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Markaziy Osiyo

    “Sobiq SSSR davlatlari kirill alifbosidan voz kechib, umumiy alifbo joriy etadi” — Ozarbayjon olimi

    Turkiy davlatlar vakillari lotin alifbosiga asoslangan yagona alifboga o‘tishga kelishib oldi, deya turkiy davlatlar umumiy alifbosi komissiyasi aʼzosi, Boku davlat universiteti umumiy tilshunoslik kafedrasi mudiri Nizomiy Jafarov xabar berdi.

    Foto: dknews

    Unga ko‘ra, Turkiy davlatlar tashkiloti tomonidan tuzilgan komissiya yig‘ilishida 34 harfdan iborat umumiy alifbo loyihasi kelishib olingan. Ushbu tashkilotga Ozarbayjon, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Turkiya va O‘zbekiston kiradi, Turkmaniston va Vengriya kuzatuvchi sifatida ishtirok etadi.

    Jafarovning ma’lum qilishicha, “umumiy alifboga o‘tgandan keyin mamlakatlar jiddiy o‘zgarishlarga duch kelmaydi, chunki bu ko‘pchilik turkiy davlatlarda qabul qilingan yozuv shakliga to‘g‘ri keladi”.

    “Bu yerda katta muammolar yo‘q. Eng katta muammo qozoqlar va qirg‘izlar qachon lotin alifbosiga o‘tishidadir”, dedi u.

    Shu bilan birga, Jafarov umumiy turkiy til yaratish haqida gap bo‘lmasligini taʼkidlagan. Yaʼni, davlatlar umumiy turkiy alifboga asoslangan o‘z alifbolarini o‘rnatadi.

    Lotin asosidagi umumiy turkiy alifbo loyihasi ilk bor 1991-yilda taklif qilingan. Oxirgi ikki yil davomida bu borada komissiya ishlamoqda. Komissiya vakillarining taʼkidlashicha, yozuvning yagona shakli “turkiy xalqlar o‘rtasida o‘zaro tushunish va hamkorlikka yordam beradi”.

    Kirill alifbosidan lotin alifbosiga o‘tish jarayoni SSSR parchalanishi natijasida mustaqillikka erishgan Sovet ittifoqi tarkibidagi deyarli barcha turkiyzabon davlatlarda sodir bo‘lgan. Ozarbayjon va Turkmanistonda 1990-yillarning birinchi yarmida kirill alifbosidan voz kechilgan. O‘zbekistonda ko‘p yillar davomida ikkita alifbo bo‘lgan, biroq so‘ngi yillarda mutasaddilar butunlay lotin alifbosiga o‘tdi. Qozog‘iston va Qirg‘iziston hanuzgacha kirill alifbosidan foydalanadigan oxirgi ikki turkiy tilli davlatdir.

    Qozog‘istonda qozoq tili alifbosini kirill alifbosidan lotin alifbosiga bosqichma-bosqich o‘tkazish to‘g‘risidagi prezident farmoni 2017-yilda qabul qilingan. 2021-yilda lotinlashtirilgan alifbo versiyasi joriy qilingan, biroq 2023-yil bahorida amaldagi prezident Qosim-Jo‘mart To‘qayev rasmiylar o‘tish jarayonini imkon qadar tezroq yakunlash maqsadida ko‘plab jiddiy xatolarga yo‘l qo‘yganini aytgan.

    Qirg‘izistonda parlament a’zolari 2023-yilning bahorida lotin alifbosiga o‘tish zarurligini ma’lum qilgan. Qonunchilar “kirill alifbosidagi asl qirg‘izcha so‘zlar noto‘g‘ri yozilganini” ta’kidlagan. Biroq Qirg‘iziston prezidenti Sadir Japarov qirg‘iz tilining lotin alifbosiga o‘tishi haqida gapirishga hali erta ekanini aytgan.

    “Davlat tilini kirill alifbosida to‘g‘ri, malakali bilishni taʼminlamay turib, lotin alifbosiga o‘tish haqida gap bo‘lishi mumkin emas. Davlat tilini rivojlantirishni kirill alifbosida davom ettirish kerak”, degan Japarov.

    13.09.2024, 23:24   Izoh (2)   19395
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (2)

    Kirish
    1. jamoljumayev161996@gmail.com / 16.09.2024, 18:09

      Özbekiston ham töliq lotin alifbosiga ötib bölgani yöq. Davlat idoralarida hali ham kirill alifbosidan foydalanişadi. Barça hujjatlar lotin alifbosida yuritilişini tezlaştiriş kerak.

      Javob berish
    2. xumoyunmirzoyoqubjonov39@gmail.com / 14.09.2024, 11:41

      O'zbekiston ham to'liq lotin alifbosiga va o'zbekcha muloqotga o'tgan deyish qiyin. Shunday joylar borki hujjatlari to'liq rus tilida va o'zaro muloqot ham rus tilida. Bunday holatda 2ta tahminni ilgari surish mumkin. 1 ular hokimyatga bo'ysunishmaydi 2 hokimyat bularga etibor berishmaydi

      Javob berish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Murosaning kaliti yechimda: alifbo hammaga qulay bo‘lsin!

    30.03.2021, 09:45

    Alifbo islohoti qachon tugaydi? Taklif etilayotgan yangi o‘zbek alifbosi borasida qarama-qarshi fikrlar

    05.04.2021, 09:05

    Lotin yozuviga asoslangan o‘zbek alifbosi haqidagi qonun loyihasi muhokamasi muddati uzaytirildi

    10.05.2021, 17:34

    Abdulla Aripov lotin yozuvidagi alifboga o‘tishni tezlashtirish bo‘yicha topshiriq berdi

    06.07.2021, 10:27

    Ona tili onadek muqaddas

    29.10.2021, 08:30

    Turkiy davlatlar umumiy alifboga o‘tish uchun maxsus komissiya tuzdi

    22.10.2022, 13:02

    Alifbo islohoti — 4 ta harfning yangi shakli loyihasi eʼlon qilindi

    22.09.2023, 17:32

    Alifbodagi o‘zgarishlar: qulaylik bor joyda noqulaylik tanlanmaydi

    01.10.2023, 10:45

    Erdo‘g‘on turkiy davlatlar uchun yagona alifbo joriy etishni taklif qildi

    03.11.2023, 17:52

    “Alifbo masalasiga qatʼiy nuqta qo‘yishimiz zarur” — Saida Mirziyoyeva 

    11.12.2023, 16:46

    “Mantiqiy nuqta qo‘yilishi kerak” — mutaxassislar yangilanayotgan alifbo haqida

    14.12.2023, 11:09

    Turkiy davlatlar vakillari yagona alifboga kelishib oldi (foto)

    12.09.2024, 10:05
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Toshkentda Sting brendi homiyligida "Formula-1" filmining premyerasi bo‘lib o‘tdi


    Qashqadaryoning Chimyoni – Miraki haqida siz bilmagan faktlar


    Faqat tekshirilgan foydalanuvchilar: nima uchun to‘lov ilovalari  shaxsni tasdiqlashni so‘raydi


    Savdo, fintex va “yashil” loyihalar: Octobank Xitoy bilan hamkorlikni qanday yo‘lga qo‘ymoqda


    “Kia Go!”: Kia Sonet egalarining uchrashuvi – yil davomida birga


     Navoiy innovatsiyalar universiteti: zamonaviy bilim sari ishonchli qadam 


    Qayerga investitsiya kiritish mumkin? Qanday aktiv turlari mavjud? 


    Market Yandex Go Samarqandda ishga tushdi


    Yoz osmonning o‘zidayoq boshlanadi: Silk Avia Toshkentdan Issiqko‘lga kunlik aviaqatnovlarni yo‘lga qo‘ymoqda


    Qashqadaryo va Buxoroda amalga oshirilgan quyosh energiyasi loyihalariga 1 yil to‘lishi munosabati bilan rasmiy tadbir bo‘lib o‘tdi


    “AloqaBank” yoshlar bilan ishlashga oid dasturlarni kengaytirmoqda


    Kapitalbank investitsiyalari – O‘zbekiston yoshlari kelajagiga sarmoya


    Toshkent va Bangkok o‘rtasida to‘g‘ridan-to‘g‘ri aviaqatnov: Centrum Air yangi xalqaro yo‘nalishni ishga tushiradi 


    “Kia Go!”: Kia Sonet egalarining uchrashuvi – yil davomida birga


    BI Group va Asakabank O‘zbekistonda tijorat ko‘chmas mulki uchun biznes ipotekasini ishga tushirdi

     

    Tavsiya etamiz

    NATO tarixi – dunyodagi eng qudratli harbiy tashkilotning obro‘si pasaymoqdami?

    26 iyun, 20:31
    Audio Icon

    Joy hammaga yetardi: Jeyms Kemeronga ko‘ra, “Titanik” yo‘lovchilarining omon qolish imkoniyati bo‘lgan

    25 iyun, 23:50

    “Trampning Titanigi to‘xtaydi” — Eron elchisi

    25 iyun, 13:39

    AQSHning Yaqin Sharqdagi harbiy bazalari soni nechta va qayerda joylashgan?

    24 iyun, 19:05
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    “Daryo” videoreportaji: Ozodbek Nazarbekov Namanganda katta sahnaga qaytdi

    O‘zbekiston | 1 iyul, 00:10

    Tailandda budda rohibi o‘z hamkasbini otib o‘ldirdi

    Dunyo | 30 iyun, 23:55

    Shahrisabzda ikkita do‘kon yonib ketdi (video)

    O‘zbekiston | 30 iyun, 23:40

    Britaniyada ChatGPT tufayli ish o‘rinlari bilan bog‘liq muammolar paydo bo‘ldi

    Dunyo | 30 iyun, 23:25

    Yaponiyada qora ayiq tufayli aeroport faoliyati to‘xtab qoldi (video)

    Dunyo | 30 iyun, 23:10

    “Daryo” dayjesti: 30-iyunning eng muhim xabarlari

    O‘zbekiston | 30 iyun, 23:00

    “Operachi bo‘lish oson emas” — Aqlbek Piyazov italyan tilini o‘rgangani, musofirchilikdagi hayoti va eng ko‘p olgan gonorari haqida gapirdi (foto, video)

    Shou-biznes | 30 iyun, 22:45
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.