Qayta tiklanuvchi energetikani rivojlantirish O‘zbekiston va Qozog‘iston uchun asosiy masalaga aylanmoqda. Bu haqda “Daryo”ga Ostona xalqaro moliya markazi (OXMM) boshqaruvchisi Renat Betkulov aytib o‘tdi.
Uning taʼkidlashicha, qo‘shni Markaziy Osiyo davlatlari “yashil” energiyaga xalqaro investitsiyalarni jalb qilish uchun salmoqli salohiyatga ega.
Renat Betkulov O‘zbekistonda juda ko‘p loyihalar ishga tushirilayotganini, mamlakatlarning hatto investorlari bir ekanini, xususan, ACWA Power va Masdar kabi kompaniyalar ikkala davlatda yirik shamol stansiyalari loyihalarini amalga oshirayotganini qayd etdi.
Bizning geografiyamiz juda o‘xshash. Mos ravishda, shamol ham, quyosh ham bor. Qayta tiklanadigan energiya ishlab chiqarish bo‘yicha imkoniyatlarimizni oshirishimiz muqarrar”, dedi Betkulov va bu endi uzoq kelajak masalasi emasligini qo‘shimcha qildi.
“Iqlim qanchalik tez o‘zgarib borayotganini o‘zimiz ko‘ryapmiz”, deydi u.
Qozog‘istonning strategik joylashuvi va geosiyosiy holatini hisobga olgan holda, transport va yashil infratuzilmani rivojlantirish muhimligini ham qayd etib o‘tdi.
“Qozog‘iston saʼy-harakatlarini qayta tiklanuvchi energiya ishlab chiqarishni ko‘paytirish va uglerod neytralligiga erishish bo‘yicha o‘z majburiyatlarini bajarishga qaratishi kerak”, deydi Renat Betkulov.
O‘zbekistonda energiyani uzatish va taqsimlash uchun infratuzilmani rivojlantirish va xorijiy investorlarni jalb qilgan holda quyosh va shamol elektr stansiyalarini qurish bo‘yicha qator yirik loyihalar amalga oshirilmoqda.
O‘zbekiston va Qozog‘istonning “yashil” energetika sohasidagi birgalikdagi sa’y-harakatlari ularga barqaror rivojlanishga erishish va mintaqaning energetik xavfsizligini ta’minlash imkonini beradigan sinergiya yaratishi mumkin, deb hisoblaydi OXMM rahbari.
“Albatta, infratuzilma ham shunga mos bo‘lishi kerak. Energetika sohasini rivojlantirish uchun bizga tarmoq kerak. Bu esa ishning faqat bir qismi xolos. Energiya ham ichki, ham tashqi iste’molchilarga yetkazib berilishi lozim. Elektr tarmoqlari rivojlanishi ham juda muhimdir. Bu esa investitsiyalar kerakligini anglatadi”, deb ta’kidladi Betqulov.
U investitsiyalar energiya ishlab chiqarishga ham, uni uzatish uchun transport tarmog‘iga ham kerakligini qayd etdi.
Energetikani rivojlantirish bilan bog‘liq qiyinchiliklar haqida gapirar ekan, Betkulov quyidagilarni ta’kidladi:
“Uy-joy kommunal xo‘jaligi borasida bu issiqlik elektr stansiyalari, tarmoqlar va boshqalardir. Ammo muammo shundaki, boshqa tomonda tariflar bilan iste’molchi turadi. Ya’ni, bu tariflar unga ta’sir qiladi. Bu muammoga duch kelgan faqat biz emasmiz, barcha rivojlanayotgan mamlakatlar buni uddalaydi. Shu sababli biz mamlakatga xalqaro taraqqiyot institutlarini taklif qilamiz”.
Betkulov turli manbalar, jumladan, xalqaro taraqqiyot institutlari, arab fondlari va xususiy investorlardan sarmoya jalb etish zarurligini ham qayd etib o‘tdi.
“Bularning barchasini byudjet hisobidan, ayniqsa milliy jamg‘arma hisobidan qila olmaymiz”, deya qo‘shimcha qildi u.
Qozog‘iston va O‘zbekiston “yashil” energetika sohasida hamkorlik qilishi mumkin bo‘lgan yo‘llar borasida, Betqulov quyidagilarni taʼkidladi:
“Bizda turli vaqtlarda o‘zgarib turadigan energiya iste’moli davriyligi bor. Shuning uchun biz tarmoqlar o‘rtasidagi aloqalarni kuchaytirishimiz kerak. Ehtimol, bu yagona energiya bozorini yaratishga olib kelar. Markaziy Osiyoda energiya iste’moli bo‘yicha davriylik bor — kunlik va mavsumiy. Shu sababli umumiy infratuzilmani va ehtimol, bozorni yaratish juda istiqbolli yo‘nalish deb o‘ylayman. Bizda talab yuqori paytda sizda ortiqcha energiya bo‘lsa va aksincha. Agar hammasi bir vaqtda sodir bo‘lsa, O‘zbekiston Qozog‘iston yoki boshqa Markaziy Osiyo davlatlaridan energiya sotib olishi mumkin”.
Izoh (0)