Yozgi transfer oynasi Kilian Mbappening uzoq kutilgan transferi bilan yodda qoldi. Bu yilgi transfer bozorida aqlbovar qilmas narxlar kuzatilmadi. Eng qimmat transferlar o‘ntaligiga siz ko‘chada ko‘rsangiz tanimasligingiz aniq bo‘lgan odamlar kirgan bo‘lishi mumkin.
Masalan, markaziy himoyachi Leni Yoro 62 million yevro evaziga “Lill”dan “Manchester Yunayted”ga o‘tdi. Yoki tayanch yarim himoyachisi Joao Nevesh 60 million evaziga “Benfika”dan ‘PSJ”ga ko‘chib o‘tdi.
Bunday o‘rtacha narxlarning kelib chiqishiga birinchi navbatda transferlar rekordini yangilashni xohlamagan va xarajatlarni 2022-yilning yozidagi darajasiga tushirishga muvaffaq bo‘lgan APL sabab bo‘ldi.
La Ligada xaridlarning o'sishi tufayli Premyer Liga va qolgan ligalar o‘rtasidagi farq biroz kamaydi va hozirda taxminan 1,35 milliard yevroni tashkil qiladi.
Ko‘rib turganingizdek, nafaqat APL balki yana uchta ligada ham savdolar normallashdi.
A seriya transferlardagi savdolar bo‘yicha uchinchi o‘rindan beshinchi o‘ringa tushib ketdi. Bu italyan klublarining moliyaviy savodxonligi oshganidan darak bo‘lishi mumkin. Har holda klublar boyishi uchun aytarli sabab bo‘lmayapti. Masalan, yangi shartnomaga ko‘ra klublar translyatsiyalardan o‘tgan yilgidan ko‘ra kamroq pul olishadigan bo‘ldi.
Fransiya ligasining moliyaviy ahvoli yanada xavotirli — mutasaddilar translyatsiya huquqi uchun garchi ular milliardni rejalashtirishganiga qaramay atigi 500 million yevro ishlab oldi.
Bundesliga transfer xarajatlari poygasidan yiroq — Germaniya chempionatining sarf-xarajati 10 yil davomida bir xil ko‘rinishda bo‘lgan.
Angliyadagi xarajatlarning juda katta darajada pasayishi e‘tiborni tortmoqda — yozgi transferlarda bu ko‘rsatkich 17%ga pastlagan. Uzoq muddatli tendensiyalar haqida gapirishga hali erta, chunki xarajatlar rekordi yaqindagina APL tomonidan yangilangandi. Klublarning ehtiyotkorligi bejizga emas, chunki yanvar oyidagi transferlardan futbol klublarining turli jazolardan qo‘rqayotganini bilish qiyin emas. Masalan, o‘tgan mavsumda moliyaviy qoidalarni buzgani uchun 8 ochko olib tashlangan “Everton”ning vaziyati boshqalarni cho‘chitib yubordi.
Uzoq vaqtdan beri moliyaviy auditorlar nazorati ostida bo‘lgan “Manchester Siti” transferlar oynasida o‘zini juda ehtiyotkor tutdi va atigi 25 million yevro sarfladi. To‘g‘ri o‘qidingiz: 25 million yevro. Bu nafaqat shayxlar davri balki 18 yillik antirekord hisoblanadi. Buning sababi, Gvardiola o‘tgan transfer oynasidan keyin (241 million yevro sarf) jamoani to‘liq shakllangan deb hisoblaydi yoki klub haqiqatan ham tekshiruvlardan qo‘rqadi.
Murabbiyning javobi masalaga oydinlik kirita olmadi.
“Men tarkibdan mamnunman. Biz Alvares ketishini kutmagandik, lekin u uzoq vaqtdan beri boshqa klublar bilan muzokaralar olib borayotgan edi, shuning uchun bu oxir-oqibat sodir bo‘lishi aniq edi. Agar bizda jarohatlar ko‘paysa, muammolar paydo bo‘ladi. Umuman olganda, men futbolchilarni uzoq vaqt o‘yin amaliyotisiz qoldirishni yoqtirmayman. Qachonki hammada maydonga tushish imkoniyati bo‘lsa, jamoa yaxshiroq bo‘ladi”.
So‘nggi 10 yil ichida “Siti”, “Chelsi” va “PSJ” kabi klublar transfer xarajatlari bo‘yicha Yevropa bozorining kuchli to‘rtligiga kirdi. Turli sabablar bilan ularning barchasi ushbu yozda sekinlashdi.
10 yillikdagi yetakchilardan faqatgina “Manchester Yunayted” o‘tgan yilgidek xarajatlarni amalga oshirdi. “Chelsi” hamon xarajatlar bo‘yicha yetakchi va undan keyingi o‘rinda 231 million yevro xarajat bilan “Brayton”.
Britaniya futboli o‘zining aniq reja va turli statistik maʼlumotlarga chuqur eʼtibor qaratishi bilan mashhur — har bir sarflangan yevro ortida kelajakdagi muvaffaqiyat uchun matematik formulalar va hisob-kitoblar mavjud. Klub xarajat bo‘yicha rekord o‘rnatganiga qaramay, “Brayton”ning xaridlarini behuda deb atash mumkin emas. Klubga qo‘shilgan futbolchilarning narxi 50 milliondan yuqori emas.
Umuman olganda, butun Premyer Ligada atigi 3 ta kelishuv narxi shu miqdordan oshiqroq (xujumchi Solanke “Tottenhem”ga, Yoro “Manchester Yunayted”ga, Pedro Neto “Chelsi”ga). Premyer Ligada amalga oshirilgan eng katta xarid ham 70 milliondan yuqori emas.
Ushbu transferlar superyulduzlarsiz o‘tdi, lekin bu futbolchilar eng zargarona qobiliyatga ega, ko‘p qirrali sportchilar hisoblanadi.
Agar oilada farzand futbol hujumchisi yoki rassom bo‘lishni xohlasa, unga markaziy himoyachi bo‘lishni taklif qiling. Aynan shu pozitsiyaga talab o‘ta yuqori darajada.
O‘tgan mavsumda ham klublar aynan himoya markaziga futbolchi topish bilan band bo‘lganini qayd etish joiz. Albatta, markaziy himoyachilar soni maydonda darvozabonlardan ko‘proqligi transferlarda bunday futbolchilarga ehtiyoj ko‘p bo‘lganidan darak bo‘lishi mumkin.
Boshqa tomondan, bu pozitsiya har doim ham transfer bozorida eng dolzarb emas. Misol uchun, 2015, 2017 va 2019-yilgi transferlar oynasida markaziy hujumchilar birinchi o‘rinda edi. Ammo avvalgi yillarda himoyachilarni qimmat narxga sotib olish amaliyoti kam bo‘lgan.
Doira qanchalik katta bo‘lsa, ma’lum bir pozitsiya uchun o‘tkazmalarning o‘rtacha narxi shunchalik yuqori bo‘ladi.
Ko‘rib turganingizdek, ligalarda umumiylik yo‘q, lekin ba’zi o‘xshash jihatlar mavjud. Beshta ligadan to‘rttasida eng qimmatli aktivlar qanot himoyachilaridir. Bundesliga, La Liga, Liga 1’da bu yozda darvozabonlar eng kam qiymatga ega. A Seriyada ham ular uchun ko‘p narx berilmagan.
Ammo APLda darvozabonlarning narxi birdaniga oshib ketdi.
O‘tgan mavsumda Premyer Liga klublari tomonidan sotib olingan posbonlarning yarmi 8 million yevrodan ham arzonga tushgandi. Endilikda 6 nafar darvozabonning narxi 20 million yevrodan oshib ketdi.
- David Raya “Arsenal”ga “Brentford”dan — 32 million yevro;
- Mamardashvili “Valensiya”dan “Liverpul”ga (ispanlar uni mavsum oxirigacha ijaraga olgan) — 30 million yevro;
- Filip Yorgensen “Vilyarreal”dan “Chelsi”ga — 24,5 million yevro;
- Odisseas Vlaxodimos “Nottingem Forest”dan “Nyukaslga” — 23,6 million yevro;
- Aaron Ramsdeyl “Arsenal”dan “Sauthempton”ga — 21,4 million yevro;
- Mayk Penders “Genk”dan “Chelsi”ga (ijara asosida klubda qoldi) — 20 million yevroga ko‘chib o‘tgan.
Ehtimol, bu darvozabonlar bilan o‘ralashib qolgan Bouli va Mikel Arteta sabab yuzaga kelgandir yoki taktik o‘zgarishlar darvozabonlar savdosiga sezilarli ta’sir qilgan. Ma’lumki, hozirda darvozabonlar shunchaki zarba qaytaruvchi emas, balki markaziy himoyachilar va hatto hujumni chizib beruvchi dizaynerlar hamdir.
Shu boisdan ham zamonaviy futbol talablarni oson o‘zlashtirgan yosh darvozabonlar har qachongidan ham qadrlanadi. Shunday qobiliyatlarga ega Penders endigina 19 yoshda.
Umuman olganda, yosh futbolchilarning sotib olinishi faqat darvozabonlar bilan bog‘liq emas.
Klublar tayyor yulduzlarni emas, balki istiqbolli o‘yinchilarni sotib olishga ko‘proq e’tibor qaratmoqda. Sotib olingan Premyer Liga futbolchilarining o‘rtacha yoshi pastlash tendensiyasi davom etmoqda.
APLdan boshqa ligalarda bu ko‘rsatkich anchagina baland.
Shubhasiz, shu jumladan yoshartirish orqali ham, Premyer Liga klublari boshqalarga avval to‘lab keyin o‘ylab o‘tirmaslik kerakligi haqida signal yubormoqda. Bundan tashqari, klublarning transferlarda kamxarj bo‘layotganiga sabablar ko‘p — Koviddan olingan saboqlar, qoidalarning qat’iylashtirishi, XG davrining ta’siri va turli sabablar.
Transfer oynasi nafaqat belgilangan muddat davomida qizg‘in mavzuga aylanadi, balki futbolni biroz yaxshiroq tushunish uchun ham yordam beradi.
Balki rostdan ham transferlar narx poygasidan ko‘ra. aql poygasiga aylanayotgandir.
Izoh (0)