Hayotda hech qachon hech kimning o‘yinchog‘i bo‘lmagan fransuz aktyori — Pyer Rishar 90 yoshda

2024-yilning 16-avgust kuni buyuk fransuz aktyori Pyer Rishar 90 yoshini nishonladi. Mashhur aktyor o‘zbek tomoshabinlariga “Omadsizlar”, “Qora poyabzal kiygan mallasoch”, “O‘yinchoq”, “Otalar”, “Qochoqlar” kabi filmlar orqali yaxshi tanish.

Asli badavlat odam bo‘lgan, chinakam qasrda o‘sib-ulg‘aygan Pyer Rishar qanday qilib shu qadar sevimli bo‘lib qolganini tushuntirib berish qiyin. U kelishgan ham, zamonaviy ham emasdi, aksincha doim bema’ni va kulgili ko‘rinardi. Hajviy qobiliyati tufayli maktab paytidayoq tanilgan. Otasi oilasini tashlab ketgach, uning tarbiyasi bilan ota tomondan bo‘lgan qattiqqo‘l bobosi shug‘ullanadi. Ona tomondan bo‘lgan bobosi esa dengizchi va bezori bo‘lgan, agar nabirasi kutilmagan ishlar qilsa, doimo xursand bo‘lardi — ularning ikkalasi ham baliq ovlashni yaxshi ko‘rardi.

O‘zbek tomoshabinlarining sevimlisiga aylangan “O‘yinchoq” filmi Fransiyada unchalik muvaffaqiyat qozonmaydi, film prokati ham o‘rtacha bo‘ladi. Balki, ularga bolaning katta yoshdagi erkakni sotib olishi va uni o‘zining jonli o‘yinchog‘iga aylantirishi haqidagi film haddan tashqari jiddiy tuyulgandir. 

Kichkinagina odamning katta firma va katta pul oldidagi ojizligini his qilish tuyg‘usi juda yaxshi tasvirlangan. Lekin Rishar “O‘yinchoq”da zo‘r o‘ynagan bo‘lsa-da, o‘zi hech qachon hech kimning qo‘g‘irchog‘i bo‘lmagan va rolini yo‘qotadigan hech narsasi yo‘q odam kabi dadillik bilan ijro etgan.

Sabr-toqat, qiyinchiliklar qarshisida tabassum, yutib chiqishga bo‘lgan umid... Bularning hammasi uning g‘alabasiga yordam beradi. Masalan, u ajoyib raqqos edi. Uni hatto Moris Bejar truppasiga taklif qilishadi. Lekin o‘sha paytda aktyorga Parij barlarida komik sifatida chiqish qilish ko‘proq ma’qul tushgandi. Shuning uchun ham u truppaning taklifini rad etadi.

Uning qahramonlarini unutib bo‘lmasdi. Qizig‘i shundaki, “Qora poyabzal kiygan mallasoch” komediyasining finalida Rishar qahramoni aeroportda halok bo‘lishi kerak edi. Lekin omadsizlik timsoli bo‘lgan, devorda Rahmaninovning portreti, javonda rus matryoshkalari turgan kvartirada yashovchi Fransua Pyer ren hatto ssenariychilarni ham yengishga muvaffaq bo‘ladi: uni o‘ldirishmaydi, uning uchun film davomini suratga olishadi. 

Albatta, Jerar Depardye bilan ijro etgan rollarini eslamaslikning iloji yo‘q. Darvoqe, ular partnyor bo‘lmasligi ham mumkin edi. Dastlab “Omadsizlar”da Lino Venturaning ishtiroki nazarda tutilgandi. U uzoq vaqt o‘ziga sherik qidirib, nihoyat Risharda to‘xtaydi.

To‘satdan Ventura gonorarni shunaqangi oshirib yuboradiki, Frensis Veber shosha-pisha uning o‘rniga boshqa aktyor qidira boshlaydi va Depardyeni taklif qiladi. Gaplashib olish uchun uni Rishar bilan birga kechki ovqatga chaqiradi. Rishar chala-chulpa ovqat yer, non uvoqlari har tomonga uchib ketardi, Depardye hayratda edi, Veberga esa bu kulgili manzara allaqachon yoqib qolgandi.

Hayotda Rishar haqiqiy gurman, muvaffaqiyatli vino ishlab chiqaruvchi, ikki o‘g‘il — Olivye va Kristofning otasi. U o‘zidan 30 yosh kichik va tanishishganida hatto fransuz tilini ham bilmaydigan go‘zal braziliyalik ayolga uylangan. Aktyor kitoblar ham yozadi — ilk kitobi “Xaltasi yo‘q kenguru” deb nomlangan. U ilgari Sena sohilidagi barja (shatakka olib yuriladigan yuk kemasi)da yashardi, u yerda o‘ziga uch xonali uy qurib olgandi, keyinchalik esa Parijga ko‘chib o‘tadi. Hozirda Rishar to‘rt nabiraning sevimli bobosi.