• Profilga Kirish
  • 1751972643_633.png 1751972643_245.png 1751959824_218.svg 1751959824_520.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12509.83
    • RUB156.55
    • EUR14520.16
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +24°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Sport

    Olimpiada medallari jadvali aslida nimalardan dalolat beradi?

    Financial Times nashri jurnalisti Saymon Kuper Olimpiya o‘yinlari medallari mamlakatlarning iqtisodiyotiga bog‘liqligini tushuntiruvchi maqola yozgan. “Daryo” ushbu maqolani o‘zbek tilida taqdim etadi.

    Bir necha kun oldin Parij Olimpiadasining ayollar tennis bo‘yicha xorvatiyalik tennischining ukrainalik sportchiga qarshi bahsini tomosha qildim. O‘yinning qizg‘in pallasida to‘satdan tomoshabinlarning “Leon!” degan hayqiriqlari boshlanganda, xorvatiyalik sportchi o‘z yurishini to‘xtatib turishga majbur bo‘ldi. Ko‘plab fransuz tomoshabinlar tennisdan ko‘zini uzib, telefonlarida suzishni tomosha qila boshladi. Ular navbatdagi oltin medalni qo‘lgak kiritishga yaqin turgan fransiyalik suzuvchi Leon Marchandga muxlislik qilardi.

    Olimpiya medallari sportning o‘zidan ko‘ra qiziqarliroq bo‘lishi mumkin. Chorshanba kuni ertalab holatiga ko‘ra, Fransiya Parij Olimpiada o‘yinlarida 48 ta medalni qo‘lga kiritdi. Bu mamlakatga 2002-yilda ko‘chib kelganimdan buyon ko‘rmagan jamoaviy g‘urur tuyg‘usini uyg‘otishga yordam berdi. Va fransuzlar haq. Olimpiada medallari, odatda, jamiyat sportdan tashqarida ham muhim ishlarni to‘g‘ri amalga oshirayotganidan dalolat beradi.

    Nega bunday bo‘lganini tushunish uchun medallar jadvalining yuqori qatoriga nazar tashlaymiz. Odatda, har doim jadvalda bo‘ladigan, ma’lum bir sabablarga ko‘ra Olimpiadadan chetlatilgan Rossiya yo‘q (15 nafar rossiyalik sportchi boshqa bayroq ostida musobaqalarda ishtirok etdi). Qayd etib o‘tish kerak, Rossiya “ommaviy doping” dasturi tufayli avvalgi o‘yinlardan ham chetlatilgan edi.

    AQSH birinchi o‘rinni, Xitoy esa ikkinchi o‘rinni egalladi. Ajablanarli fakt: medallar jadvalidagi keyingi 14 davlatning barchasi yuqori daromadli demokratik davlatdir. Keyingilarining esa muvaffaqiyati geografiya bilan bog‘liq emas, ular Kanada, Ruminiya, Avstraliya va Janubiy Koreya kabi mamlakatlarni qamrab oladi. Bu yerda butun dunyo raqobatlashsa-da, faqat ma’lum bir toifadagi mamlakatlar dominantlik qiladi. Eng so‘nggi qishki Olimpiada o‘yinlarining medallar jadvali ham shunga o‘xshash edi: yettida yuqori daromadli demokratik davlatlar va Xitoy top-8 likni tashkil qilgandi.

    Iqtisodchi Stefan Shimanski va men “Sokkernomika” kitobimiz uchun Olimpiya o‘yinlari hamda boshqa xalqaro musobaqalar asosida sport ko‘rsatkichlarining global jadvalini tuzganimizda, aholi jon boshiga to‘g‘ri keladigan dunyodagi eng yaxshi sport davlati boy, demokratik Norvegiya ekanligini aniqladik.

    Ko‘rinib turibdiki, milliy sport yutuqlarining har qanday reytingi milliy boylik, aniqrog‘i, inson taraqqiyoti darajasi bilan chambarchas bog‘liqdir. Birlashgan Millatlar Tashkilotining Inson taraqqiyoti indeksi barcha mamlakatlarni farovonlik darajasiga ko‘ra tartiblash uchun umr ko‘rish davomiyligi, ta’lum va turmush darajasini o‘lchaydi. BMT reytingidagi eng yaxshi 10 davlatdan Norvegiya, Shvetsiya va Shveysariya ham eng so‘nngi qishki Olimpiya o‘yinlarida kuchli o‘ntalikka kirganl Avstraliya va Germaniya bu yozgi medallar jadvalining kuchli 10 ligida; Irlandiya Parijda 12-o‘rinda, Gongkong esa 21-o‘rinda. Bu mamlakatlarning aksariyati aholisi kam bo‘lishiga qaramay, bunga erishgan. Besh million aholisi bo‘lgan Irlandiya chorshanba kuniga qadar 4 ta oltin medalni qo‘lga kiritgan — butun Afrika mamlakatlari birgalikda shuncha oltin olgan.

    Buni qanday tushuntirish mumkin? Boy demokratik davlatlar, ayniqsa, sotsial-demokratik davlatlar o‘z aholisiga yaxshi g‘amxo‘rlik qiladi. Bu barcha daromad darajasidagi odamlarga jismoniy mashqlar bilan shug‘ullanish imkoniyatini berishni o‘z ichiga oladi. Norvegiyaning eng chekka burchaklarida ham, masalan, har qanday ob-havoga mos keladigan sport maydonchasi mavjud. Odatda, kiyim almashtirish xonalari issiq, murabbiylar sertifikatga ega va bolalar o‘rtacha narxda mashq qilishlari va o‘ynashlari mumkin. 2019-yilda Norvegiya aholisining 84 foizi haftasiga kamida bir marta sport, fitnes yoki dam olish maqsadidagi jismoniy faollik bilan shug‘ullangan, bu Yevropa komissiyasining ma’lumotlariga ko‘ra, allaqachon sport bilan shug‘ullangan Yevropadagi eng yuqori ko‘rsatkichdir.

    Milliy sport muvaffaqiyati, odatda, kengroq, chuqurroq yutuqlarning ko‘rsatkichidir. Barchani sport inshootlari va murabbiylar bilan ta’minlash nuqtayi nazaridan yaxshi tashkil etilgan mamlakat, aksariyat demokratik davlatlar kabi, odatda, sog‘liqni saqlash xizmatlari va hamma uchun boshqa jihatlardan ham yaxshi tashkil etilgan. Boy, demokratik, bilimli va sportda muvaffaqiyat qozonish, odatda, bir narsaning tarkibiy qismi hisoblanadi. Boy mamlakatlardagi aksariyat odamlar sport bilan shug‘ullanish imkoniyatiga ega bo‘ladi, ba’zilari esa natijada Olimpiya medallarini qo‘lga kiritadi.

    Kambag‘al mamlakatlarda kamroq odamlar bunday imkoniyatga ega bo‘ladi. Braziliyalik bolalar sohil bo‘yida o‘zining futbo mahoratini oshirishi haqidagi stereotiplarini unuting. Bu istisno holat. Kambag‘al mamlakatlaridagi ko‘pchilik yegulik tanqisligi tufayli tug‘ilishidan oldin Olimpiya potensialini yo‘qotadi. Braziliya, Hindiston yoki Afrikaning yirik shaharlarida mashq qilish uchun joy topishga urinib ko‘ring-chi? Hukumat ularni deyarli ta’minlamaydi. Keniya, Efiopiya va Yamayka kabi Parij o‘yinlarida eng muvaffaqiyatli kambag‘al davlatlar, birinchi navbatda, imkoniyatidan kelib chiqqan holda yugurish musobaqalarida medallar uchun kurashadi.

    Xitoy bejizga iqtisodiyoti yuklalishidan oldin unchalik katta natijalar ko‘rsatmagan va undan so‘ng Olimpiada medallar jadvalida barqaror ravishda ko‘tarilib kelmayapti.

    Xulosa qilib aytganda, Marchandga muxlislik qilgan fransiyaliklar kattaroq narsaga muxlislik qilgan. G‘olib jamiyatda suzish uchun!

    14.08.2024, 01:15   Izoh (0)   21136
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Parij—2024. O‘zbekiston sportida yangi sahifa ochgan musobaqa tafsiloti

    12.08.2024, 15:09

    Parij Olimpiadasi g‘olib va sovrindorlariga avtomobil hamda uy sovg‘a qilindi

    13.08.2024, 00:00

    O‘zbekiston sport delegasiyasini Parij—2024 Paralimpiya o‘yinlariga tantanali kuzatish marosimi bo‘lib o‘tdi 

    13.08.2024, 11:52

    Bulung‘ur tumani hokimi bokschi Sitora Turdibekovaga uy sovg‘a qildi

    13.08.2024, 23:30

    Shahnoza Mirziyoyeva O‘zbekiston Milliy paralimpiya qo‘mitasi raisining birinchi o‘rinbosari lavozimiga saylandi 

    13.08.2024, 23:28

    “Chelsi” Joau Feliksni sotib olish niyatida 

    13.08.2024, 16:20
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    IMZOning Engelberg premium derazalari Niderlandiyaga eksport qilindi 


    Oliy ta’lim yetakchilari Toshkentda birinchi QS Eurasia Forum’da birlashadi


    Ohangaronda “Turon Enduro Uzbekistan Cup” enduro mototsikl musobaqasi bo‘lib o‘tadi 


    Dividendlar nima: ular qanday ishlaydi va investorlar qanday foyda oladi?


    “Omad mavsumi” UZCARD bilan: uch bosqich, uchta sayohat va bosh sovrin — elektromobil 


    IMZOning Engelberg premium derazalari Niderlandiyaga eksport qilindi


    “Yandex Uzbekistan” informatika o‘qituvchilari uchun ta’limda sun’iy intellekt etikasiga oid intensiv kurslar tashkil etdi


    “Bog‘ibaland”da anjir sayli: Samarqandda milliy meva bayrami bo‘lib o‘tdi 


    7 yilga penyalarsiz bo‘lib to‘lash imkoniyati — 2025-yil oxirigacha premium-klass kottejlarni qulay muddatli to‘lov asosida xarid qiling! 


    Way II kompaniyasidan ikkinchi dividend to‘lov


    30-iyul kuni Toshkentda BYD innovatsion mobil moduli o‘z faoliyatini boshladi


    Biznesga birinchi qadam — “Lux”: Universal bankdan 100 million so‘mgacha imtiyozli kredit


    Avgust sovg‘alari: Centrum Air 155 ta aviachiptani tortiq qiladi!


    BI Group biznes-toifa xonadon yutuqli o‘yini:Toshkentdagi mavsumning asosiy tadbiri qanday o‘tdi


    Central Asian University xalqaro Vasiylik kengashi tashkil etilganini e’lon qiladi 

     

    Tavsiya etamiz

    Audio Icon

    Samoga sochilgan yulduzlar: “Paxtakor 79” voqeasiga 46 yil bo‘ldi

    11 avgust, 10:09

    Tobutga yashirilgan og‘u: Vyetnam urushi paytida AQSHga harbiy samolyotlarda geroin tashigan jinoyatchi kim edi?

    10 avgust, 21:42

    Dengizlarga aylangan daryolar: dunyodagi eng yirik GESlar qayerda barpo etilgan?

    9 avgust, 13:45

    Olimlar nufuzli iqlim tadqiqotida xatolik topdi. Aybdor O‘zbekiston bo‘lib chiqdi — WP

    8 avgust, 12:54
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Olimlar kuyish va yaralarni davolash uchun “suyuq” teri yaratdi

    Dunyo | 13 avgust, 00:10

    “Shtat ulkan rus merosini saqlab qolmoqda” — Alyaskaning sobiq vitse-gubernatori

    Dunyo | 12 avgust, 23:50

    Janubiy Koreya sudi sobiq prezidentning rafiqasini qamoqqa olish uchun order berdi

    Dunyo | 12 avgust, 23:40

    O‘qishni davlat oliygohlariga ko‘chirish bo‘yicha testlar qachon o‘tkazilishi maʼlum bo‘ldi

    O‘zbekiston | 12 avgust, 23:30

    Isroil G‘azoni bombardimon qilishni kuchaytirdi. Bir sutkada 89 kishi halok bo‘lgan

    Dunyo | 12 avgust, 23:15

    Ispaniya va Portugaliyada o‘rmon yong‘inlari avjiga chiqmoqda

    Dunyo | 12 avgust, 23:00

    Zelenskiy 22 yoshgacha bo‘lgan ukrainaliklar uchun chegaradan o‘tishni soddalashtirishni topshirdi

    Dunyo | 12 avgust, 22:45
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.