Davlat byudjeti taqchilligi ortishda davom etmoqda. Asosiy ko‘rsatkichlar

O‘zbekistonda davlat byudjeti taqchilligi o‘sishda davom etmoqda. Xususan, joriy yilning yanvar–iyun oylaridagi byudjet defitsiti 28,8 trillion so‘mga yetgan.

Iqtisodiyot va moliya vazirligi davlat byudjeti daromadlari hamda xarajatlari bo‘yicha kunlik maʼlumotlarni eʼlon qilib kelmoqda. Vazirlik hisobotiga ko‘ra, har oyda byudjet xarajatlari daromadlardan sezilarli darajada yuqori shakllanmoqda. Xususan, 2024-yil yanvarda jami byudjet tushumlari 16,1 trillion so‘mni, xarajatlari 21,9 trillion so‘mni tashkil etgan.

Fevraldagi daromadlar 16,9 trillion so‘m, xarajatlar 24,1 trillion so‘m bo‘lgan. Mart oyidagi byudjet tushumlari 17,4 trillion so‘m, xarajatlar 24,3 trillion so‘m, apreldagi daromadlar 19,3 trillion so‘m, chiqimlar 25 trillion so‘mni tashkil etgan.

O‘zbekiston byudjetiga may oyidagi tushumlar miqdori 22,7 trillion so‘mga, xarajatlar 26,5 trillion so‘mga yetgan. Iyundagi daromadlar esa 23,2 trillion so‘m, xarajatlar 27,9 trillion so‘m bo‘lgan.

2024-yil I yarim yilligida O‘zbekiston davlat byudjeti daromadlari 2023-yilning mos davriga nisbatan 18,3 foizga oshib, 121 trillion so‘mni tashkil tashkil etdi. Shundan 80,6 foizi soliqlardan, 19,4 foizi soliqsiz tushumlar va boshqa daromadlardan kelgan.

Yarim yil davomida davlat byudjeti jami xarajatlari 149,8 trillion so‘m bo‘lgan. Byudjet taqchilligi miqdori qariyb 28,8 trillion so‘mga yetgan. Xarajatlarning katta qismi (64,9 trillion so‘mi) ish haqi va unga tenglashtirilgan to‘lovlarga ajratilgan. Shu bilan birga, ijtimoiy soliqlarga 12,9 trillion so‘m, gaz narxidagi tafovut uchun subsidiyalarga 9,3 trillion so‘m sarflangan.

O‘tgan iyul oyi davomida davlat byudjetiga 21,8 trillion so‘mlik daromadlar kelib tushgan. Xarajatlar 24,3 trillion so‘mni tashkil etib, defitsit miqdori o‘sishda davom etgan.

Mamlakatda oxirgi to‘rt yil davomida byudjet defitsiti belgilangan limitlardan ortiq darajada shakllanib kelmoqda. Xususan, 2023-yilda konsolidatsiyalashgan byudjet taqchilligining cheklangan miqdori 3 foiz etib belgilangan bo‘lsa–da, amalda 5,5 foizgacha o‘sgan.

2024-yil konsolidatsiyalashgan byudjeti 52,6 trillion so‘mlik defitsit bilan qabul qabul qilingan va mamlakat byudjeti taqchilligining cheklangan miqdorini yalpi ichki mahsulotning 4 foizidan oshirmaslik belgilangan.

Byudjet qonunida joriy yilda 5 milliard dollar miqdorida davlat tashqi qarzini jalb qilish ko‘zda tutilgan. Shundan 2,5 milliard dollari davlat byudjeti taqchilligini moliyalashtirishga, qolgan 2,5 milliard dollari investitsiya loyihalari uchun sarflanishi ko‘rsatilgan.