Urushda tinch aholi, mahbuslar va yaralangan askarlarni himoya qilish bo‘yicha dunyoning eng mashhur qoidalar to‘plami — Jeneva konvensiyasi tashkil topganiga 75 yil to‘ldi, biroq u e’tibordan chetda qolmoqda, deya Al Arabiya xabar berdi.
Nashrga ko‘ra, xususan, G‘azo, Suriya, Ukraina, Myanma va undan tashqarida mazkur konvensiya bo‘yicha ish yuritilmayapti. Konvensiya himoyachilari xalqaro gumanitar huquqni hurmat qilishga chaqirmoqda.
1949-yil 12-avgustda qabul qilinganidan buyon dunyoning deyarli barcha davlatlari tomonidan tan olingan Jeneva konvensiyasi qurolli guruhlar va milliy kuchlar muntazam ravishda urush qoidalarini buzayotgani sababli o‘z ahamiyatini yo‘qotmoqda.
“Xalqaro gumanitar huquq zo‘ravonlikni oqlash uchun bosim ostida qolmoqda, e’tibordan chetlashtirilmoqda, buzilmoqda”, deydi konvensiyalarni nazorat qiluvchi Xalqaro Qizil Xoch qo‘mitasi (XQXQ) prezidenti Miryana Shpolyarich.
U, shuningdek, dunyo o‘limni oqlashdan ko‘ra tinchlikni himoya qilish asosiga ega bo‘lgan mustahkam mudofaa tizimiga sodiqligini yangilashi kerakligini ta’kidlagan.
XIX asrdan boshlangan konvensiyalar urush qoidalarini belgilashga qaratilgan: ular qiynoqlar va jinsiy zo‘ravonlikni taqiqlaydi, mahbuslarga nisbatan insoniy munosabatda bo‘lishni talab qiladi hamda bedarak yo‘qolganlarni qidirishni buyuradi.
Konvensiyalar barcha urushlar chegarasi borligi haqidagi umumiy konsensusni aks ettiradi. Qizil Xoch tashkiloti konvensiyalarga har qachongidan ham ko‘proq ehtiyoj borligini aytib, butun dunyo bo‘ylab 120 dan ortiq faol to‘qnashuvlarni hisoblagan hamda bu 1999-yildagidan olti baravar ko‘pligini ta’kidlagan.
“Hozirgi kunda urush qilayotgan tomonlar xalqaro gumanitar huquqni o‘zlari xohlagancha talqin qilmoqda. Kasalxonalar, maktablar va tez yordam mashinalari o‘t ostida qolmoqda, yordam xodimlari hamda tinch aholi halok bo‘lmoqda, mamlakatlar esa mahbuslarga kirishga ruxsat bermayapti”, deya xulosa qilgan nashr.
Izoh (0)