Ushbu asarlarda mualliflar insoniy munosabatlarning tabiati, noma’lumlikdan qo‘rqish va hatto genotsid mavzusini muhokama qiladilar.
“Yovvoyi sayyora”
- Fransiya, Chexoslovakiya, 1973-yil.
- Fantastika.
- Davomiyligi: 72 daqiqa.
- IMDb: 7.7.
Igam sayyorasida Dragi deb nomlangan ulkan, yuqori darajada rivojlangan gumanoidlar yashaydi. Bir kuni ular kataklizmga uchragan sayyoradan kichik odamlarni — Omlarni olib kelishadi. Omlar yerliklarning avlodlari bo‘lib, dragilar ularni o‘zlariga teng deb bilishmaydi va ularni uy hayvonlari sifatida saqlashadi. Omlar ko‘pincha egalaridan qochib, yovvoyi qabilalar tashkil qiladi. Dragilar vaqti-vaqti bilan hududlarni tozalab, ko‘paygan odamlarni o‘ldiradi.
Bir kuni dragilarning siyosiy rahbarlaridan birining qizi Tivaning uy hayvoni Om Terr qochib ketadi. U o‘zi bilan gumanoidlarni o‘rganuvchi texnologiyani ham olib ketadi. Terr o‘z atrofida omlar qabilasini tuzadi va xalqining mustaqilligi uchun kurash boshlaydi.
Multfilm genotsid haqida — butun bir xalqning omon qolish uchun kurashiga bag‘ishlangan. 1970-yillarda rejissyor Rene Lalu va illyustrator Rolan Toporning ishi haqiqiy inqilobni yaratdi. “Yovvoyi sayyora” odatiy Disney multfilmlaridan ham animatsiya uslubida, ham kayfiyati bilan tubdan farq qiladi.
“Haqiqiy qayg‘u”
- Yaponiya, 1998 yil.
- Triller.
- Davomiyligi: 81 daqiqa.
- IMDb: 8.0.
Mimarin Kirigoe — “CHAM!” pop-guruhining idoli. U super yulduzlikdan charchagan va o‘zini televideniyeda sinab ko‘rishga qaror qilgan. Uning birinchi roli TSSB (travmatik hodisaga duchor bo‘lganida paydo bo‘lishi mumkin bo‘lgan ruhiy kasallik)dan aziyat chekadigan zo‘rlash qurboni edi.
Suratga tushish jarayonida Mima internetda uning nomidan yuritiladigan elektron kundalikni topib oladi. Anonim bir kishi o‘sha kuni qiz qilgan barcha ishlari haqida yozadi. Mashaqqatli mehnat va stress tufayli Mima xotirasini yo‘qotishdan aziyat cheka boshlaydi va tez orada bu kundalik uning hayoti haqidagi yagona ma‘lumot manbayi bo‘lib qoladi. Bundan tashqari, suratga olish maydonchasida qotilliklar sodir bo‘la boshlaydi va Mima o‘zidan shubhalana boshlaydi.
Satoshi Konning animatsiyasi bosh qahramonning paranoid kayfiyatini beg‘ubor tarzda aks ettiradi. To‘satdan uzilishlar va kamchiliklar tufayli syujetni kuzatish qiyin bo‘lishi mumkin, ammo bu rejissyorning maqsadi edi - tomoshabinni Mima boshdan kechirayotgan noaniqlik holatiga tushiradi.
“Robotning orzulari”
- Ispaniya, Fransiya, 2023 yil.
- Ilmiy fantastika, komediya.
- Davomiyligi: 102 daqiqa.
- IMDb: 7.6.
80-yillarning o‘rtalarida Manxettenda yolg‘iz it yashaydi. U yangi texnologik innovatsiya — robot do‘stni sinab ko‘rmoqchi. Dastlab it texnologiya mo‘jizasiga ishonmaydi, lekin vaqt o‘tishi bilan u robotga juda bog‘lanib qoladi.
O‘zaro munosabatlarning tabiati haqida juda ta‘sirli va kutilmagan tarzda aniq tasvirlangan multfilm. Vaziyatga qarab, It va Robot butun hayotlarini alohida o‘tkazishadi. Oqibatda ularning o‘tmishdagi ideal do‘stligi asta-sekin yomonlashadi va baxtli xotiralarga aylanadi.
“Bo‘rilar haqida afsona”
- Irlandiya, Lyuksemburg, Fransiya, AQSh, Buyuk Britaniya, 2020 yil.
- Fantastika.
- Davomiyligi: 103 daqiqa.
- IMDb: 8.0.
Syujet 16-asr o‘rtalarida inglizlarning Irlandiyani bosib olishi fonida sodir bo‘ladi. Ingliz lord-protektori Kilkenni shahrida o‘rmonlarni kesishni boshlaydi, shu sababli qishloq aholisiga bo‘ri hujumlari tez-tez bo‘lib turadi.
Yirtqichlarni tutish va o‘ldirish uchun ovchilar yollanadi. Ulardan biri — bosh qahramon Robinning otasi Bill Gudfellou. Bir kuni qiz ham o‘rmonga borib, u yerda odamga aylanuvchi bo‘rilar to‘dasiga duch keladi. Bir yoshli bo‘ri Mab to‘qnashuv paytida qizni tishlab oladi va Robin ham bo‘riga aylanadi.
Bu irlandiyalik Tomm Mur va Ross Styuartning keltlar mifologiyasiga asoslangan multfilmidir. Multfilm mualliflari tabiat va kuch, eski va yangi avlod to‘qnashuvi, otalar va o‘g‘illar o‘rtasidagi ziddiyat mavzulariga to‘xtalib, Irlandiya tarixini qayta ko‘rib chiqishadi. Tabiat va insoniyat o‘rtasidagi qarama-qarshilik bo‘rilar va shahar aholisi o‘rtasidagi ziddiyat misolida ko‘rsatilgan.
“Tuman ichidagi kirpi”
- SSSR, 1975 yil.
- Fantastika.
- Davomiyligi: 10 daqiqa.
- IMDb: 8.1.
Kirpi do‘sti Ayiqchani ko‘rish uchun yo‘lga chiqadi, lekin tuman ichida adashib qoladi. Yo‘lda u o‘zining aksini, boyo‘g‘lini, filga o‘xshash shilliqqurtni, ko‘rshapalak va go‘zal Oq otni uchratadi.
Sovet kinosi o‘z animatsiyasining falsafiy tabiati bilan mashhur bo‘lishi bejiz emas. “Tuman ichidagi kirpi” eng ajoyib multfilmlardan biridir. Bu adashgan, yolg‘iz va chalkash xayollarga o‘ralashib qolgan odam timsolidir.
“Maysa ustidagi nonushta”
- SSSR, 1987 yil.
- Fantastika.
- Davomiyligi: 25 daqiqa.
- IMDb: 7.0.
Multfilm beshta hikoyadan iborat. Ularning qahramonlari kundalik qiyinchiliklarga duch kelishadi: navbatda turish, byurokratiyaga qarshi kurashish, o‘zlarining individualligini himoya qilish va yangi hayot sharoitlariga ko‘nikish. Ba‘zilar uchun bu sinovlar chidab bo‘lmas holga keladi. Oxir-oqibat barcha qahramonlar Manening “Maysa ustidagi nonushta” kartinasi reproduksiyasiga tushib qoladi.
Estoniyalik animator Prit Pyarnaning qisqa metrajli multfilmi tomoshabinni 80-yillar oxiridagi sovet voqeligining qorong‘i dunyosiga cho‘mdiradi. Manening “Maysa ustidagi nonushta” kartinasi bu yerda burjua san‘atining timsoliga aylandi.
Rejissyor o‘z muammolaridan ezilgan kichik odamlarni yuqori jamiyat vakillarining bekorchi dunyosiga olib boradi. Hayotdan olingan pessimistik eskizlar o‘rnini oddiy odam haqida qayg‘urmaydigan hukumat tizimining ochiq karikaturasi egallaydi.
“Kalamush tutuvchi”
- Chexoslovakiya, Germaniya (FRG), 1986 yil.
- Fantastika
- Davomiyligi: 53 daqiqa.
- IMDb: 7.8.
Kalamush ovchisi kalamushlar bosib olgan o‘rta asrlardagi Hamelin shahriga keladi. U shahar hukumatiga — bir to‘da ochko‘z tadbirkorlarga 1000 tanga evaziga kemiruvchilar muammosidan xalos bo‘lishni taklif qiladi. Rasmiylar rozi bo‘lishadi, lekin ishini yakunlagan kalamush ovchisi ularning oldiga pulini olgani kelganida uning qo‘liga tugmacha tutqazishadi.
Chexiyalik animator Jiri Barta multfilmning ma‘yus dunyosidan foydalangan holda iste‘molchi jamiyatini tanqid qiladi. Uning “Hamelin” asarida odamlar tabiatni o‘zlarining ochko‘z ehtiyojlariga bo‘ysundirish uchun texnologiyadan foydalanadi – aynan shu sababli shaharni kalamushlar bosib ketadi.
Izoh (0)