20 yil avval ishlab chiqarilgan birinchi grafenli miya implanti avgust oyi oxirida Manchesterdagi Milliy grafen institutida klinik sinovlardan o‘tadi. Bu haqda Financial Times xabar berdi.
Olimlar mazkur kashfiyot inson miyasini hozirgi qurilmalardan ham ilg‘or tashqi kompyuterlar bilan bog‘lash imkonini berishini kutmoqda.
Ularning fikriga ko‘ra, bu Parkinson kasalligi, insult va boshqa nevrologik kasalliklarni davolashni yaxshilaydi — implant harakati cheklangan bemorlarning fikrlarini nutqqa tarjima qilishga yoki harakatlarni bajarish uchun buyruqlarni uzatishga yordam beradi.
Insonlarda o‘tkazilgan ilk tadqiqotning asosiy maqsadi 8-10 nafar bemor miyasiga biriktirilgan grafen elektrodlarining xavfsizligini namoyish qilishdir, deydi tadqiqot bosh olimi, professor Kostas Kostarelos.
Glioblastoma o‘simtasini olib tashlash uchun neyroxirurgiya davomida birinchi ko‘ngilli shaxsning miyasiga 64 ta grafen elektrodli implant o‘rnatiladi, bu esa asab faolligini rag‘batlantirish va o‘qishga yordam beradi.
Tadqiqotning keyingi bosqichi Parkinson kasalligini davolash uchun ikkita elementdan iborat implantni sinovdan o‘tkazish bo‘ladi: biri miyaning yuqori qatlamiga “sellofan bo‘lagi kabi” o‘rnatiladi, shunda u elektr faolligini o‘qiydi. Ikkinchi implant esa ushbu kasallik sababli buzilgan harakatni va boshqa funksiyalarni boshqaradigan hududlarni yaxshiroq rag‘batlantirish uchun miyaga kiritiladi.
- Grafen uglerod birikmasining eng kuchli va yengil elektr o‘tkazuvchan versiyasidir. Grafen plastinalari olti burchakli panjaradagi bir qatlamli uglerod atomlaridan iborat bo‘lib, molekulyar struktura materialga elektr va mexanik xususiyatlarni beradi.
Mutaxassislar grafenni boshqa miya implantlarida qo‘llaniladigan metall elektrodlardan ustunligi sababli “mo‘jizaviy material” deb atashadi.
Izoh (0)