O‘zbekistonda 25—29-iyul kunlari juda issiq havo bo‘lishi kutilayotgani xabar qilingandi. FVV fuqarolarga quyosh urishidan saqlanish qoidalarini eslatdi.
Vazirlik xabarida aytilishicha, ob-havoning keskin isib ketishi ayniqsa bolalar, qariyalar va bemorlarga og‘ir taʼsir qiladi. Hatto sog‘lom odamlar ham baʼzi bir qoidalarga rioya etishlariga to‘g‘ri keladi. Quyosh urishi ochiq havoda to‘g‘ri tushadigan quyosh nurlari ostida sodir bo‘ladi, lekin issiq taʼsir qilgandan so‘ng 6-8 soat o‘tib ham boshlanishi mumkin.
Quyosh urishidan saqlanish uchun bir nechta qoidalarga rioya etish zarur:
- iloji boricha soat 10:00 dan 17:00 ga qadar tik tushadigan quyosh nurlari ostida bo‘lmaslik;
- tabiiy matolardan tayyorlangan kiyim, yengil, yorqin rangli bosh kiyim kiyish;
- quyoshdan himoyalovchi ko‘zoynak taqish;
- suv ichish rejimiga amal qilish (tartibsiz ko‘p miqdorda suv ichish chanqoqni bosmaydi, lekin yurakni zo‘riqtiradi. Yaxshisi achchiqroq damlangan choy, kvas, har xil sharbatlar, mineral suv ichish lozim);
- quyoshdan himoya qiluvchi kremlardan foydalanish;
- quyoshda bo‘lib qaytgandan so‘ng, dush qabul qilish yoki ho‘l sochiq bilan artinish;
- och qoringa yoki ovqatdan keyin quyoshda yurmaslik.
Quyosh urishi yoki issiq urishi belgilari:
- darmonsizlik, charchoq, bosh og‘rig‘i va chanqash kuzatiladi;
- bosh aylanishi, quloqlarda shovqin, butun tanada og‘riq bo‘lib, puls va nafas tezlashadi. Ayrim paytlarda ko‘ngil aynishi va qusish kuzatilishi mumkin. Terlash kuchayadi, burundan qon ketishi mumkin;
- yurak-qon tomir faoliyati va nafas olish keskin buziladi, hushdan ketish holatlari sodir bo‘ladi.
Ayrim paytlarda tutqanoq tutishi, alahsirash, gallyutsinatsiya kuzatilishi mumkin.
Quyosh urishining og‘ir shaklida ter ajralishi to‘xtaydi, agarda bemorga tibbiy yordam ko‘rsatilmasa, nafas olish va yurak faoliyati to‘xtashi mumkin.
Quyosh yoki issiq urganda birinchi tibbiy yordam
- bemorni salqin joyga o‘tkazish, chalqancha yotqizish, boshini salgina ko‘tarib qo‘yish, kiyimlarini yechish, butunlay tinch muhit yaratish va toza havo kelishini taʼminlash;
- agar bemor hushida bo‘lsa achchiq choy yoki sovuq suv ichirish, (yaxshisi suvga 0,5 litrga 0,5 choy qoshiqda tuz qo‘shish);
- boshini sovuq suv bilan ho‘llash yoki boshiga nam sochiq qo‘yish;
- og‘ir holatlarda bemorni ho‘llangan choyshab bilan o‘rab qo‘yish yoki ustidan sovuq suv quyib turish mumkin, lekin ehtiyot bo‘lish kerak (tana harorati 30 gradusdan tushib ketmasligi lozim). Agar iloji bo‘lsa qon tomirlari ko‘p bo‘lgan qo‘ltiq osti, chov va tizza orqasiga muz yoki sovuq suv to‘ldirilgan baklajka qo‘yish;
- quyosh yoki issiq urgan bemorlarni yaqin o‘rtadagi davolash muassasasiga olib borish zarur, og‘ir hollarda esa zudlik bilan tez yordam brigadasini chaqirish zarur.
Favqulodda vaziyatlar vazirligi birinchi tibbiy yordamni to‘g‘ri ko‘rsatish inson hayotini saqlab qolishi mumkinligini, asosiysi, kishi o‘zini yo‘qotmasdan hammasini to‘g‘ri va tez bajarish zarurligini eslatdi.
“O‘zgidromet” prognoziga ko‘ra, respublika hududining katta qismida (Qoraqalpog‘iston Respublikasi va Xorazm viloyatidan tashqari) havo harorati kunduz kunlari 40-43 darajagacha, janubda va cho‘l hududlarda 44-45 darajagacha ko‘tariladi.
Izoh (0)