Osiyo taraqqiyot banki (OTB) tahlilchilari Markaziy Osiyo mintaqaviy iqtisodiy hamkorligi doirasida fuqaro aviatsiyasi, xususan, arzon aviakompaniyalar (loukoster) holati to‘g‘risidagi hisobotni e’lon qildi. Hisobotning alohida bo‘limlari Qozog‘iston, Qirg‘iziston va O‘zbekistondagi vaziyatga bag‘ishlangan.
Qozog‘iston va FlyArystan kompaniyasi
Qozog‘istondagi havo transporti bozori va arzon narxlardagi FlyArystan aviakompaniyasi 2019–2022-yillar davomida ta’sirchan iqtisodiy ko‘rsatkichlarni namoyish etgan. 2021-yili karantin choralari sezilarli darajada yumshatilganda, Qozog‘iston havo transporti bozori dunyodagi eng tez o‘sayotgan bozorga aylangan. 2019-yildan 2021-yilgacha yo‘lovchi tashish hajmi 30 foizga oshgan.
Agar kompaniya faoliyatining birinchi yili — 2019-yilda 700 mingga yaqin yo‘lovchi arzon aviakompaniya xizmatlaridan foydalangan bo‘lsa, 2022-yilda bu ko‘rsatkich 3,26 million nafar yo‘lovchiga yetgan.
FlyArystan rivojlanishidagi yana bir muhim tendensiya uning xalqaro bozorlarga chiqishi hisoblangan. Aviakompaniya 2026-yilda o‘z parkini 26 ta samolyotgacha kengaytirishni rejalashtirmoqda.
Fuqaro aviatsiyasi tizimining kamchiliklari qatorida OTB tahlilchilari “ochiq osmon” siyosatining nomutanosibligini (proteksionizm) va infratuzilmani modernizatsiya qilish zarurligini sanab o‘tgan. Qozog‘istonda xorijiy aviakompaniyalar faoliyati sezilarli darajada cheklangan va ular faqat davlatlararo shartnomalar imzolangan taqdirdagina o‘z huquqlarini kengaytirishga erishishi mumkin.
Qirg‘iziston va Air Manas
Qirg‘iziston aeroportlari ko‘plab xalqaro aviakompaniyalar, jumladan, arzon aviakompaniyalar uchun ochiq. Taxminan o‘n yildan buyon Qirg‘iziston ichki havo transport bozorida loukoster aviakompaniyalar faoliyat yuritib kelmoqda. 2019-yildan 2022-yilgacha Qirg‘izistonda yo‘lovchi tashish hajmi 600 ming yo‘lovchidan 800 ming nafarga yetgan.
“Qirg‘iziston fuqaro aviatsiyasining asosiy muammosi infratuzilmaning yomonlashuvi bo‘lib qolmoqda. Aksariyat aeroportlar modernizatsiya qilinishi kerak. Respublikaning ikkita asosiy aeroportini – Bishkek va O‘sh aeroportlarini modernizatsiya qilish zarur”, deya ta’kidlagan OTB tahlilchilari.
O‘zbekiston va Uzbekistan Express
O‘zbekistondagi havo transporti bozori ham dunyodagi eng jadal rivojlanayotgan bozorlardan biridir. 2017—2019-yillarda respublikada yo‘lovchi tashish 50 foizga oshgan.
“O‘zbekiston havo yo‘llari” davlat aviatashuvchisiga qarashli Uzbekistan Express sho‘ba kompaniyasi birinchi mahalliy loukoster hisoblanadi. Arzon aviakompaniyaning asosiy yo‘nalishi — Rossiya. Uzbekistan Express O‘zbekistonning to‘qqizta shahrini Moskva va Rossiyaning boshqa shaharlari bilan havo yo‘llari orqali bog‘laydi.
“Kompaniyaning yo‘lovchi tashish hajmining qariyb 50 foizi Rossiya yo‘nalishi orqali ta’minlanadi”, deyiladi xabarda.
O‘zbekistonda infratuzilmani boshqarish sohasida davlat-xususiy sheriklik (DXSH) amaliyoti hozirda faol kengaymoqda. Samarqand aeroporti davlat va xususiy investorlarga qarashli kompaniya – Air Marakanda tomonidan boshqariladigan birinchi obyektdir.
Hisobot mualliflari respublikaning yirik aeroportlarini modernizatsiya qilish bo‘yicha keng ko‘lamli davlat dasturini alohida qayd etgan. Tahlilchilar, shuningdek, sayyohlarni jalb qilish uchun viza islohotini davom ettirishni ham tavsiya qilgan.
“Qozog‘iston, Qirg‘iziston va O‘zbekiston fuqaro aviatsiyasi, jumladan, arzon aviatashuvchilar tufayli pandemiya bilan bog‘liq inqirozni muvaffaqiyatli yengib o‘tdi”, deya xulosa qilgan xabar mualliflari.
Izoh (0)