Bolalikda Disney multfilmlaridagi malikaga aylanib qolishni, ertaklardagidek baxtli hayot kechirishni va oq otdagi shahzoda bilan uchrashishni orzu qilmagan yoshlar bo‘lmasa kerak. Afsuski, bularning bari yorqin voqealar va afsonaviy qahramonlarga to‘la quvnoq musiqali ertakdir. Ba’zi psixologlarning fikricha, Disney ertaklariga boshqa tomondan nazar solinsa, ulardagi malikalar turli psixologik muammolardan aziyat chekishgan. Quyida multfilmlarni psixologik talqinlarini birma-bir ko‘rib chiqamiz.
Zolushka
O‘zini bor holicha qabul qila olmaslik muammosi
Zolushka bolaligida ota-onasi bag‘rida sevimli qizaloq bo‘lib ulg’aya boshlaydi, u o‘ta mehribon, insonlarga hamdard bo‘lishga va yordam berishga tayyor bo‘ladi. Biroq onasining o‘limi va otasining yovuz o‘gay onaga uylanishidan keyin hammasi butkul o‘zgaradi.
Zolushka shaxsining ulg‘ayish va shakllanish davri batafsil tasvirlanmagan, faqat multfilmda qizaloq shart-sharoiti og‘ir, quldek munosabatda bo‘lishgan holati tasvirlanadi. Bu vaqtda uning otasi bunga barham bermaydi. Natijada Zolushka barchaning yerga urishlarga sabrli, o‘z qadrini bilmaydigan, ishonchi sust bo‘lib voyaga yetadi. U boshqalarning istak va ehtiyojlarini o‘zinikidan ustun qo‘yadi, irodasi zaif, doimo ideal hayotni orzu qiladi, lekin ularni amalga oshirish uchun harakat qilishga tayyor bo‘lmaydi.
Hayot Zolushkaga imkoniyat berganda ham, biz uning istagan narsasini qiyinchilik bilan bajarishini ko‘ramiz. Ertakda bir pari ayol unga yordam beradi va sehrli shahzoda uning go‘zal va nozik qalbi sababli Zolushkani sevib qoladi va qutqarib qoladi. Afsuski, real hayotda insonlar ko‘pincha o‘z-o‘ziga yordam berishga ham o‘rganishi lozim.
Bella
Stokgolm sindromi
Mazkur multfilmda Stokgolm sindromining yaqqol misoli bor. Bella odobli, maktabda a’lo baholarga o‘qigan, orzularga to‘la va pozitiv qiz bo‘ladi, lekin otasi sababli o‘z erkinligidan mahrum bo‘ladi va Maxluqning garovidagi odamga aylanadi. Ma’lum muddat hech qayerga qochib keta olmaydigan Maxluq uyida ma’lum vaqt o‘tkazgach, Bella uning qalbidagi ezgulikni ko‘ra boshlaydi va Maxluqda ham insoniylik tuyg’ulari uyg‘ona boshlaydi. Ertak so‘ngida ular baxtli va farovon hayot kechiradi.
Biroq muammo shundaki, Bella bu holatda partnyoriga o‘zi sezmagan holda qaram bo‘lib qolgan. Bunday odam faqat boshqa birovning muammolari va manfaatlarini o‘zinikidan ustunroq qo‘yadi, boshqaning mas’uliyatini o‘z zimmasiga oladi, garchi uning amali yaxshilik keltirmasa ham. Bella bu holatda Mahluqqa tarbiya berish va g‘amxo‘rlik qilish uchun o‘zini qurbon qiladi va hatto undan voz kechishdan qo‘rqadi. Multfilmda yirtqich hayvonning yuzi ostida chiroyli shahzoda yashiringan. Hayotda esa yirtqich hayvon niqobi ostida undan ham shafqatsiz insonlar bo‘lishi mumkin.
Ariel
Nosog‘lom va nevrotik munosabatlar muammosi
Suv parisi Ariel bolaligidan qattiqo‘l otaning nazorati va bosimi ostida o‘sib kelgan, uning ruhan ozod bo‘lish istagi cheksiz. Shuning uchun Ariel oddiy insonlar hayotiga doim qiziqib keladi va oxir oqibat ulardan birini sevib qoladi. Shu vaqtda o‘zining g‘arazli niyati bo‘lgan Ursula paydo bo‘ladi va Arielga oyoqlari bor oddiy inson qiyofasiga kirishiga yordam beradi. Bu esa suv parisiga qimmatga tushadi.
Ursulaning shirin so‘zlariga aldanib qolgan Ariel nevrotik munosabatlarga tushib qoladi va mayin ovozidan maxrum bo‘ladi. Aslida shahzoda aynan uning ovozi uchun sevib qolgan edi. Endi esa Ariel uning sevgisini qozonishga to‘g‘ri keladi.
Real hayotda voqea shu joyida tugagan bo‘lar edi: shahzoda o‘zga malika bilan birga qoladi, Ariel esa hayotining mazmunini yo‘qotib, javobsiz sevgidan depressiyaga tushib qolgan bo‘lar edi.
Elza
Doimiy notinchlik va tashvishlanish kasalligi
Elza atrofdagilardan o‘zgacha kuchi borligi sababli o‘zini juda yomon his qiladi, jamiyatda o‘z o‘rniga ega bo‘la olishiga ishonchi sust bo‘ladi. Shuning uchun u barchadan uzoqroq bo‘lishga qaror qiladi va har qanday aloqadan qochadi.
Ota-onasi halok bo‘lganidan so‘ng Elza xonasining devorlari ortida butun dunyodan ajralib qoladi, singlisi Anna bilan munosabatlarini uzadi va keyinchalik butunlay yolg‘iz yashash uchun muz saroyiga ko‘chib o‘tadi. Bunday xatti-harakatlarning sabablari bolalikda yotadi: birinchi navbatda Elza tasodifan singlisini mayib qilib qo‘ygani sabab, ikkinchidan esa ota-onasining bevaqt o‘limi qiz ongiga salbiy ta’sir qilgan.
Alisa
Shizofreniya
Alisa kelib qolgan sehrli dunyo haqiqiy hayotda shizofreniyaning belgilariga o‘xshab ketadi. Shizofreniya — bu progressiv ruhiy kasallik bo‘lib, ruhiy vazifalar birligining yo’qotilishi, miyaning emotsional hislarga javob beruvchi qismining tubanlashuvi, fikrlashning buzilishi va aqliy faoliyatning zaiflashishi bilan kechadigan kasallik.
Alisa bilan bo‘lib o‘tgan gallyutsinatsiyalar, xayoliga kelgan va reallikka to‘g‘ri kelmaydigan noodatiy voqealar shizofrenik xususiyatga ega. Alisa sehrli pirogni iste’mol qilgandan so‘ng kichrayib qoladi yoki kattalashib ketadi, chekuvchi hasharotlar va uchadigan mushukka duch keladi. Bularning bari qizga haqiqatdek tuyuladi va uning miyasiga nega bunday hodisalar sodir bo‘layotgani haqida savol kelmaydi.
Izoh (0)