O‘zbekistonda yaqin istiqbolda iste’molchilarga qo‘llanilayotgan oylik 200 kVt/soatgacha bo‘lgan bazaviy me’yor miqdori oshirilishiga asos mavjud emas. Bu haqda Energetika vazirligi ma’lum qildi.
So‘nggi vaqtlarda ijtimoiy tarmoqlarda aholi uchun 2024-yil 1-maydan joriy qilingan elektr energiyasi iste’molining 200 kVt/soat oylik bazaviy me’yori e’tirozlarga sabab bo‘layotgandi. Energetika vazirligi hamda tizim tashkilotlarining bu masala yuzasidan rasmiy bayonoti e’lon qilindi.
Qayd etilishicha, maishiy iste’molchilarga elektr energiyasi uchun bir oylik iste’molning “bazaviy me’yorlari” tasdiqlanishidan asosiy maqsad iste’molchilarda elektr energiyasi iste’moli samaradorligini oshirish, davlat tomonidan aholining xarajatini qoplashga ajratilayotgan mablag‘larni to‘g‘ri va manzilli taqsimlash hamda yoqilg‘i-energetika resurslari bilan ishonchli tarzda ta’minlash hisoblanadi.
Vazirlar Mahkamasi huzuridagi idoralararo tarif komissiyasi tomonidan amalga oshirilgan tahlillarga ko‘ra, 2024-yilda respublika aholisi tomonidan jami 21,2 mlrd kVt/soat elektr energiyasi iste’mol qilinishi rejalashtirilgan. Shundan, yil davomida o‘rtacha oylik iste’moli 200 kVt/soatgacha bo‘lgan iste’molchilar jami abonentlarning 60 foizini tashkil etadi.
Yuqoridagilardan kelib chiqib hamda elektr energiyasi iste’moli yil davomida keskin o‘zgarmasligini inobatga olib, yil davomida bir xil bazaviy me’yor joriy qilingan.
Tahlillarga ko‘ra, 2024-yil iyun oyida 71 foiz aholi 200 kVtgacha elektr energiyasi iste’mol qilganli aniqlandi. Bundan ko‘rinadiki, iste’molchilarning 71 foizi belgilangan limit doirasidan chiqmagan. 22 foiz iste’molchi 201 kVt/soatdan 1000 kVtgacha iste’mol qilgan va 900 so‘mdan haq to‘lagan. Bunda elektr energiyasi iste’moli 201 kVt/soatdan 300 kVtgacha bo‘lgan iste’molchilar salmog‘i 11 foizni tashkil etgan.
Qolgan 7 foiz aholi 1001 – 10 000 kVt/soat elektr energiyasi iste’mol qilib, 1 350 so‘mdan to‘lovlarni amalga oshirgan. Bunday xonadonlar subsidiyaga muhtoj bo‘lmagan, birlamchi ehtiyojlardan tashqari qo‘shimcha qulayliklarga ega shaxslar, xususan, elektromobil(lar)i, hovlisida basseyn, fontan, ko‘plab yoritkich jihozlari yoki qimmatbaho boshqa elektron maishiy qurilmalari mavjud xonadonlar hisoblanadi.
“Shu bois, yaqin istiqbolda iste’molchilarga qo‘llanilayotgan oylik 200 kVt/soatgacha bo‘lgan bazaviy me’yor miqdori oshirilishiga asos mavjud emas” — deyiladi bayonotda.
300 kVt/soatgacha elektr energiyasi iste’mol qilganlar to‘liq 900 so‘mdan haq to‘lamaydi. Bunda 200 kVt/soatgacha 450 so‘mdan, qolgan 100 kVt/soatga 900 so‘mdan to‘laydi. Ya’ni, 300 kVt elektr iste’mol qilganlarga nisbatan ham narxlar keskin oshmagan (bazaviy me’yordan ortiqcha 100 kVt iste’mol uchun 45 000 so‘m (100*450) qo‘shimcha to‘lagan). Bunda ushbu 900 so‘mlik ta’rif ham elektr energiyasining tannarxidan kam.
Vazirlik isitish mavsumida (noyabr – fevral oylarida) bir qancha kompensatsiya turlari taqdim etilayotganini ham bildirdi.
Xususan:
- Ijtimoiy himoya milliy agentligi AT “Xalq banki” bilan birgalikda noyabr oyida 270 ming so‘m bir martalik moddiy yordam o‘tkazib beradi;
- elektr energiyasi uchun oyiga bazaviy me’yordan ortiq foydalanilgan 150 kVt/soatgacha iste’mol uchun bazaviy me’yor doirasidagi hamda bazaviy me’yordan oshgan narxlar o‘rtasidagi farq kompensatsiya qilib beriladi.
Bunda kompensatsiya to‘lovlari davlat budjeti mablag‘lari hisobidan Ijtimoiy himoya milliy agentligi orqali to‘lab beriladi. Masalan, elektr energiyasi uchun oylik iste’moli 350 kVt/soat bo‘lgan ehtiyojmand xonadon 200 kVt/soatdan oshgan 150 kVt/soatgacha 67 ming so‘m miqdorda kompensatsiya oladi.
Endilikda davlat budjetidan ajratiladigan subsidiyalar to‘g‘ridan-to‘g‘ri faqatgina ehtiyojmand oilalar, nogiron va haqiqatda muhtojlar uchun yo‘naltiriladi.
Bayonotda ijtimoiy tarmoqlarda elektr hisoblagichlar aholiga ortiqcha iste’mol va pul hisoblayotgani to‘g‘risida ma’lumotlarga ham to‘xtalib o‘tildi.
Ma’lum qilinishicha, ushbu murojaatlarning har biri Energetika vazirligi hamda tizim tashkilotlari tomonidan alohida nazoratga olinib, har bir murojaat joyiga chiqqan holda mualliflar ishtirokida o‘rganilmoqda. O‘rganish jarayonida iste’molchilarga murojaatlari yuzasidan tushuntirishlar berilib, texnik sabablarga ko‘ra yuzaga kelgan xatoliklar aniqlanganda to‘liq bartaraf etilmoqda.
Izoh (0)