Xitoy “Sibir kuchi 2” quvuri orqali yetkazib beriladigan gaz uchun to‘lovni Rossiyadagi ichki narxlarga mos tarzda to‘lamoqchi. Bu haqda manbalarga tayanib, Financial Times xabar berdi.
Manbalarga ko‘ra, Xitoy yillik rejalashtirilgan 50 milliard kub metr gazning faqat kichik qismini sotib olishga rozi bo‘lgan. Ikki davlat o‘rtasida gaz quvurini qurish bo‘yicha kelishuv “Gazprom”ga o‘z mavqeyini yaxshilash imkonini beradi. Chunki kompaniya Yevropaga eksportning keskin pasayishi tufayli 2023-yilni rekord darajada deyarli 630 milliard rubl yo‘qotish bilan yakunlagandi.
Garchi Rossiya “Sibir kuchi 2” bo‘yicha “tez orada” kelishuvga erisha olishini rasman aytsa-da, Financial Times manbalari buni rad etmoqda. Ularning so‘zlariga ko‘ra, aynan muzokaralar boshi berk ko‘chaga kirib qolgani sababli joriy yilning may oyida “Gazprom” rahbari Aleksey Miller Rossiya prezidenti bilan birga Xitoyga tashrif buyurmagan.
“Sibir kuchi 2” kelishuvi Putinning Xitoy raisi bilan uchrashuvi chog‘idagi uchta iltimosidan biri edi. Qolgan ikkitasi Rossiyada Xitoy banklarini faollashtirish va Pekinning shu oy Jenevada bo‘lib o‘tishi kerak bo‘lgan Ukraina bo‘yicha tinchlik konferensiyasida qatnashmasligi, — deydi manbalar.
31-may kuni Xitoy Ukraina sammitida qatnashmasligini e’lon qildi. Bank sohasida esa Rossiya mudofaa sanoati uchun butlovchi qismlar savdosini moliyalashtirishda bir yoki bir nechta banklarni tayinlash imkoniyatini muhokama qilmoqda, dedi ikki manba. Biroq hozircha bank sohasida hamkorlik Rossiya talabiga nisbatan ancha past darajada.
Kolumbiya universiteti qoshidagi Global energetika siyosati markazi tadqiqotchilari 2019-yildan 2021-yilgacha bo‘lgan davrda bojxona ma’lumotlariga asoslanib, Xitoy allaqachon Rossiyaga boshqa yetkazib beruvchilarga qaraganda kamroq narx to‘layotganini aniqladi. O‘rtacha bir million BTU (Britaniya termal birligi) uchun Xitoy taxminan 4,4 dollar, Myanmaga 10 dollar, O‘zbekistonga esa 5 dollar to‘laydi.
Rossiyada gaz eksporti uchun muqobil quruqlik yo‘li yo‘qligi “Gazprom”ning Xitoy shartlarini qabul qilishga majburlashi mumkin. Xitoy vaqt u tomonida ekaniga ishonadi. U eng yaxshi sharoitlarni qo‘lga kiritish uchun kutish imkoniyatiga ega, — deydi Berlindagi Rossiya va Yevrosiyo tadqiqotlari markazi direktori Aleksandr Gabuyev.
Global energetika siyosati markazi hisob-kitoblariga ko‘ra, Xitoyning import qilinadigan gazga bo‘lgan talabi 2023-yildagi 170 milliard kub metrdan 2030-yilga borib qariyb 250 milliard kub metrgacha ko‘tarilishi mumkin. 2030-yilga kelib, Xitoyning gazga bo‘lgan talabi katta yoki to‘liq joriy yetkazib berish quvuri va suyultirilgan gaz hisobiga qoplanadi. Biroq 2040-yilgacha Xitoyning import talabi va amaldagi majburiyatlari o‘rtasidagi farq 150 milliard kub metrga yetadi.
Pekinning “Sibir kuchi 2” gaz quvuriga nisbatan qat’iy pozitsiyasi Ukrainaga bostirib kirish Rossiyani Xitoy iqtisodiy yordamiga tobora ko‘proq qaram qilib qo‘yganini ko‘rsatadi, — deb yozadi FT.
Urushdan oldin Rossiya Yevropaga 200 milliard kub metrdan ortiq gaz yetkazib bergan. “Sibir kuchi 2” ishga tushirilgan taqdirda ham u Xitoyga atigi 98 milliard kub metr gaz yetkazib bera oladi.
Izoh (0)