Kuchli taxikardiya nima sababdan yuzaga keladi?

Hayajonlanganda yoki qattiq qo‘rqqanda yurakning tez-tez urishi odatiy holdir. Ammo ba’zi shaxslarda yurak qisqarishi sababsiz tezlashadi va u xuddi halqumga kelgandek yoqimsiz his paydo bo‘ladi. Bu holat taxikardiya deb ataladi va bir necha marta takrorlanishi shifokor ko‘rigidan o‘tishni talab etadi.

Kuchli taxikardiyaning sabablari

Yurak urish ritmi ichki va tashqi tizim orqali boshqariladi hamda endokrin bezlar va nerv sistemasi bilan uzviy holda ishlaydi. Yurakning ichki o‘tkazuvchan sistemasi Gis tutami va Purkinye tolalaridan iborat bo‘lib, ular yurak qorinchalarini bog‘lab turadi. Aynan shular yurakning to‘g‘ri qisqarishida va tomirlarga qon yetkazib berishda muhim rol o‘ynaydi. Yuqoridagi ilmiy iboralar biroz murakkab tuyular, ammo quyidagi ma’lumotni diqqat bilan o‘rganish orqali taxikardiya sabablarini tushunish mumkin:

• Yurak o‘tkazuvchan tizimining ishdan chiqishi organizmda umumiy qon aylanishi va mushaklarning qon bilan ta’minlanishining buzilishiga olib keladi. Bu holat ishemik kasalliklar, aritmiyani keltirib chiqaradi.
• Endokrin yoki vegetativ asab tizimining ishdan chiqishi ham taxikardiyaga sabab bo‘ladi. Giperfunksiya yoki tireotoksikoz kasalliklari miokardit yoki puls sekundiga 120 tagacha uradigan o‘ta kuchli taxikardiyaga olib keladi.
• Buyrakusti bezlaridagi saraton vegetativ nerv tizimini shikastlaydi va puls urishini tezlashtiradi.
• Klimaks (menopauza) — jinsiy faoliyatning susayib, keksaya borish davriga o‘tish pallasida ayollarda gormonal o‘zgarishlar ro‘y beradi va yurak urishi tezlashadi.

Quyidagilar ham yurak kasalliklariga sabab bo‘ladi:

• achchiq, yog‘li va sho‘r ovqatlar;
• spirtli va energetik ichimliklar;
• chekish va giyohvand moddalar;
• havosi shamollatilmaydigan xonada doimiy qolish;
• biror mahsulot yoki doriga allergik reaksiya.

Kuchli taxikardiyada nima qilish lozim?

Kuchli yurak urishi, nafas yetishmasligi boshlansa va bir daqiqa ichida o‘tib ketmasa, tez yordamga qo‘ng‘iroq qiling. Bunday paytda har bir daqiqa muhimdir. Qalin va tomoqni yopadigan kiyimlarni yeching, toza havo kelishini ta’minlang, sovuq suv iching. Taxikardiya hujum qilganda quyidagi tomchi dorilarni qabul qilish mumkin:

• valokordin;
• validol;
• valerian ekstrakti;
• korvalol.

Shuningdek, yuzni muzdek suv bilan yuvish, peshonaga muz qo‘yish, bo‘yin orqasini ham muzdek nam sochiq bilan artish kabilar yengil tortishga yordam beradi. Taxikardiya boshlanganda oyoqda tik turmaslik, chuqur nafas olish kabilar ham ko‘mak beradi.