Bahor kelishi bilan vitamin, minerallar tanqisligi va ularga ehtiyojning ko‘payishi kuzatiladi. Quyida vitaminlar yetishmasligining alomatlari va avitaminozning oldini olish uchun qaysi mahsulotlarni bahor faslida ko‘proq iste’mol qilish kerakligi haqida so‘z boradi.
Avitaminoz deganda organizmda u yoki bu vitaminning yetishmasligi natijasida yuzaga keladigan kasallik tushuniladi. Bunga noto‘g‘ri ovqatlanish sababchidir, biroq yer aholisining deyarli har birida biror vitamin tanqisligi uchraydi. Ayniqsa shaharda yashovchilar surunkali charchoq, teri va sochlar bilan muammolarga tez-tez duch keladi.
Avitaminoz belgilari
- og‘iz atrofida yoriqlar va quruq lablar B2 vitamini yetishmasligidan. B2 manbalari: yogurt, sut, pishloq, xamirturush va bug‘doy;
- uyqusizlik, asabiylik, yomon kayfiyat, husnbuzarlar va dermatitning paydo bo‘lishi B1, B5, B6, B12 vitaminlari yetishmasligidan. Ularning manbalari: baliq, yong‘oq, dukkaklilar, tuxum, sut, jigar, go‘sht;
- milklarning qonashi, ko‘z ostining qorayishi C vitamini yetishmasligidan. C vitamini manbalari: sitrus mevalar, rezavorlar, qovoq va pomidor;
- qazg‘oq, teri qurishi, sinuvchan sochlar A vitamini va biotin yetishmasligidan. Ularning manbayi: tuxum sarig‘i, yong‘oq, ismaloq, avokado va gulkaram;
- tirnoqlar sinishi, og‘iz qurishi, ko‘rish qobiliyatining pasayishi va tez-tez shamollash A, E, D vitaminlari yetishmasligidan. Ularning manbayi: yog‘, donli o‘simliklar, tuxum, yong‘oq;
- shirinliklarsiz tura olmaslik, tunda seskanib turish, uyqudagi muammolar magniy yetishmasligidan. Uning manbayi: bodom, kungaboqar va qovoq urug‘i, shpinat, loviya, banan va dengiz mahsulotlari;
- tirnoq va sochlarning sinuvchanligi, qon bosimining pasayishi, bo‘yoq, atseton kabi hidlarni yoqtirish tanada temir yetishmasligidan. Uning manbayi: qizil go‘sht, dengiz mahsulotlari, dukkaklilar, jigar, ikra.
Avitaminozga qarshi qaysi mahsulotlarni bahorda iste’mol qilish lozim?
- Baliq
Baliq tarkibida A, B1, B2, B3, B5, B6, B12, D va E vitaminlari mavjud bo‘lib, barcha yoshdagi insonlarga tavsiya etiladi. Tunes va forel baliqlari vitaminga boy eng foydali baliqlardir.
- Ko‘katlar
To‘q yashil rangli ko‘katlar A, B2, B3, B6, B9, C, E, K vitaminlari va beta-karotin manbayidir. Ulardan eng foydalisi shpinat va kale karamidir.
- Urug‘lar
Inson organizmi uchun muhim bo‘lgan B1, B2, B3, B5, B6 va E vitaminlari urug‘larda ham ko‘p uchraydi, ayniqsa, zig‘ir va kungaboqar urug‘i mazkur vitaminlarga juda boy.
- Brokkoli
Brokkolida A, B9, C, E, K vitaminlari va beta-karotin kabilar mavjud.
- Mol va qo‘y go‘shti
Mol va qo‘y go‘shtida B2, B3, B5, B6 va B9 vitaminlari ko‘pdir. Diyetologlar ortiqcha vazn hosil bo‘lmasligi uchun yog‘siz go‘sht yeyishni tavsiya etadi.
- Qo‘ziqorin
To‘yimli va kaloriyasi past bo‘lgan qo‘ziqorinlarda B2, B3, B5 va D vitaminlari mavjud. Ulardan eng foydalisi shampinyon qo‘ziqorinidir.
- Yong‘oq
Yong‘oqlar B1, B2, B6 va E vitaminlari manbayi bo‘lib, yurak faoliyati va xolesterin miqdorini pasaytirishda foydalidir.
- Tuxum
Tovuq tuxumi tarkibida B2, B5, B12 va D vitaminlari mavjud. Tavsiya qilingan norma: kuniga 2 dona.
- Shirin qalampir
A va C vitaminlari, beta-karotin va likopinga boy qalampir mahsuloti ham foydali, ham parhezbopdir.
- Avokado
Tarkibida B5, B6, B9 va E vitaminlari bor bo‘lgan avokado biroz yog‘li bo‘lgani uchun kuniga bittadan ortiq yeyish mumkin emas.
- Yashil no‘xat va qovoq
No‘xat tarkibida A, B1, E vitaminlari va beta-karotin mavjud. Go‘sht yemaydiganlar uchun yashil no‘xat iste’mol qilish tavsiya etiladi.
- Quritilgan mevalar
Ovqat hazm qiluvchi va antioksidantlarga boy quritilgan mevalar tarkibida A, B6, K vitaminlari va beta-karotin mavjud bo‘lib, kuniga o‘rtacha bir hovuch miqdorda yeyish lozim.
Izoh (0)