Mehnat kodeksining 263-moddasiga ko‘ra dam olish va ishlanmaydigan bayram kunlaridagi quyidagi ishlar uchun kamida ikki hissa haq to‘lanadi. Bu haqda huquqshunos Saydali Muhtoraliyev mehnat munosabatlari haqida “Daryo”ga bergan tushuntirishida aytib o‘tdi.
Ikki hissa va undan ko‘proq ham
Albatta, bu mavzuning eng qiziq va e’tiborli qismi shu. Har kim qilgan mehnatiga yarasha haq olishni istaydi. Buning ustiga qolganlar dam olayotgan va bayram qilayotgan bir vaqtda ishxonaga kelib mehnat qilarkansan, jarayonning ma’naviy yo‘qotish qismiga ham tovon to‘lashlarini istaysan.
Mehnat kodeksining 263-moddasiga ko‘ra, dam olish va ishlanmaydigan bayram kunlaridagi quyidagi ishlar uchun kamida 2 hissa haq to‘lanadi:
- ishbay ishlovchilarga — kamida ikki hissali ishbay baholar bo‘yicha;
- mehnatiga kunbay va soatbay tarif stavkalari bo‘yicha haq to‘lanadigan xodimlarga — kunbay yoki soatbay tarif stavkasining kamida ikki hissasi miqdorida;
- maosh oladigan xodimlarga — har bir ishlangan kun yoki soat uchun maoshdan tashqari kunbay yoki soatbay stavkasining kamida bir hissasi miqdorida.
Biz bu yerda hisob-kitobga chalg‘imasligimiz kerak. Masalan, eng ko‘p uchraydigan uchinchi qatordagi maosh oladigan xodimlarni nazarda tutyapmiz. Ular dam olish va ishlanmaydigan bayram kunlaridagi har bir ishlangan kuni yoki har bir ishlagan soati uchun avvaldan belgilangan ish haqini oladi va bunga qo‘shimcha ravishda kunbay yoki soatbay stavkaning kamida bir hissasi miqdorida haq ham oladi. Ya’ni baribir ular oladigan ish haqi odatdagi ish kunlariga nisbatan kamida 2 hissani tashkil qilaveradi.
Ikki hissadan ko‘proq haq to‘lash mumkinmi?
Albatta, mumkin. Bu birinchidan tashkilotning moliyaviy holatiga bog‘liq. Ikkinchidan, agar tashkilotning jamoa shartnomasida yoki ish beruvchi tomonidan kasaba uyushmasi qo‘mitasi bilan kelishuvga ko‘ra qabul qilingan ichki hujjatda, yo bo‘lmasa, mehnat shartnomasida yuqoriroq, masalan, 3 hissalik miqdor nazarda tutilgan bo‘lsa, dam olish va bayram kunlaridagi ishlar uchun ko‘proq to‘lovlar to‘lash mumkin (MK 263-moddaning 2-qismi).
Ikki hissalik haq o‘rniga boshqa variant ham bor
Mehnat kodeksining 210-moddasi dam olish yoki ishlanmaydigan bayram kuni ishlagan xodimga variant sifatida boshqacha imkon ham berishi mumkin — bu xodimning xohishiga bog‘liq. Ya’ni bunda dam olish kunidagi yoki ishlanmaydigan bayram kunidagi ish xodimning xohishiga ko‘ra boshqa dam olish kunini berish yo‘li bilan kompensatsiya qilinishi mumkin.
Bunda dam olish kunidagi yoki ishlanmaydigan bayram kunidagi ish haftaning boshqa bir ish kunida boshqa dam olish kunini berish bilan kompensatsiya qilinadi. Agar shu variant tanlansa, xodimga bunday ish uchun haq to‘lash 2 hissa emas, kamida 1 hissa miqdorida amalga oshiriladi va boshqa ish kunida berilgan dam olish kuni uchun esa haq to‘lanmaydi.
Izoh (0)