Rossiya Kommunikatsiyalarni rivojlantirish milliy tadqiqot instituti 2023-yilgi Rossiyaga do‘st davlatlar reytingini e’lon qildi. O‘zbekiston unda 6-o‘rinni (kommunikatsiya rejimi bo‘yicha maksimal 100 balldan 55,2 ball) egalladi.
Reytingni tuzishda 14 ta postsovet davlatidagi tadbirlar, 2023-yilga mo‘ljallangan hukumat hujjatlari, davlat rahbarlarining bayonotlari va media resurslar tahlil qilingan. Reytingga do‘st bo‘lgan 10 ta davlat kiritilgan. Ular qatoridan quyidagilar o‘rin olgan:
- Janubiy Osetiya – 93,5 ball;
- Belarus – 87,6 ball;
- Abxaziya – 81,4 ball;
- Qirg‘iziston – 60,3 ball;
- Tojikiston – 58,7 ball;
- O‘zbekiston – 55,2 ball (2022-yilgi reytingda 3-o‘rin va 59,3 ball);
- Ozarbayjon – 50,1 ball;
- Qozog‘iston – 50 ball;
- Turkmaniston – 47,1 ball;
- Armaniston – 46 ball.
Do‘st bo‘lmagan guruhdan esa 5 ta davlat joy olgan: Moldova, Estoniya, Litva, Latviya, Ukraina. 1 ta davlat, ya’ni Gruziya nisbatan do‘stona/do‘stona emas deb baholangan.
Reyting tuzuvchilarga ko‘ra, 2023-yilda O‘zbekistonning kommunikatsiya rejimi o‘zining barqarorligini nafaqat Rossiyaga, balki unga nisbatan do‘st bo‘lmagan mamlakatlar uchun ham iqtisodiy, madaniy va yoshlar kommunikatsiyalarini rivojlantirish uchun qulay shart-sharoitlarni namoyon etdi.
“Siyosiy aloqalar ham juda ko‘p vektorli edi, lekin Rossiya bilan iqtisodiy sheriklikning ustuvor yo‘nalishlari saqlab qolindi”, — deydi reyting mualliflari.
Rossiya uchta davlatning reytingdagi o‘rni pastlaganidan xavotirda
Rossiya jamoatchilik bilan aloqalar assotsiatsiyasi prezidenti Yevgeniy Minchenko Qozog‘istonning reytingdagi o‘rni o‘zgarganidan xavotir bildirdi.
“Meni Qozog‘iston, Armaniston va Moldova kabi davlatlar tashvishga solmoqda. Chunki Qozog‘iston o‘z vaqtida postsovet hududida integratsiyaning pioneri bo‘lgan, Nazarboyev esa postsovet hududidagi turli integratsiya jarayonlarining bosh ideologi edi. Qozog‘istonning 2023-yilgi reytingdagi ko‘rsatkichlar bo‘yicha o‘zgarib borayotgani esa juda xavotirli ko‘rinadi”, — deydi u.
Avvalgi reytinglar bilan solishtirilsa, Qozog‘iston, Armaniston va Ozarbayjonning pozitsiyasi yuqoriroq edi. Ayni paytda shuni ta’kidlash mumkinki, birgina Qirg‘iziston o‘z mavqeini yo‘qotayotgani yo‘q.
Reyting mualliflarining o‘zlari Rossiyaning bir qator mamlakatlarda “mustamlakachilik siyosati” konsepsiyasi kuchayib borayotganidan xavotirda.
“Boshqacha qilib aytganda, biz tarixni siyosiylashtirish va alohida mamlakatlarni tanlab salbiy yorliqlash faktini aytmoqdamiz. Media kommunikatsiya, tarixiy siyosat va til siyosati eng katta o‘zgarishlarga duchor bo‘ladi”, — deydi Rossiya Kommunikatsiyalarni rivojlantirish milliy tadqiqot instituti xodimi Valentina Komleva.
Do‘st va do‘st bo‘lmagan mamlakatlarni kim o‘ylab topgan?
Tadqiqotda “do‘stlik ideologiyasi” “neokolonializm” tushunchasiga tayanishda davom etilayotganidan afsus bildiriladi. Bu qisman asossiz bo‘lmasa ham, Rossiya Kommunikatsiyalarni rivojlantirish milliy tadqiqot instituti mualliflari negadir butun dunyoni do‘st va do‘stona bo‘lmagan davlatlar qatoriga qo‘ygan birinchi Rossiyaning o‘zi ekanini unutadi. Ushbu bo‘linishga Rossiyaning Ukrainada urush boshlashi sabab bo‘ldi, — deydi Markaziy Osiyo bo‘yicha taniqli ekspert Arkadiy Dubnov.
Izoh (0)