O‘zbekistonda eng kamida 69 nafar, biroq rasmiy ma’lumotlarga ko‘ra 68 nafar bolaning o‘limi, 16 nafar bolaning nogiron bo‘lib qolishiga olib kelgan sirop ishi bo‘yicha boshlangan sud bugun, 26-fevral kuni yakuniga yetadi. Toshkent shahar sudlarining Jinoyat ishlari bo‘yicha sudlov hay’ati sirop voqeasida ayblangan 23 nafar sudlanuvchiga hukm o‘qiydi.
Mamlakatda jamoatchilikni junbushga keltirgan “Dok-1 Maks” ishi nima? U qachon boshlangandi va nima oqibatlarga olib keldi? Salkam 7 oy davom etgan sudda nimalar ro‘y berdi? “Daryo” sud hukmi avvalida sirop ishiga doir eng qiziq voqealarni yodga oladi.
-w91er8Co.jpg)
2022-yilning oktyabr, noyabr va dekabr oylarida bolalar shamollashiga qarshi qo‘llanilgan “Dok-1 Maks” va “Ambronol” siropi 2023-yilning yanvar oyida mamlakatda “Dok-1 Maks” fojiasi sifatida bo‘y ko‘rsatdi. Fojianing dastlabki qurbonlari haqida xabar bergan mas’ullar marhum bolalar soni 65 nafar ekanini ochiqlagan bo‘lsa, keyinchalik bu raqamlar 68 nafarga yetgani ma’lum bo‘ldi. 2022-yilning dekabr oyida tarmoqlarda Samarqand shahridagi dorixonalardan xarid qilingan “Dok-1 Maks” tabletka va sirop dori vositalarini qabul qilgan bemorlarda turli nojo‘ya ta’sirlar kuzatilgani haqida xabarlar tarqalgandi. Farmatsevtika tarmog‘ini rivojlantirish agentligi ushbu vaziyatni darhol nazoratga oldi. Zaharli sirop haqida jamoatchilikka oshkor qilgan Samarqand viloyati Bolalar ko‘p tarmoqli tibbiyot markazi bosh vrachining yozishicha, ikki oyda 21 kishi shu dori vositasi qabulidan so‘ng shikoyat qilgan. 17 nafar bolaning ahvoli o‘ta og‘ir bo‘lib, ularning 15 nafarida o‘lim holati kuzatilgan.
2023-yilning 11-avgust kuni sirop voqeasiga doir jinoyat ishi Toshkent shahar sudlarining Jinoyat ishlari bo‘yicha sudlov hay’ati tomonidan ko‘rib chiqilishi ma’lum bo‘ldi. Va o‘sha kuni sudning dastlabki majlisida 21 nafar sudlanuvchi shaxsiga aniqlik kiritildi. Aynan shu sud majlisida sirop ishida eng asosiy aybdorlardan biri sifatida ko‘rilayotgan hindistonlik S.R.P. (Quramax Medical MCHJ direktori)ning advokati Davron Ahmadov sud hay’atidan himoyasi ostidagi ayblanuvchining dini, vegetarianligini inobatga olib, unga nisbatan qo‘llanilgan qamoq ehtiyot chorasini bekor qilishni, ayblanuvchiga qamoqqa olish bilan bog‘liq bo‘lmagan ehtiyot chorasi qo‘llanilishini so‘radi. Sud iltimosnomani rad etdi. Bunday iltimosnoma advokat tomonidan keyin ham bir necha bor yangradi. Lekin barchasi rad qilindi.
Sudlanuvchilarning advokatlari mazkur sud jarayonini yoritish istagida bo‘lgan internet nashrlari — “Kun.uz” va “Qalampir.uz”ni aybsizlik prezumpsiyasiga amal qilmayotganlikda aybladi. Gazeta.uz’ning esa sud jarayonini onlayn tarzda jamoatchilikka namoyish qilayotganidan shikoyat qilib, bu saytning ham jarayonni yoritish istagini “o‘ldirdi”. Shundan so‘ng ushbu nashrlar ma’lum muddatgacha, sud jarayonlari haqida ma’lumot bermadi.
Sud tergovi jarayonida siropdagi zaharli moddani aniqlash uchun sichqonlarda tajriba o‘tkazilgani, Farmatsevtika tarmoqlarini rivojlantirish agentligining sobiq mansabdorlari dorilarni ro‘yxatdan o‘tkazish bilan bog‘liq holatlarda 33 ming, 45 ming, 88 ming dollar pora oldi-berdisi qilgani ochiqlandi. Pul olgani aytilgan mansabdorlar garchi buni rad etsa-da, vositachi bo‘lgan sudlanuvchi pora voqeasini tan oldi. Shundan so‘ng qamoqqa olish tarzidagi ehtiyot chorasi qo‘llanilgan sudlanuvchilar 7 nafardan 8 nafarga yetdi. 2023-yilning dekabr oyida mazkur jinoyat ishiga 16 nafar bolaning nogiron bo‘lib qolishi, yana 3 nafar bolaning o‘limi bilan bog‘liq holat qo‘shilib, ikki jinoyat ishi biriktirildi. Sudlanuvchilar 21 nafardan 23 nafarga, qamoq narzidagi ehtiyot chorasi qo‘llanilganlar esa 8 nafardan 9 nafarga oshdi.
Salkam 7 oy davom etgan sud jarayonlarida tibbiyot xodimlariga ham jinoiy ish qo‘zg‘atish so‘raldi. Sog‘liqni saqlash vazirligining mas’ullari, xususan vazir o‘rinbosari Elmira Bosixonava ham so‘roq qilindi. U sirop fojiasini tibbiyot xodimlari ham kech anglab yetganini, biroq shunday bo‘lsa-da, shifokorlar bolalarni asrab qolish uchun qo‘lidan kelgan ishni bajarganini ta’kidladi. Va mamalakat shifokorlari nomidan xalqqa murojaat qilib, kechirim so‘radi.
Sudda so‘ralgan jabrlanuvchilar vafot etgan va nogiron bo‘lib qolgan farzandlari uchun tovon puli so‘radi. 100 million so‘mdan boshlangan kompensatsiya miqdori avvaliga 8 milliard, so‘ngra 500 milliard so‘mga yetdi. Davlat ayblovchisi muzokara so‘zida sudlov hay’atidan sudlanuvchilarga muddat talab qilar ekan, jabrlanuvchilarning qonuniy vakillarining har biriga 100 million so‘mdan, farzandi yengil tan jarohati olgan 2 nafar ota-onaga esa 20 million so‘mdan tovon puli undirib berishni so‘radi.
Sudda muzokara so‘zi bilan chiqish qilgan advokatlar tergov organi sudlanuvchilarga qo‘yilgan ayblovlarni dalillar bilan isbotlamaganini, umumiy ayblov yo‘lidan borilib, faktlar keltirilmaganini da’vo qildi. Xususan, Farmatsevtika tarmoqlarini rivojlantirish agentligining sobiq rahbari Sardor Kariyev o‘ziga qo‘yilgan ayblovlarni tamoman rad etib, tan olmasligini bildirdi va suddan unga nisbatan oqlov e’lon qilinishini so‘radi.
Sud mazkur jarayonlarni batafsil ko‘rib chiqib, 2024-yilning 19-fevral kuni maslahatga kirdi. Sudlov hay’ati bugun 26-fevral kuni soat 15:00 da maslahatdan chiqishi kutilmoqda.
Izoh (0)