• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12557.56
    • RUB159.44
    • EUR14809.13
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +35°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Iqtisodiyot

    “Ham qimmat, ham samarasiz” — iqtisodchilar issiq suv va issiqlik taʼminoti to‘lovining katta qismi davlat budjetidan qoplanayotgani haqida

    Toshkent shahri aholisi uchun issiqlik va issiq suv taʼminoti xizmatlari to‘lovining asosiy qismi davlat byudjeti hisobidan qoplanishi noto‘g‘ri. Bu haqda iqtisodchilar Otabek Bakirov va Behzod Hoshimov fikr bildirdi.

    Toshkent shahri aholisi uchun issiqlik va issiq suv taʼminoti xizmatlari narxi 91 ming 960 so‘mdan (Gkal uchun) 105 ming 754 so‘mga oshirilmoqda. Hozirda issiq suvning asosiy tarifi 664 ming so‘mni tashkil etadi. Buning 14 foizini, yaʼni 91 ming 960 so‘mini aholi to‘laydi. Qolgan 570 ming so‘mi mahalliy byudjetdan subsidiya shaklida ajratiladi.

    Mahalliy byudjetga yukni kamaytirish uchun tarif 15 foizga oshirishga qaror qilindi. Shunda aholi bazaviy tarifning 16 foizini to‘laydi. Qolgani yana davlat byudjetiga yuk.

    Mazkur qaror yuzasidan iqtisodchilar Otabek Bakirov va Behzod Hoshimov fikr bildirib, davlat energetikaga xalq hisobidan subsidiya berishi zararli hamda samarasiz ekaniga eʼtibor qaratdi.

    Iqtisodchi Behzod Hoshimov fikriga ko‘ra, narxlarni reallikka mutanosib qilish zarur.

    Behzod Hoshimov
    Foto: “Daryo”
    “Yaxshi va to‘g‘ri qaror — islohotni bittada oxiriga yetkazishda — yaʼni narxlarni reallikka mutanosib qilishda bo‘ladi. Bunday yarimta choralarni deb mana 30 yildan beri energetikamizda muammolar mavjud va ular hali-beri yechilmaydi. Agar hozirgi tendensiya saqlanib qolsa, keyingi 30 yildan keyin ham normal energetik islohot amalga oshmasa kerak. Qolgan qismi davlat byudjetidan to‘lanadi, degan joyini qolgan qismini ham to‘liqligicha aholi to‘laydi, lekin to‘g‘ridan to‘g‘ri emas va ishlatishiga qarab emas, balki soliq undirilishiga qarab va orada yo‘qotishlar bilan, desak to‘g‘ri bo‘ladi”, — deb yozadi iqtisodchi.

    Behzod Hoshimov fikri davomida hozirgi vaziyatni non misolida tushuntirdi.

    “Yaxshiyam, nonni hokimiyatlar arzonlashtirib tarqatishmaydi, unday bo‘lganda, balki non ham yetmas edi. Nima uchun? Tasavvur qiling, siz olayotgan nonning 14 foizini to‘laysiz, qolganini esa hokimiyat to‘laydi. Hokimiyat pulni qayerdan oladi? Siz to‘lagan soliqlardan. Lekin o‘sha farqini to‘lash uchun, ancha ko‘p yo‘qotish va maʼmuriy xarajatlar bilan birga, rag‘batlar noto‘g‘ri taqsimlanadi. Agar novvoy bilsa, nonga asosiy to‘lovchi hokimiyat ekanini, u o‘z nonini yaxshiroq, mazaliroq qilish bilan shug‘ullanmaydi — chunki baribir undan boshqa hech kim nonini sota olmaydi. Sotib oluvchi ham bir dona — hokimiyat. Shunga kerakligicha samarasiz bo‘la oladi, nonini ishlab chiqarish xarajatlarini oshiraveradi, sifati bilan ishi bo‘lmaydi. Eng qizig‘i — non yetmay qolsa ham, muammo bo‘lmaydi. Xullas, menimcha shu non haqida metaforadan tushunsak bo‘ladiki, davlat energetikaga xalq hisobidan subsidiya berishi va o‘rtada o‘rtakashlik qilishi ham qimmat, ham zarar, ham samarasiz. Oqibati nafaqat yomon ekologiya, balki yomon iqtisodiyot. Aytmoqchi, tabiiyki, bu narsa regressiv. Tariflarni progressiv qilish yo‘li ham bor”, — deya holatni sharhlagan mutaxassis.
    Otabek Bakirov
    Foto: “Daryo”

    Iqtisodchi Otabek Bakirovning yozishicha, tariflarning 15 foizga oshirilishi yomon qaror, undan ham yomoni — tariflarni muzlatishda davom etishdir.

    “Qariyb 5 yildan buyon tariflar muzlatib turilgan yangi O‘zbekistonda hech qursa o‘tgan davrda yig‘ilgan inflyatsiya darajasida emas, 15 foizga oshirilish ham go‘yoki o‘zi bo‘lmagan, lekin qabul qilib bo‘lingan konsensusning buzilishidek kutib olinmoqda. Yangi davr xatolari haqida gap ketganda tariflarning 2019-yildan buyon muzlatib qo‘yilganini sanamaslik mumkin emas. Chunki bu orqali tariflari muzlagan, o‘zi busiz ham samarasiz bo‘lgan soha va undagi davlat kompaniyalari yanada boqimandalashdi.

    Xarajatlarni qisqartirish orqali foydani ko‘paytirish emas, xarajatlarni shishirish orqali byudjetdan subsidiyalarni undirish ularning bosh biznes modeliga aylandi. Behzod Hoshimov yozayotganidek, tarifning qolgan 86 foizini ham aslida siz to‘lamoqdasiz, degan haqiqatni isteʼmolchilarga yetkazish oydan oyga, yildan yilga tobora qiyinlashib boraveradi. Ayni vaqtda, aytaylik, isteʼmolchi Qurbonovning eʼtirozlari tarozi bosib ketaveradi. Isteʼmolchi Abbosovning nima o‘zgaradi, degan tviti ko‘proq olqish olaveradi.

    Tariflarning 15 foiz oshirilishi bu yomon qaror. Bundan-da yomon qaror tariflarni yana muzlatishda davom etish bo‘la oladi, xolos. Bu ikki yomon alternativada toshbaqa va Axilles poygasi davom etaveradi. Lekin bu ketishda tez orada Toshkentda markazlashgan isitish va issiq suv ham tom maʼnoda bo‘lmaydi. Xuddi qolgan O‘zbekiston — Andijon, Namangan, Qarshi, Urganchdagi singari”, — deb yozgan iqtisodchi.

    Eslatib o‘tamiz, 2023-yil yakunida yuridik shaxslar uchun issiqlik taʼminoti xizmatlari tariflari 1,5 baravarga, byudjet muassasalari uchun  1,6 barobarga oshirilgandi. O‘shanda aholi uchun tarif o‘zgarishsiz qolgandi.

    Maʼlumot uchun, 2024-yilda issiqlik energiyasini ishlab chiqaruvchilarga aholiga ko‘rsatilgan issiqlik taʼminoti xizmati uchun pasaytirilgan tariflarni qo‘llash natijasida yuzaga keladigan zararni qoplash uchun deyarli 2 trillion so‘m ajratilishi belgilangan. Bu mablag‘ poytaxt byudjetining qariyb 25 foiziga teng (bu yil Toshkent shahri byudjeti 8 trillion 77 milliard so‘m bo‘lishi pronoz qilingan). Mazkur yo‘nalishda qoplangan zararlar uchun 2023-yilda byudjetdan 1,6 trillion so‘m, 2022-yilda 1,1 trillion so‘m ajratilgan.

    14.02.2024, 18:12   Izoh (0)   9220
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Xarajatlar daromaddan doimgidek ko‘p. O‘zbekiston budjetida taqchillik davom etmoqda

    07.02.2024, 10:35

    O‘zbekiston yalpi ichki mahsuloti 90 milliard dollardan oshdi

    08.02.2024, 12:49

    O‘zbekistonda inflyatsiya pasayib, oziq-ovqat mahsulotlari narxlari oshgan

    09.02.2024, 11:40

    Soliq kodeksining 227-1-moddasida belgilangan jarima miqdori keskin kamaytiriladi

    13.02.2024, 18:17

    “AAA” reytingdagi tadbirkorlarga soliq tekshiruvi o‘tkazish buyrug‘i shakllantirilmaydi” — Sherzod Kudbiyev

    13.02.2024, 21:10

    O‘qish davrida to‘langan stipendiya pensiya hisoblashda ish haqi turiga kiradimi?

    13.02.2024, 11:26
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    SonetUzStyle – ijodiy kontent uchun Kia Sonet sovg‘a qilamiz


    Imzodan Engelberg premium romlari hashamatlikning timsolidir


    Inflyatsiya va jamg‘armalar: Nega pul o‘z qiymatini yo‘qotadi?


    Burger va lavashdan tortib kabob hamda flat-white’gacha — barchasi bir joyda!  


    Farg‘ona viloyatida mo‘l hosil: fermerlar 95 sentnerdan ortiq g‘alla yetishtirdi 


    “AloqaBank” yoshlar bilan ishlashga oid dasturlarni kengaytirmoqda


    NRG Uzbekistan zamonaviy va keng majmua — Maftun Makon turar joy mavzesini qurish bo‘yicha ulkan loyihani amalga oshirmoqda


    “O‘zbekgidroenergo” AJning xalqaro kredit reytingi BB (barqaror) darajasiga ko‘tarildi


    HONOR ilhomlantiruvchi AI texnologiyalarga ega HONOR 400 seriyasini taqdim etdi


    Smart Business va UZCARD Farg‘ona tadbirkorlari uchun yangi imkoniyatlar eshigini ochmoqda 


    Fitch Ratings “Biznesni rivojlantirish banki” ATB kredit reytingini oshirdi 


    NRG Uzbekistan 60 gektar maydonda "shahar ichida shahar" keng ko‘lamli turar-joy loyihasini ishga tushirmoqda


    Toshkentda navbatdagi SAG XL gilam do'koni o'z ishini boshladi


    Fitch Kapitalbankning reytingini "Ijobiy" prognoz bilan tasdiqladi


    Hududiy elektr tarmoqlari” AJ Fitch Ratings agentligining xalqaro kredit reytingini “BB, barqaror” darajasiga oshirdi

     

    Tavsiya etamiz

    SSSRning qo‘shni davlatga bosqini tarixi: Afg‘onistonda yodgorlik o‘rnatilgan yagona sovet askari kim edi?

    5 iyul, 15:22

    “Erishib bo‘lmaydigan ball belgilangani yo‘q” — “El-yurt umidi” jamg‘armasi ijrochi direktori

    4 iyul, 22:11

    “AQSH o‘yindan chiqmoqchi”. Ukraina Qo‘shma Shtatlar yordamisiz qayergacha bora oladi?

    4 iyul, 19:55

    Isroil AQSHga hujum qilgan kun: o‘nlab amerikaliklarni o‘ldirish bu anglashilmovchilik edimi yoki fitna?

    2 iyul, 19:45
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Toshkentda iyun oyida tilanchilik bilan shug‘ullangan 70 kishiga nisbatan maʼmuriy qamoq jazosi tayinlangan

    O‘zbekiston | 5 iyul, 20:28

    Makron Starmerdan Falastinni davlat sifatida tan olishni talab qilmoqda — Telegraph

    Dunyo | 5 iyul, 19:50

    Tramp Eronni uran boyitish ishlarini davom ettirayotganlikda aybladi

    Dunyo | 5 iyul, 19:05

    Burger va lavashdan tortib kabob hamda flat-white’gacha — barchasi bir joyda!

    Reklama | 5 iyul, 18:48

    Kelasi hafta avvalida harorat biroz pasayadi

    O‘zbekiston | 5 iyul, 18:25

    Toshkentda navbatdagi SAG XL gilam do'koni o'z ishini boshladi

    Reklama | 5 iyul, 19:30

    Yashil energiyaga zarba: Tramp yangi qonun bilan imtiyozlarni bekor qildi

    Dunyo | 5 iyul, 18:00

    Toshkentda 33 yoshli ayolni fohishalik uchun Moskvaga jo‘natayotgan shaxs ushlandi

    O‘zbekiston | 5 iyul, 17:50

    Namanganda gaz tarmog‘iga o‘g‘rincha ulanib olgan bog‘ egasi davlatga 1,4 mlrd so‘m zarar yetkazdi

    O‘zbekiston | 5 iyul, 17:00

    “Liverpul” Jotaning oilasiga futbolchi bilan tuzilgan shartnoma bo‘yicha maosh to‘lab boradi

    Sport | 5 iyul, 16:53
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.