Yuqori harorat tananing normal faoliyat ko‘rsatkichidir. Organizmga virusli mikroblar kirganda, himoya mexanizmi faollashadi.
Isitmani darhol tushirishga kirishish yaramaydi, chunki infeksiyaning organizmdan chiqarib yuborilishi va kelajakda sog‘lom immunitet shakllantirilishi uchun isitma muhim rol o‘ynaydi. Ammo bolada harorat juda baland bo‘lib, oyoq-qo‘llari sovuq bo‘lsa, bu immunitet tizimida va termoregulyatsiyada buzilishlar sodir bo‘lganini anglatadi. Bu holat gipertermiya, xalq orasida “oq isitma” deb ataladi va go‘dakka darhol yordam berish zarur.
Gipertermiya sabablari
Qon tomir va immunitet tizimi buzilishlari organizmdagi fiziologik jarayonning o‘zgarishiga olib keladi. Bu vaziyatda asosiy ichki aʼzolarning qon bilan taʼminlanishi ortadi, ularda yopishqoqlik kuchayadi va qon aylanishi sekinlashadi. Oyoq va qo‘llarning tomirlarini spazmlar qoplaydi, bu esa issiqlik uzatishning buzilishiga olib keladi, hatto tutqanoq ham kuzatilishi mumkin.
Oddiy isitmadan “oq isitma” farqlash belgilari:
- oyoq-qo‘llarning sovqotishi bilan birga keladigan kuchli titroq;
- rangpar teri;
- muzdek qo‘llar va oyoqlar;
- yurak urishi tezlashadi;
- kuchsizlanish, holsizlik, bezovtalik;
- tez-tez va og‘ir nafas olish.
Chaqaloqlarda baland harorat bilan birga “oq isitma” holati juda xavflidir. Chunki chaqaloqning termoregulyatsiya tizimi hali shakllanmagan, shuning uchun organizmning infeksiyaga javob qaytarishini oldindan aytib bo‘lmaydi. Go‘dakning isitmasi titroq, oyoq-qo‘llarining sovuq qotishi bilan birga sodir bo‘lsa, darhol tez yordam chaqirish lozim.
Isitma vaqtida birinchi yordam
Shifokor yetib kelgunga qadar bolaga ahvolini yengillashtirish uchun birinchi yordam ko‘rsatilishi kerak. Yuqori harorat paytida bolalarga birinchi navbatda spazmni yo‘qotish uchun biror narsa beriladi, bu qon tomirlarini kengaytirishga va tabiiy terlashning hosil bo‘lishiga yordam beradi. So‘ng qatʼiy ko‘rsatmalarga rioya qilgan holda isitma tushiruvchi preparatlarni berishingiz mumkin. Qon aylanishi uchun qo‘l va oyoqlarni uqalab, peshonasiga nam sochiqni qo‘yib, ko‘proq suyuqlik ichirish kerak.
Go‘dakning harorati balandlasa, vahimaga berilish xato. Chunki bola sizdagi xavotirni payqaydi va battar bezovtalanadi. Uni ko‘tarib, tinchlantiring va iliq suv yoki klyukva sharbatidan ichiring. Bolani adyol bilan o‘rab-chirmab qo‘yish ham yaramaydi, aksincha xonadagi havoni vaqti-vaqti bilan almashtirib turing.
Boladagi “oq isitma” belgilarini o‘zingiz mustaqil davolashingiz tavsiya etilmaydi. O‘z vaqtida yordam ko‘rsatish kelgusida kuzatilishi mumkin bo‘lgan asoratlarning oldini olishga yordam beradi. Biroq isitma bilan qanday kurashish bo‘yicha pediatrdan malakali maslahat olish va unga ko‘ra og‘ir holatlarda shoshilinch tarzda shifoxonaga yotqizish talab qilinishi mumkin.
Izoh (0)