Dunyo bo‘ylab saratonga tobora ko‘proq yoshlar chalinmoqda. AQSHda kasallik darajasi 20 yil ichida 12,8 foizga oshdi. Bu haqda The Wall Street Journal xabar berdi.
BMJ Oncology jurnalida chop etilgan tadqiqot 50 yoshgacha bo‘lganlar orasida saratonga chalinish global miqyosda keskin o‘sganini ko‘rsatadi. Yuqori ko‘rsatkich Shimoliy Amerika, G‘arbiy Yevropa va Avstraliyada qayd etilgan.
“Bemorlar yosharmoqda. Bunga, ehtimol, atrof-muhitning qandaydir o‘zgarishi, oziq-ovqatimiz, dori-darmonlarimiz tarkibi yoki biz hali aniqlamagan narsalar sababdir”, — deydi dokrot Andea Chercherk.
U Nyu-York shahridagi Memorial Sloan Kettering saraton markazida oshqozon-ichak saratoniga chalingan bemorlar dasturini boshqaradi. Uning kuzatuvlarini Pensilvaniyadagi Grand View Health kompaniyasining saraton dasturi direktori doktor Monik Gari tasdiqlaydi:
“Biz saraton qarish kasalligi degan klassik ta’limotga mos kelmaydigan ko‘proq yoshlarni ko‘rmoqdamiz”, — deydi u.
WSJ’ning qayd etishicha, bunday dinamika sababini izlash shifokorlarni boshi berk ko‘chaga olib keladi. Mutaxassislar bunga turmush tarzidagi o‘zgarishlar — kam jismoniy faollik, ko‘proq qayta ishlangan oziq-ovqatlar iste’mol qilish, yangi zaharli moddalar, mikroplastmassalar paydo bo‘lishi, semirish ta’sir ko‘rsatayotganini taxmin qilmoqda. Shifokorlarning aytishicha, semirish va turmush tarzini tanlash vaziyatni to‘liq ochib bermaydi.
“Ko‘pgina yosh bemorlar juda sog‘lom”, — dedi Xyustondagi Texas universiteti MD Anderson saraton markazining yo‘g‘on ichak saratoni jarrohi doktor Nensi Yu.
2020-yilda 43 yoshli aktyor Chadvik Boseman yo‘g‘on ichak saratonidan vafot etdi, deb eslaydi WSJ. 50 yoshgacha bo‘lgan odamlarda yo‘g‘on ichak saratoni tarqalishi jamoatchilik e’tiborini tortgan. Bu tendentsiya 10 yil davomida onkologlarni tashvishga solmoqda. Mutaxassislarning fikricha, saratonning boshqa turlari, jumladan, oshqozon osti bezi, appendiks, oshqozon va bachadon saratoni bilan kasallanishning yosh chegarasi ham xuddi shunday tarzda pasaymoqda.
- Qo‘shma Shtatlarda saraton kasalligidan o‘lim darajasi 1991-yildan beri 30 yil ichida uchdan bir qismga kamaydi, bu chekish darajasining pasayishi, davolashning yaxshilanishi va saratonni erta aniqlash uchun skrining yordam berdi.
Biroq, 2019-yilda yo‘g‘on ichak saratoni bilan kasallangan har beshinchi yangi bemor 55 yoshgacha bo‘lgan, bu 1995-yildagidan deyarli ikki baravar ko‘p. Bunday bemorlarga ko‘pincha rivojlangan bosqichda saraton tashxisi qo‘yiladi.
Tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, 1950-yillardan beri tug‘ilgan har bir avlod uchun yoshligida saratonning ayrim turlarini rivojlanish xavfi oshgan. Olimlar 1950-yillarda tug‘ilganlarga nisbatan 1990-yildagilar erta boshlangan yo‘g‘on ichak saratoni xavfi ikki baravar va to‘g‘ri ichak saratoniga chalinish xavfi to‘rt baravar yuqori ekanini aniqlagan.
Izoh (0)