• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12831.81
    • RUB163.75
    • EUR14606.45
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +22°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Dunyo

    “Bir qozonda qaynamagan ikki bosh”. Germaniyadan olib kelingan 7 vagon “o‘lja” va Stalin bilan kelishmay qolgan marshal Jukov taqdiri

    Marshal Georgiy Jukov Berlinni “olgan”, Germaniya kapitulyatsiyasini qabul qilgan va 1945-yili Qizil maydondagi paradga boshchilik qilgani bilan barchaga ma’lum. “G‘alaba marshali” nomiga qaramay, urushdan keyin u qiyin ahvolda qoladi: Stalin va partiya yetakchilari Jukovning xalq orasidagi mashhurligini hazm qila olmaydi va unga qarshi “o‘lja ishi”ni boshlaydi. Marshal Germaniyadan shaxsiy foydalanishi uchun mebel, kartinalar, gilamlar va boshqa interyer buyumlarini olib kelganlikda, ularni shahar chetidagi hovlisida saqlaganlikda ayblanadi. Quyida Sovet harbiy qo‘mondonlari orasida eng mashhurlaridan biri bo‘lgan Jukov haqida hikoya qilamiz.

    SSSR marshali Georgiy Jukov
    Foto: “TASS”

    “Uyga kirar ekansan Germaniyada emas, Moskvada ekaningni tasavvur qilish mushkul edi”, — deyiladi “o‘ta maxfiy” tamg‘asi bosilgan hujjatda. 1948-yil yanvarda sovet yetakchisi Iosif Stalinning shaxsiy ko‘rsatmasiga binoan Davlat xavfsizligi qo‘mitasi xodimlari Jukovning uyi va dachasida tintuv o‘tkazadi. Tintuv natijalari to‘g‘risida rahbariyatga zudlik bilan hisobot beriladi.

    Ulardan Moskvadagi kvartiradan “oltin, brilliant va boshqa qimmatbaho buyumlar solingan chamadon va qutini” qidirib topish talab etilgan. Chamadon topilmaydi, quti esa yotoqxonada seyfda saqlanardi. Uning ichida 24 ta soat bo‘lib, ularning 17 tasi oltindan ishlangan, yana 3 tasi qimmatbaho toshlar bilan bezatilgan edi. Shuningdek, u yerdan oltin uzuk va tumor, oltin portsigar, zanjir va bilakuzuklar, ziraklar topiladi.

    “Jukovning kvartirasidan uning obro‘siga putur yetkazishi mumkin bo‘lgan barcha narsa olib ketilgandek edi go‘yo”, — deyiladi hujjatda. Shundan keyin tintuv marshalning “Rublyovka”dagi uyida ham o‘tkaziladi. Stalinga yetkazilgan hisobotda aytilishicha, dachaning ikkita xonasi “omborga aylantirilgan bo‘lib, u yerda turli qimmatbaho buyumlar saqlanadi”.

    Mavjud buyumlar ro‘yxati bir necha sahifadan o‘rin oladi. Marshalning shahar chetidagi qarorgohidan 4 ming metrdan ortiq jun, shoyi va baxmal gazlamalar topilgan edi. Shuningdek, 323 ta suvsar, tulki, qorako‘l mo‘ynalari, 44 ta qimmatbaho gilam borligi aniqlanadi — ular Potsdam va Germaniyaning boshqa shaharlaridan olib chiqilgan.

    Bundan tashqari, tintuv guruhi 55 ta kartinani ham topadi — ularning katta qismi dacha bo‘ylab ilib tashlangan, ayrimlari esa omborga joylangan edi. Qimmatbaho chinni idishlar solingan yettita katta quti, kumush qoshiqlar bor ikkita quti, “Goland-Goland” firmasiga tegishli 20 dona ov quroli ham o‘sha yerda saqlanganardi. “Bularning barchasi 51 ta quti va chamadonda saqlanar, shuningdek, uyilib yotardi”, — deyiladi sovet yetakchisiga yetkazilgan hisobotda.

    Iosif Stalin va marshal Jukov
    Foto: “TASS”

    “Jukovning dachasi xuddi noyob buyumlar sotiladigan do‘kon yoki muzey ko‘rinishida, uning ichida qimmat turuvchi kartinalar ilib tashlangan, xususan, oshxonaning o‘ziga to‘rtta kartina ilingan. Vaziyat shundayki, Jukovning yotoqxonasidagi krovati ustiga ikki nafar yalang‘och ayol tasviri tushirilgan ulkan kartina ilingan”, — deya yetkazilgan ma’lumotda.

    Shu bilan birga, tintuv xodimlari xonalardagi chinni va bronza haykalchalarga, shuningdek, “xorijdan olib kelingan turli buyumlar”ga e’tibor qaratgan. Ular marshalning qarorgohida SSSRda ishlab chiqarilgan biror buyum yo‘q degan xulosaga keladi (uyga kirishdagi poyandozdan tashqari) — hamma joyga nemis mebeli, idish-tovoqlari, bezaklari qo‘yib tashlangan.

    “Mashina boshqarmas, lekin tez harakatlanishni yaxshi ko‘rardi”

    Ma’lumotlarga ko‘ra, Jukov Germaniyadan nafaqat interyer buyumlari va mebellar, balki mashinalar ham olib kelgan. Ular orasida zirhlangan Mercedes-Benz 770, Horch 853 sport mashinasi va to‘ng‘ich qiziga sovg‘a qilgan Horch 951 bir ham bo‘lgan. Marshalning Moskvada shaxsiy mashinalari ham bor bo‘lib, ulardan orasidan Iosif Stalin sovg‘a qilgan Packard 180 o‘rin olgan.

    1941-yilda ishlab chiqarilgan Packard avtomobili
    Foto: Science Source

    Jukovning shaxsiy haydovchisi bor edi — Davlat xavfsizlik qo‘mitasi Xalq komissariatining birinchi toifali razvedkachi-haydovchisi Aleksandr Buchin. Marshal ko‘plab harbiy qo‘mondonlar va yuqori martabali amaldorlar kabi mashina boshqarmas, ammo tez harakatlanishni yaxshi ko‘rardi. Front yo‘llari bo‘ylab uni “GAZ-61” tashigan. 1941-yilda marshal yana bitta mashina — yo‘ltanlamas Horch ni qo‘lga kiritadi — u Germaniyaning SSSRdagi sobiq elchixonasi garajidan topilgan.

    Shundan so‘ng, Jukov Amerikada ishlab chiqarilgan Willys dan foydalanishga o‘tadi, 1944-yilda esa o‘lja sifatida kiritilgan premium sinfiga oid mashinada yura boshlaydi. Avtomobillar sovet qo‘shinlari tomonidan egallangan Sofiyadagi nemis harbiy attashesining garajida qoladi. Marshalning haydovchisiga ko‘ra, ular zirhlangan 5 tonnali Mercedes ni tanlashga qaror qilgan — mashina soatiga 200 kilometrgacha harakatlana olgan. Jukov ushbu mashinada sovet qo‘shinlari tomonidan egallangan Berlinga kirib keladi. Gitler Germaniyasining kapitulyatsiyasi to‘g‘risidagi aktni imzolashga bag‘ishlangan tantanali marosimga esa Packard avtomobilida tashrif buyuradi.

    “Bu keraksiz lash-lushlarni topshirib yubormaganim uchun aybimni tan olaman”

    AQSH prezidenti Duayt Eyzenxauer va Georgiy Jukov
    Foto: Getty Images

    Jukovning boshi uzra paydo bo‘lgan qora bulutlar 1946-yil yoziga kelib quyuqlashadi. U o‘ljalarni noqonuniy ravishda o‘zlashtirib olganlikda va “Gitlerning mag‘lub etishda o‘z xizmatlarini oshirib ko‘rsatganlik”da aylanadi, marshalga qarshi “o‘lja ishi” ochiladi.

    “Bu lash-lushlar hech kimga kerak emas deya o‘ylab, ularni biror omborga topshirib yubormaganim uchun aybimni tan olaman”, — deyiladi Georgiy Jukovning Markazqo‘m kotibi Andrey Jdanov nomiga yozgan tushuntirish xatida.

    Natijada u quruqlikdagi qo‘shinlar bosh qo‘mondoni lavozimidan olinadi va Odessa okrugi qo‘shinlari qo‘mondoni lavozimiga tayinlanadi. Ikki yil o‘tgach u Ural harbiy okrugi qo‘mondonligi lavozimiga o‘tkaziladi.

    Jukov Sverdlovskda 1948-yildan 1953-yilgacha yashaydi. To‘rt karra Sovet Ittifoqi Qahramoni kelayotganidan xabar topgan xalq uni katta xursandchilik bilan qarshi oladi. Marshal oilasi bilan Novo-Tixvinskiydagi koshonaga joylashadi. U tez-tez ovga chiqib turar, Baltim ko‘lidagi dachada hordiq chiqarar edi.

    Jukov oilasi davrasida
    Foto: Wikimedia Commons

    Jukov yozuvchi Pavel Bajov ismli yozuvchi bilan yaqindan do‘stlashadi. 1950-yil dekabrda Bajov Moskvadagi shifoxonalarning birida o‘pka saratonidan vafot etganida marshal uning tobutini ko‘targanlardan biri edi.

    1950-yilda Jukov okrug harbiy gospitalida harbiy shifokor Galina Semyonova bilan bilan tanishadi. Bu vaqtda marshal 54 yoshda, qiz esa undan 30 yosh kichik edi. Oxir-oqibat u marshalning uchinchi rafiqasiga aylanadi va Mariya ismli qiz tug‘ib beradi. Stalinning o‘limidan keyin Jukovga Moskvaga qaytish uchun ruxsat beriladi. U SSSR mudofaa vazirining birinchi o‘rinbosari lavozimini egallaydi, ikki yildan keyin esa Sovet Ittifoqi mudofaa vaziri bo‘ladi.

    “Avantyuraga moyilligi bor”

    Poytaxtda Jukovlar oilasi graf Sheremetevning sobiq olti xonali kvartirasiga joylashadi. Qo‘shnilari orasida partiya yetakchilari, vazirlar va g‘alaba qahramonlari ham bor edi: Konyev, Rokossovskiylar, Budyoniylar, Malinkovskiylar va hokazo. Ular boshqa sovet odamlarida o‘zining badavlat ekani bilan ajralib turardi.

    Mazkur oilalarda dunyoga kelgan bolalar o‘z tengqurlari kommunal kvartiralarda yashayotgani, mamlakatda oziq-ovqat kartochka bilan tarqatilayotgani, hammaning ham dachasi bor emasligi, kimda bo‘lsa ham u yerga mashinada borishga barchaning ham qurbi yetmasligi haqida tasavvurga ham ega emasdilar.

    Jukovlarning kvartirasi deyarli bo‘m-bo‘sh edi. Hukumat bu yerda yashaydigan fuqarolarga mebel va boshqa maishiy buyumlarni olishga ruxsat berardi, bundan foydalanish evaziga ular har oy pul to‘lab turishi talab etilar edi. Marshal hamda uning qarindoshlari esa o‘z mebeliga ega bo‘lishni istardi.

    Foto: Wikipedia

    Ushbu ko‘chada SSSR Sog‘liqni saqlash vazirligining to‘rtinchi bosh boshqarmasi huzuridagi sog‘lomlashtiruvchi oshxonasi ham joylashgan bo‘lib, keyinchalik u “Kreml oshxonasi” nomini olgandi. U yerga biriktirilgan har bir insonga tushlik va kechki ovqat uchun talon berilar, hatto ovqatni uyga buyurtma qilish ham mumkin edi. Kvartirani tozalash va uyni yig‘ishtirishga ham oqsoch ayollar ko‘maklashgan. Marshal ishga piyoda qaytar, tushlikni esa ko‘pincha uyida qilardi.

    Jukov mudofaa vaziri lavozimida ikki yil o‘tiradi. Xrushchyov davrida marshal yana hukumatdan chetlatiladi. Xalq orasidagi mashhurlik uning zarariga ishlardi: partiyaning yuqori qatlami unga qarshi bo‘lib qolgan edi. U nafaqat mudofaa vaziri lavozimidan olinadi, balki Sovet Ittifoqi Kommunistik partiyasi Markaziy qo‘mitasi va Markaziy Qo‘mita Prezidiumi tarkibidan ham chiqariladi.

    “Pravda” gazetasida marshal Konevning maqolasi chop etiladi, unda Jukov partiya ishonchini oqlamagani, “SSSR tashqi siyosati va Mudofaa vazirligi rahbariyatining muhim masalalarida avantyurizmga moyilligi borligi” qayd etilgandi.

    1960-yillar o‘rtalariga kelib Brejnev davrida Jukov yana biroz muddat e’tiborga tushadi. Leonid Brejnev Ikkinchi jahon urushi mavzusiga urg‘u beradi va G‘alaba paradlarini ko‘paytiradi — buning uchun esa Jukov kerak edi. 1969-yilda unga “Xotira va o‘ylar” kitobini chop etishga ruxsat beriladi.

    Hokimiyatdan chetlatilish marshalning sog‘lig‘iga jiddiy ta’sir ko‘rsatgan edi. 1973-yil noyabrda 53 yoshli rafiqasi Galinaning vafoti uning qaddini bukib qo‘yadi. Jukov infarkt bo‘ladi. 1974-yilning mayida u komaga tushib qoladi va 18-iyunda Markaziy klinik shifoxonada vafot etadi.

    14.01.2024, 15:28   Izoh (0)   57300
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email
    #Stalin#Jukov taqdiri#Marshal Georgiy Jukov

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Panamalik “Frankenshteyn”. AQSH razvedkasiga ishlab, kokain savdosi bilan shug‘ullangan general Noryeganing qulatilishi

    30.12.2023, 17:22

    “Men ketmoqdaman” — Boris Yelsin. Rossiyaning birinchi prezidenti iste’fosi va Putinning hokimiyatga kelishi tarixi

    31.12.2023, 20:30

    Qimordagi qarzlar, o‘nlab joriyalar va hashamatli hayot — “Gangster-shahzoda” deya nom chiqargan Tailand qiroli Rama X hayoti

    13.01.2024, 18:50
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Toshkentda xalqaro fintex-hodisa — Visa Cashless Forum 2025 bo‘lib o‘tdi 


    Zamonaviy Haval Jolion endi 0% muddatli to‘lov shartida 


     Coca-Cola jamg‘armasi va Global atrof-muhit va texnologiyalar jamg‘armasi (GETF) “Aylanma iqtisodiyot kelajagi uchun hamkorlik bitimi (PACT)” ni e’lon qilganligi haqida ma’lum qildi


    O‘zbekiston qishloq xo‘jaligi mahsulotlari Yevropaga yo‘l olmoqda


    Mobiuz "Mehribon" imtiyozli tarif rejasini taqdim etdi


    UZTELECOM "Muruvvat" tarifini taqdim etadi: Atigi 25 000 so‘m evaziga g‘amxo‘rlik va e’tibor bilan boyitilgan aloqa


    AVO’dan yangi omonat: yillik 25% gacha — 6 oyda orzuingizni amalga oshiring


    Sello Ecosystem Farg‘ona, Andijon va Namanganda Sello Summer Fest yorqin festivalini o‘tkazdi


    Yangi ufqlar: Centrum Air haftasiga ikki marta Toshkentdan Bishkekka parvozlarni amalga oshiradi


    Bektemir Residence — oilaviy turmush uchun mo‘ljallangan uy-joy majmuasi


     ADM Jizzakh Jizzaxda joylashgan 5-ixtisoslashtirilgan muassasa tarbiyalanuvchilari ehtiyoji uchun avtobus taqdim qildi


    Kapitalbank va Visa O‘zbekiston terma jamoasining JCH-2026 saralash o‘yinini BAAda tantanali ravishda ochishdi


    Navoiy innovatsiyalar universiteti — kelajagingizni kafolatlaydigan zamonaviy ta’lim maskani! 


    Tenge Bank Tenge24 ilovasida yangi raqamli avtokreditini e’lon qildi


    UCMG Amsterdamda bo‘lib o‘tayotgan Money 20/20 Europe xalqaro fintech ko‘rgazmasida O‘zbekiston nomidan ishtirok etadi

     

    Tavsiya etamiz

    Sevgi yoxud KGB maxsus operatsiyasi — grek milliarderiga uylangan sovet xizmatchisi

    7 iyun, 16:20

    Chumchuqlarga yem bo‘lgan burgutlar. “O‘rgimchak to‘ri” operatsiyasi Rossiya uchun qanchaga tushadi?

    4 iyun, 18:49
    Audio Icon

    Qurib qolgan ko‘chatlar, millionlar shamolga uchdimi?

    4 iyun, 15:03

    Feldmarshalga almashtirilmagan Stalinning zurriyoti — “dohiy” nega o‘g‘lini urushga yuborgan edi?

    3 iyun, 21:10
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Toshkentning ayrim ko‘chalari velomarafon sabab vaqtincha yopiladi

    O‘zbekiston | 7 iyun, 22:52

    Mark-Andre ter Shtegen “Barselona”dan ketishi mumkin

    Sport | 7 iyun, 22:50

    Shavkat Mirziyoyev va Pokiston bosh vaziri Shahboz Sharif bir-birini Qurbon hayiti bilan tabrikladi

    O‘zbekiston | 7 iyun, 21:19

    Italiya A Seriyasida 2025/26-yilgi mavsum uchun taqvim eʼlon qilindi

    Sport | 7 iyun, 21:17

    Toshkentdan Farg‘onaga giyohvandlik vositasini olib ketayotgan shaxslar ushlandi

    O‘zbekiston | 7 iyun, 21:10

    O‘zbekistonliklar to‘rt oyda turistik maqsadlarda eng ko‘p qaysi davlatlarga chiqayotgani ochiqlandi

    O‘zbekiston | 7 iyun, 20:00

    Qamchiq dovonida yo‘lning bir qismi vaqtincha yopilgan

    O‘zbekiston | 7 iyun, 19:11

    Shavkat Mirziyoyev O‘zbekiston Qahramoni Azim Latipov vafoti munosabati bilan hamdardlik yo‘lladi

    O‘zbekiston | 7 iyun, 18:25
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.