So‘z ustasi Hojiboy Tojiboyevning mualliflik huquqi uning vorisi — qizi Intizor Tojiboyeva tomonidan himoyalanganligi va uning roziligisiz radioto‘lqinlarning birida otasining ijodiy asarlaridan foydalanilganligi uchun qonuniy chora ko‘rilishini so‘rab tegishli tashkilotlarga murojaat qilgani haqidagi xabar ijtimoiy tarmoqlarda ko‘plab muhokamalarga sabab bo‘ldi. Ayrimlar bu borada Intizor Tojiboyevani qo‘llab-quvvatlagan bo‘lsa, ayrimlar uning harakatlarini qoraladi. “Daryo” muxbiri Intizor Tojiboyeva bilan bog‘lanib, bu borasida fikrlari bilan qiziqdi.
— Rahmatli otam haqida hamisha ehtiyotkor bo‘lib gapiraman. O‘zbekiston va Tojikistonda xizmat ko‘rsatgan artistning yillar davomida to‘plagan obro‘siga putur yetishini istamayman. Otam vafot etgan vaqti biz ancha kichik yoshda bo‘lganmiz. Uch bola bilan yolg‘iz qolgan onam bunday narsalarni tushunmagan. Ammo ijtimoiy tarmoqlar rivojlanganidan keyin kuzatuvchilarimiz otamning videolarini sahifamizga joylashimizni so‘rashdi. Ammo otamdan qolgan ijodiy merosni ijtimoiy tarmoqlarga joylashtira olmasligimiz bizni tushkunlikka tushirdi.
Otam olamdan o‘tganidan keyin bir studiya rahbari “Hojiboy akaning ijodini YouTube ga qo‘yib tursak maylimi?”, deb onamga qandaydir hujjatlarga qo‘l qo‘ydirib ketgan. Keyin bilsam u studiya rahbari avval ham ko‘plab sanʼatkorlarni aldab, shartnomalar imzolatib olgani uchun javobgarlikka tortilgan ekan. Ammo u vaqtda onam nimaga qo‘l qo‘yganini tushunmagan. Ayrimlar o‘ylagandek, onamga hech qanday pul taklif qilinmagan, keyinchalik berilgan vaʼdalar ham bajarilmagan. Shu kungacha o‘zining vijdoniga havola deb bu haqida gapirmaganmiz. Ammo keyinchalik vaziyat shu darajaga yetdiki, u inson bizga aytmasdan nafaqat ijtimoiy tarmoqlar, balki telekanallar bilan ham shartnomalar tuzib kelgan. Qisqasini aytganda, u bizni otamning asarlaridan butunlay mahrum etgandi. Hatto shunday vaziyatlar ham bo‘ldiki, YouTube dagi kanalimizda otamning ijodiy ishlarini qo‘yadigan bo‘lsam “Mualliflik huquqi bizga tegishli, uni qo‘yishga haqqingiz yo‘q”, deb jarima qog‘ozlari ham keldi. Gap pulda emas, nega men farzand bo‘la turib otamning ijodini targ‘ib qilolmayman? Mana shu savol meni o‘ylantiradi. Bu muammo kecha yoki bugun paydo bo‘lgani yo‘q. Men yillar davomida uchraganlarini aytib o‘tyapman. Oxiri Adliya vazirligiga murojaat qilib, qonuniy chora ko‘rib berishlarini so‘radim, — deydi Intizor Tojiboyeva.
Odatda telekanallarda namoyish etilgan konsertlar uchun ijodkorlarga gonorar ajratiladi. Shu kungacha otangiz Hojiboy Tojiboyevning televideniye orqali namoyish etilgan konsert dasturlaridan haq olmaganmiz, deya olasizmi?
— YouTube tarmog‘ini ko‘rsangiz, otamning konsertlaridagi videolari million marotaba tomosha qilingan. Ammo shuncha topilgan mablag‘dan yoki televideniyadagi namoyishdan bizga pul ajratilmagan.
Bolalikda qiyin kunlarni boshdan kechirganmiz. Onam o‘qituvchi bo‘lib, uch qizni voyaga yetkazdi, o‘qitib, oliy maʼlumotli qildi. Hozirgi kunda hammamizning oilamiz, ishimiz va daromadimiz bor. Biz uchun otamning ijodiy merosi muhim, — deydi Intizor Tojiboyeva.
“Hojiboy Tojiboyevning ijodi xalq mulki” — baʼzi jurnalistlarning bu kabi postlariga qanday munosabat bildirasiz?
— Bizdek vaziyatga tushmaguncha, bu holatni his qilishmaydi, deb qo‘rqaman. Otamning ijodini xalq sevishidan hamisha faxrlanaman. Ammo mualliflik huquqidan mahrum bo‘lish bu tamoman boshqa masala. O‘zbekiston qonunchiligiga muvofiq mualliflik huquqi ijodkorning vafotidan so‘ng yetmish yil davomida huquqiy himoyaga ega bo‘ladi. Hech qachon otamning ijodini xalqdan qizg‘onmaymiz, aksincha hamisha eʼtibor berishsa quvonamiz. Ammo mashhur studiya rahbari otamning ijodini televideniyega sotib, katta daromad qilgani aniq. Ammo biz otamning ijodini targ‘ib qilmoqchi bo‘lganimizda taqiq qo‘yish qanchalik to‘g‘ri?!
Kuni kecha O‘zbekiston qahramoni Munojot Yo‘lchiyeva Madaniyat vazirligi tomonidan o‘tkazilgan yig‘ilishda marhum ijodkorlarning mualliflik huquqi himoya qilinmayotgani va bu jarayon juda sust bajarilayotgani haqida fikrlarini bildirib o‘tdi. Buning uchun ustoz sanʼatklorga minnatdorchilik bildiraman. Bu gaplar marhum ota-onasining asarlarini mualliflik jihatidan himoya qilolmayotgan va bu yo‘lda taʼziqlarga uchrayotgan insonlarga kuch bag‘ishlaydi.
Vaziyatni to‘liq bilmay turib tanqid qilayotgan baʼzi jurnalistlar ustozlarning ham bu boradagi fikrlari bilan qiziqib ko‘rishsa yaxshi bo‘lardi. Chunki ijodning qadrini ustozlardan yaxshiroq biladigan inson yo‘q.
“Hojiboy Tojiboyevning ijodi xalq mulki” deyotgan insonlar masalaning bu tomoniga ham eʼtibor berishsa yaxshi bo‘lardi. Bu intyervyu orqali aslida vaziyat qanday ekanligini tushuntirishni niyat qildim, — deydi Intizor Tojiboyeva.
Izoh (0)