Mahbuba Qosimova salkam o‘ttiz yildan beri chipta sotuvchi bo‘lib ishlaydi. U yigirma yetti yoshida uch nafar go‘dagini yolg‘iz boqish tashvishi bilan qolgach, shu kasbni tanlagan. “Soyadagi odamlar” loyihasida konduktorlik maoshi bilan farzandlarini uyli-joyli qilib, ro‘zg‘or tebratayotgan yurtdoshimiz bilan suhbat qildik.
“Aka-opalarim kasbimdan uyalishgan”
— Turmush o‘rtog‘im bilan ajrashgach, qo‘limda uch farzand bilan yolg‘iz qoldim. Ularni boqishim, katta qilishim uchun ishlashim kerak edi. Avvaliga u yer, bu yerdan ish izlab ko‘rdim. Munosibini topolmagach, konduktorlik qilishga qaror qildim. Oilada oltita farzand bo‘lsak, mendan boshqa hammasi oliy maʼlumotli bo‘lgani uchun aka-opalarim bu ishda ishlashimni istashmagan. Ular kasbimdan uyalishgan, singlisining avtobusda odamlar orasida tiqilib chipta sotishini xohlashmagan. Shunda rahmatli dadam “sen ham yashashing, bolalaringni boqishing kerak, uyalma tanlagan kasbingdan”, deb qo‘llab-quvvatlaganlar. Ularning daldasi bilan ishlab ketdim.
Yosh bo‘lsam-da, ikkinchi marta oila qurmadim. Qanchalik qiyin bo‘lmasin, farzandlarimni o‘zim katta qilishga qaror qildim. Chunki ular juda yosh edi, rostini aytsam, ularni ko‘zim qiymadi. To‘g‘ri, qiynalgan kunlarim ko‘p bo‘lgan. Oylikdan oylikkacha pul yetmasdi, birining ustini butlasam, ikkinchisiga olib berolmasdim, buyog‘i ro‘zg‘orning biror kami topilib turardi. Shunday paytlarda dadam pensiyalaridan berardilar, ularning yordami juda katta bo‘lgan. Doim “hali hammasi yaxshi bo‘lib ketadi”, derdilar. O‘zim ham qiyinchiliklarni yengib o‘tishga, ularni ortda qoldirishga harakat qilganman. Kerak bo‘lsa, har kuni ishga chiqardim.
“Baʼzida odamlarning mensimasligidan og‘rinaman”
— Turli yo‘nalishli avtobuslarda konduktorlik qilganman. Poytaxtning Karvon bozori va Toshkent xalqaro aeroporti oralig‘ida qatnovchi 94-yo‘nalishli avtobusda o‘n yetti yildan beri ishlayman. Yo‘lovchilar ham tanib qolishgan. Avtobusga chiqqanda hol-ahvol so‘rashadi, ishga chiqmay qolsam “nega ko‘rinmay qoldingiz”, deyishadi, xursand bo‘laman. Shu kuni ko‘nglim ko‘tarilib, ruhim yengil bo‘lib yuraman. Lekin har xil odamlar bor. Baʼzi yo‘lovchilar odam o‘rnida ko‘rmaganday, mensimaganday qarashadi. Ayrim yo‘lovchilarga chiptangizni olvoling, deganimiz yoqmaydi. Shunday paytlarda ko‘nglim og‘riydi. Axir biz ham ishimizni qilyapmiz. Chunki oladigan maoshimiz belgilangan kunlik rejalarni bajarishimizga bog‘liq.
Ertalab soat 5:00 dan 22:00 gacha tik oyoqda ishlaymiz. Bir oyda 152 yoki 174 soat belgilangan, kunlik reja bir million yigirma olti ming so‘m. Agar kunlik rejalarni bajarib, soatlarimni “yig‘sam”, to‘rt million so‘m oylik olaman. Gohida rejalarni bajarolmay, ishlagan soatlarimiz kam chiqsa, oyligimiz ham kamayadi, qarz bo‘lib, rejaning yetmay qolgan qismini qoplashimizga to‘g‘ri keladi. Ayniqsa, yozgi taʼtilda qiyin. O‘quvchilar, talabalar chiqmaydi. Hozir yaxshi, o‘qish boshlandi. Rejalarni bajaryapmiz. Agar rejalarimizni ortig‘i bilan bajarsak, ozgina yonimizga ham pul qoladi. Harna ro‘zg‘or uchun, bolalarimizning rizqi.
“Hamma gap duoda, yaxshi niyatda...”
— Rostini aytsam, birinchi marta jamoat transportlariga validatorlar o‘rnatilarkan, deyishganda bu moslama qanday ishlatilarkan, endi biz kerak bo‘lmasmikanmiz, deb o‘ylaganman. Boshqa ish izlasak kerak, degan xavotir paydo bo‘lgan. Yo‘q, unday bo‘lib chiqmadi. Validator bilan ham ishlashda davom etyapmiz. Chunki naqd pulda to‘laydiganlar ham bor. Keyin har bekatda tushib-chiqayotganlarni to‘lovni amalga oshiradimi-yo‘qmi, nazorat qilish kerak. Bu ish haydovchiga og‘irlik qiladi. Hali bizga ehtiyoj bor ekan deb, kerakligimizdan quvonib, ishlab yuribmiz.
Hamma gap duoda, yaxshi niyatda ekan. Shu kasbimning ortidan o‘g‘il-qizlarimni voyaga yetkazib, uyli-joyli qildim. Oltita nabiraning buvisiman. Hozir o‘g‘limga tayanaman, yonimga ishga kirdi. U o‘n ikki yildan beri avtobus haydovchisi bo‘lib ishlaydi. Bugun smenamiz o‘g‘lim bilan to‘g‘ri kelib qoldi. Ona-bola birga ishlayapmiz. Avvallari oyliklarimiz juda kam edi. Mana, oyliklarimiz ham ko‘tarildi. Yangi avtobuslar olib kelinyapti, ish sharoitlarimiz yaxshilanyapti. Shu kunlarga yetkazganiga shukr, o‘tgan yili pensiyaga chiqdim. Lekin ro‘zg‘orga yordam bo‘lsin, deb ishlashda davom etyapman. Ikki yil ishlayman, uch yil ishlayman, demayman. Balki yana besh yil ishlarman. Oyoq-qo‘lim butun, sog‘lig‘im joyida. Kuchim yetgancha ishlamoqchiman.
Maqsuda Abduqayumova suhbatlashdi