So‘nggi yangiliklar Asosiy yangiliklar Eng ko‘p o‘qilgan
O'zb
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng

Daryo.uz Daryo.uz

  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
So‘nggi yangiliklar
    • USD 12206.13
    • RUB 127.07
    • EUR 12981.22
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +28°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter

    Daryo logo white Daryo logo dark

    • Mahalliy
      • Mehridaryo
      • Boshqalar
    • Markaziy Osiyo
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
      • Afg'oniston
    • Dunyo
    • Pul
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
      • Biznes
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
    • Kolumnistlar
    • Multimedia

    Daryo.uz Daryo.uz

    Iqtisodiyot

    O‘zbekiston uran qazib olish bo‘yicha dunyoda 5-o‘rinda. Asosiy ko‘rsatkichlar

    15 sentabr, 16:10 27934

    O‘zbekiston uran qazib olish bo‘yicha dunyoda 5-o‘rinda, uran zaxiralari hajmi bo‘yicha esa 10-o‘rinda turadi. Xo‘sh, urandan nima maqsadlarda foydalaniladi? O‘zbekistonning mazkur maʼdanni ishlab chiqarish bo‘yicha rejalari qanday?

    Infografika: world nuclear.org

    Uran va unga talab

    Uran yer ostidan qazib olinadigan maʼdan bo‘lib, undan atom elektr stansiyalari (AES), dengiz va suvosti kemalarini boshqaradigan yadro reaktorlari uchun yoqilg‘i sifatida keng foydalaniladi. Shu bilan birga, u yadroviy qurollar, radiatsiyadan himoya tizimlarida ham ishlatiladi. 

    Butunjahon yadro uyushmasi tahlillariga ko‘ra, dunyo bo‘yicha uranning yillik ishlab chiqarish hajmi 60 ming tonnadan ko‘proqni tashkil qiladi. Bu uranga bo‘lgan talabning 80-90 foiziga teng.

    Mahsulot ishonchliligi, arzonligi, kam uglerodliligi va universal foydalanish qobiliyatining o‘ziga xosligi sabab atom energiyasida muhim rol o‘ynaydi. Uranning asosiy isteʼmolchilari AQSH (yillik 18 161 tonna), Fransiya (9 211 tonna), Rossiya (6 264 tonna), Xitoy (5 338 tonna) va Janubiy Koreya (5 013 tonna) hisoblanadi.

    Foto: Yandex

    Prognozlarga ko‘ra, dunyoda uran isteʼmoli 2030-yilga borib 79 400 tonnaga, 2040-yilda 112 300 tonnagacha ortishi kutilmoqda. 2019-yilda yer yuzidagi tabiiy uran zaxiralari hajmi 6,14 million tonna ekani prognoz qilingan. Shundan 29,6 foizi Avstraliya, 13,7 foizi Qozog‘iston, 8,4 foizi Kanada hududlaridagi konlar hissasiga to‘g‘ri keladi. Qolgan zaxiralar Rossiya, Namibiya, JAR, Xitoy, Nigeriya, Braziliya va O‘zbekistonda ekani qayd etilgan.

    Infografika: world nuclear.org

    O‘zbekistonda uran

    O‘zbekiston 2016-yildan beri uran qazib olish bo‘yicha jahondagi beshinchi mamlakat maqomini saqlab kelmoqda. Xususan, 2022-yilda respublikada 3 300 tonna uran qazib olingan. Bu ko‘rsatkich dunyoda olinadigan jami uranning 6,4 foiziga to‘g‘ri keladi.

    Mamlakatning uran zaxirasi 100 ming tonnadan ortiq bo‘lib, dunyoda 10-o‘rinda turadi. Navoiy kon–metallurgiya kombinati (NKMK) O‘zbekistonda tabiiy uran qazib oluvchi yagona va dunyodagi yetakchi kompaniyalardan biridir. Zavodning eksport tarkibida uranning ulushi 99,5 foizni tashkil qiladi. NKMK ishlab chiqargan uran xomashyosidan foydalanilmay, mahsulot to‘liq xorijga – AREVA NC (Fransiya), Converdyn (AQSH), Cameco (Kanada), CNEIC (Xitoy) kabi yirik qayta ishlash korxonalariga eksport qilinadi. Bugungi kunda NKMKning asosiy savdo hamkorlari Itochu va Marubeni (Yaponiya), Nukem, Inc. (AQSH) hisoblanadi.

    Foto: Yandex

    Hozirda mamlakatda jami 39 ta uran koni bor. Mavjud konlarning 35 tasi qumtoshli, 4 tasi koraslanesli toifasiga kiradi. Uran qumtoshli konlar asosan Navoiy va Samarqand viloyatlari hududlarida joylashgan. Hozirgi vaqtda mazkur turdagi konlarni qazib olish ishlari tizimli yo‘lga qo‘yilgan.

    Qaysi davlat eng ko‘p uran qazib oladi?

    Qozog‘iston so‘ngi o‘n yil ichida uran qazib olish va eksport qilish bo‘yicha dunyoda birinchi o‘rinni boy bermay kelmoqda. Mamlakatda yiliga 21 000 tonnadan ziyod uran qazib olinadi.

    Infografika: world nuclear.org

    Uran olish bo‘yicha kompaniyalar orasida “Kazatomprom” dunyoda oldingi o‘rinda. Mazkur Qozog‘iston kompaniyasi yiliga 11 ming tonnadan ko‘proq uran oladi. Bu esa dunyoda bir yilda jami olinadigan uranning 20,5 foizini tashkil qiladi.

    Uran qazib chiqarishda dunyoda ikkinchi o‘rinni Kanada egallagan. Keyingi o‘rinlarda Namibiya va Avstraliya davlatlari qayd etilgan.

    Foto: Yandex

    O‘zbekistonda uran qazish hajmi oshiriladimi?

    Prezident Shavkat Mirziyoyev 2022-yilning iyul oyida 2022-2030-yillarda uran qazib olish hamda qayta ishlash hajmini oshirishga doir qarorni imzolagan. Hujjatda O‘zbekiston 2022-2030-yillarda uran qazib olish hajmini ikki baravar oshirishni rejalashtirayotgani keltirilgan. Xususan, mahsulot qazib olish hajmini 2021-yildagi 3 526 tonnadan 2030-yilda 7 100 tonnaga yetkazish mo‘ljallangan.

    Skrinshot: lex.uz

    Qarorda 2022-2030-yillarda geologiya-qidiruv ishlarini faollashtirish hisobiga uran zaxiralarining o‘sish surʼati ko‘rsatkichlari tasdiqlangan bo‘lib, yiliga 4 700 tonnadan 10,5 ming tonnagacha oshirish ko‘zda tutilgan. Hujjat bilan respublikada uran qazib olishni ko‘paytirish bo‘yicha umumiy qiymati 460 million dollarlik 20 ta investitsiya loyihalari ro‘yxati tasdiqlangan.

    Yaqinda qabul qilingan O‘zbekiston–2030 strategiyasida mamlakatda uran ishlab chiqarishni yetti yil ichida 3 barobar oshirish belgilandi.

    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Hindistonda parlamentdagi o‘rinlarning uchdan bir qismi ayollarga ajratiladi

    Bugun, 14:20

    Qurilish materiallari sanoatida xorijning yetakchi kompaniyalari bilan hamkorlik kengaymoqda

    Bugun, 13:31
    Reklama

    Toshkentda yo‘lovchi belgilanmagan joyda to‘xtamagan avtobus haydovchisi bilan janjallashdi

    Bugun, 14:16

    O‘zbekistonda ijaraga olingan ayrim yer uchastkalarini qayta ijaraga berish mumkin bo‘ladi

    Bugun, 13:46

    Katta gonorar taklif qilinishiga qaramay, mashhur filmlarda rol ijro etishni xohlamagan Gollivud yulduzlari (foto)

    Bugun, 13:40

    300 dan ortiq: Qorabog‘dagi portlashda halok bo‘lgan va yaralanganlar soni ma’lum qilindi

    Bugun, 13:10

    InfinBANK’dan foizsiz kredit: ertakmi yo haqiqat?

    Bugun, 12:00
    Reklama

    Xanchjou—2022. Abdumalik Halokov Xitoy Taypeyi vakili ustidan g‘alaba qozonib, keyingi bosqichga yo‘l oldi

    Bugun, 13:07

    NATO Qrim yaqinida parvozlar sonini uch baravarga oshirdi

    Bugun, 12:57

    Insulinga rezistentlik belgilari: ular e’tiborsiz qoldirilganida qandli diabet yuzaga kelishi mumkin

    Bugun, 12:57

    Mudofaa vaziri Toshkentda AQSH Markaziy qo‘mondonligi rahbari bilan uchrashdi

    Bugun, 12:54

    Tavsiya etamiz

    Gunohlarni yuvish marosimi, suvga oqizilgan farovonlik xudosi, qidiruvdagi diktator — 25-sentabr suratlari

    22:00 / 25.09.2023

    O‘zbekistondagi bog‘cha va maktab bolalariga berilgan yod ishlab chiqaruvchisi xalqaro qidiruvda ekani aytilmoqda

    18:00 / 25.09.2023

    Rekord o‘rnatgan ayollar, oq tovuqlar so‘yiladigan marosim, 213 yilligini nishonlayotgan davlat — hafta suratlari

    22:00 / 24.09.2023

    “Birinchi raqamli davlat dushmani”: Atlantika uzra yolg‘iz parvoz, o‘lgan o‘g‘il uchun to‘lov va natsistlar qaramog‘iga tushgan afsonaviy uchuvchi — Charlz Lindber...

    22:00 / 23.09.2023

    MOLIYA

    Iqtisodiyot

    O‘zbekiston oktyabr oyidan Rossiyadan gaz import qilishga tayyor — Energetika vazirligi

    16:00 / 25.09.2023

    “Oltin vasvasasi”: Nima uchun Markaziy Osiyo davlatlari oltinga pul tikmoqda?

    17:00 / 22.09.2023

    Oltinga investitsiya kiritish ishonchlimi?

    20:00 / 21.09.2023

    O‘zbekiston uran qazib olish bo‘yicha dunyoda 5-o‘rinda. Asosiy ko‘rsatkichlar

    16:00 / 15.09.2023

    Ko‘p o‘qilganlar

    O‘zbekistondagi bog‘cha va maktab bolalariga berilgan yod ishlab chiqaruvchisi xalqaro qidiruvda ekani aytilmoqda

    18:00 / 25.09.2023

    Rossiya do‘st va neytral davlatlar ro‘yxatini e’lon qildi. Unda O‘zbekiston ham bor

    16:00 / 25.09.2023

    “Men boylik uchun turk yigitiga turmushga chiqmaganman” — “Opa-singillar” serialidagi Shahnoza bugungi hayoti va ijodni nega tark etgani haqida (video)

    21:00 / 25.09.2023

    Maktab sinfxonasida doskani urib tushirgan o‘quvchi voqeasiga aniqlik kiritildi

    15:00 / 25.09.2023

    Putin Ukraina qarshi hujumini to‘xtatish uchun Shoyguga muhlat berdi — ISW

    20:00 / 25.09.2023
    About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2023

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    Nimani qidiramiz?