• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12857.35
    • RUB163.45
    • EUR14672.81
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +31°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Maslahatlar

    “Smartfonlar asri” kasalligi: raqamli aqliy zaiflik nima va uni qanday aniqlash mumkin?

    Yigirma yil oldin insonlar xotirjamlik bilan bir necha o‘nlab telefon raqamlarini yodda tutishgan va bugungi kunda, besh daqiqadan so‘ng, ko‘pchiligimiz suhbatdoshimizning aytgan gaplarini unutib qo‘yamiz. Mutaxassislar aqlli qurilmalarimiz haddan tashqari aqlli bo‘lib borayotgani sababli raqamli aqliy zaiflik insoniyatga tahdid solayotgani haqida ogohlantirmoqda.

    Foto: The Voice

    Miya

    Kundalik vazifalarni bajarishni qurilmalarga ishonamiz va bugungi kunda hech kim qarindoshlari va do‘stlarining raqamlarini eslab qolmaydi va xaridlar ro‘yxatini xotirasiga o‘rnatmaydi. Bir tomondan, bu juda yaxshi, chunki u vaqt va energiyani tejaydi. Boshqa tomondan, biz miyamizni mashq qildirishni to‘xtatdik va uning ishlashini xavf ostiga qo‘ydik. Mutaxassislar allaqachon bu hodisaning nomini topdi va bu jarayonni raqamli aqliy zaiflik deb atashdi.

    O‘zingizni o‘zingiz davolamang

    Doim yodda tuting: bu kasallikning tashxisini faqat shifokor qo‘yishi va davolanishni buyurishi mumkin.

    Raqamli aqliy zaiflik nima va u nima sababdan paydo bo‘ladi?

    Amerikalik yozuvchi va miya bilan ishlash mutaxassisi Jim Kvik bu bezovta qiluvchi hodisani quyidagicha izohlaydi: “Raqamli aqliy xaiflikning markazida aqlli qurilmalar bizni kamroq aqlli qiladi degan tushuncha mavjud. Gadjetlar insonlar uchun o‘ziga xos tashqi xotiraga aylandi, shuning uchun biz hozirda o‘z xotiramizdan foydalanmaymiz”.

    Foto: The Voice

    Agar miya har kuni mashq qilmasa, yodlash qobiliyati tezda yo‘qola boshlaydi. Bundan tashqari, ekran vaqtining o‘zi ham miyaga salbiy ta’sir ko‘rsatadi: kompyuter qarshisida va qo‘lda telefon bilan qancha vaqt o‘tkazsak, Alsgeymer kasalligi va “haqiqiy” aqliy zaiflikning erta boshlanishi xavfi shunchalik yuqori bo‘ladi.

    Raqamli aqliy zaiflik borligini qanday aniqlash mumkin?

    Jim Kvik bu kabi signallarni sanab o‘tadi: ular deyarli ko‘rinmas bo‘lishi mumkin, ammo juda bezovta qiluvchi bo‘lib chiqadi.

    Oddiy aqliy operatsiyalarni bajarish siz uchun qiyin bo‘ladi

    Yaqin-yaqingacha xarid qilganingizda boshingizda hisoblash muammosi yo‘q edi, biroq hozir doim smartfoningizdagi kalkulyatordan foydalanasizmi? Bu raqamli aqliy zaiflikning belgisi bo‘lishi mumkin. Kognitiv qobiliyatlar raqamli qurilmalardan ortiqcha foydalanishdan aziyat chekadi.

    Foto: “Yandeks.ru”

    Siz uzoq vaqt davomida diqqatingizni jamlay olmaysiz

    Diqqatni bir vazifaga qaratish qobiliyatimiz chalg‘ishga odatlanganligimizdan aziyat chekmoqda: yozishmalar, memlar, rilslarni tomosha qilish yoki to‘satdan xayolga kelgan savolga javob izlash uchun ijtimoiy tarmoqlarga kirish tez chalg‘ish odatini paydo qiladi. Ushbu turdagi odatning odatiy yon ta’siri shundaki, bugungi kunda kam sonli insonlar o‘zlarining smartfonlarini tekshirish uchun ikki soatlik filmni to‘xtovsiz tomosha qilishlari mumkin.

    Qisqa muddatli xotira

    Siz muntazam ravishda suhbatdoshingiz aytgan so‘zlarni unutib qo‘yasizmi va sanalar, ismlar va boshqa faktlar tom ma’noda noma’lum tomonga uchib ketadimi? Bu aqlli qurilma aloqasidan haddan tashqari foydalanish natijasi bo‘lishi mumkin, sizning miyangiz bu ma’lumotni saqlab qolishga harakat qilmaydi, chunki u istalgan vaqtda uni smartfoningizda ko‘rishingiz mumkinligini biladi.

    Foto: “Yandeks.ru”

    Raqamli aqliy zaiflikni davolash mumkinmi?

    Raqamli aqliy zaiflikni davolash terapiyasi bor deb taxmin qilinadi va buning uchun siz doim miyani mashq qildirishingiz kerak. Telefon raqamlarini o‘rganing, arifmetik masalalar va boshqotirmalarni yeching. Chet tilini o‘rganish ham yangi neyron aloqalarni yaratish va dangasalarni faollashtirishning ajoyib usuli hisoblanadi. Sudoku, Wordle ham juda foydali.

    Eng muhimi —  o‘zingizni aldamasdan muntazam raqamli detoks bilan shug‘ullanish. Raqamli aqliy zaiflikning umidsiz qurboni bo‘lmaslik uchun har kuni unga e’tibor bering. Kitob o‘qing, kino tomosha qiling, sport bilan shug‘ullaning, sayr qiling va muloqot qiling, unutmang qo‘lingizda va cho‘ntagingizda qurilmalar bo‘lmasligi kerak. Bizga aqlli qurilmalardan uzoqda o‘tirish uchun kuniga bir necha soat kerak va bu gadjetlarga qaramlikdan qutulishga yordam beradigan muhim qadamdir.

    28.08.2023, 17:15   Izoh (0)   5309
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Uyquga yotishdan oldin iste’mol qilinganida ozishga yordam beradigan tabiiy ichimliklar

    26.08.2023, 21:15

    Ko‘z salomatligini yaxshilaydi, yallig‘lanishni kuchaytiradi: Makkajo‘xorining siz bilmagan foydali va zararli xususiyatlari

    21.08.2023, 16:59

    Ulardan voz keching: Vazn yo‘qotishingizga xalaqit beradigan uch mahsulot

    19.08.2023, 15:35

    Qanday hollarda ertalabki qahva organizmni tetiklashtirmasligi mumkin?

    18.08.2023, 13:40

    Stressni yengishga yordam beradi, demensiyadan himoya qiladi: kofein haqida ko‘pchilikka noma’lum faktlar

    14.08.2023, 13:37

    Qaysi turdagi tvorog organizm uchun foydali?

    11.08.2023, 10:47
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Yangiyo‘lda “Tomorqa maktabi” ochildi


    LUKOIL: yosh iste’dodlar ovozi katta sahnada yangradi


    Mastercard Digital Uzbekistan 5- xalqaro PLAS-Forumida qatnashdi


    ANORBANK va BS/2 O‘zbekistonda banklarda o‘z-o‘ziga xizmat ko‘rsatish tarmog‘ini kengaytirmoqda


    Octobank bankomatlarni BS/2 bilan birga “aqlliroq” qiladi


    Sistit — bu uyat emas!


    Hyundai Uzbekistan - foizsiz bo‘lib to‘lash imkoniyati qaytdi!


    Suv — bebaho neʼmat: Agrobankdan fermerlar uchun yangi metodik to‘plam


    InfinBLACK - ortiqcha to‘lovlar talab qilmaydigan kredit karta


    Moliyaviy firibgarliklar: firibgarlar keksalarni qanday aldamoqda 


    Chirchiqdagi yangi bog‘ - zamonaviy ko‘ngilochar va dam olish maskani ochildi


    O‘zbekiston Milliy banki Xitoy yuani ayirboshlash xizmatini Toshkent shahri va poytaxt aeroportida yo‘lga qo‘ydi


    Xon Saroy tomonidan an’anaviy “Mening orzuyimdagi uy” rasmlar tanlovi boshlandi 


    Centrum Air yozgi yo‘nalish ochadi: Toshkentdan Issiqko‘lga to‘g‘ridan-to‘g‘ri reyslar


    2025-yilning 5 oyi davomida Mobiuz minglab tayanch stansiyalarini ishga tushirdi va texnik infratuzilmani zamonaviylashtirdi

     

    Tavsiya etamiz

    Feldmarshalga almashtirilmagan Stalinning zurriyoti — “dohiy” nega o‘g‘lini urushga yuborgan edi?

    3 iyun, 21:10

    Ko‘zi o‘tkir, qulog‘i sezgir temir qushchalar. Razvedkachi dronlarning “katta akalari”

    3 iyun, 20:40

    Gitlerdan so‘ng eng mashhur natsist – dorga osilgan Ribbentropning ayanchli taqdiri

    31 may, 19:25

    “Ikki xonali uy uchun 715 mln so‘mdan”. “Daryo”dagi maqoladan so‘ng poytaxt hokimligi uysiz qolgan aholiga xonadon sotib olish uchun mablag‘ ajratdi

    28 may, 21:15
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Mask BMTni moliyalashtirishni to‘xtatishni taklif qildi

    Dunyo | 4 iyun, 00:25

    Jennifer Lopesning O‘zbekistondagi konsertiga chiptalar sotuvi qachon boshlanishi maʼlum qilindi

    O‘zbekiston | 4 iyun, 00:00

    Li Chje Myon Janubiy Koreyaning yangi prezidenti etib saylandi

    Dunyo | 3 iyun, 23:45

    Janubiy Koreyadagi hukmron partiya rahbari saylovlardagi mag‘lubiyatini tan oldi

    Dunyo | 3 iyun, 23:38

    Andijonda haydovchining rulda chalg‘ib qolishi oqibatida 6 ta mashina to‘qnashdi (video)

    O‘zbekiston | 3 iyun, 23:30

    “Daryo” dayjesti: 3-iyunning eng muhim xabarlari

    O‘zbekiston | 3 iyun, 23:20

    Kanadadagi keng ko‘lamli o‘rmon yong‘inlari Oydan ham narida ko‘rinmoqda

    Dunyo | 3 iyun, 23:10

    Farg‘onada 55 sotix yerni 5 ming dollarga sotmoqchi bo‘lganlar ushlandi

    O‘zbekiston | 3 iyun, 22:55
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.