• Profilga Kirish
  • 1751972643_633.png 1751972643_245.png 1751959824_218.svg 1751959824_520.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12692.42
    • RUB158.44
    • EUR14511.24
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +33°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    O‘zbekiston

    “SSSR davrida O‘zbekiston paxta respublikasiga aylantirilgani katta xato bo‘lgan” — tarixchi Feruza Izzat

    SSSR davrida O‘zbekistonni paxta yetishtiruvchi respublikaga aylantirilgani bir qator fojialarga olib kelgan. Bu haqda tarix bo‘yicha falsafa doktori Feruza Izzat YouTube’dagi “Qurultoy” loyihasidagi suhbatda aytib o‘tdi.

    Feruza Izzat
    Foto: YouTube

    Feruza Izzat suhbatda 1959—1983-yillarda O‘zbekiston Kompartiyasining birinchi kotibi bo‘lgan Sharof Rashidov shaxsiyati va siyosiy faoliyatini tahlil qilgan. Mutaxassisning aytishicha, Rashidov mamlakatni paxta respublikasiga aylantirilishiga sababchilardan bo‘lgan.

    “Paxta ishi”ning ildizlarini Brejnev va Rashidov orasidagi munosabatlarga taqasak bo‘ladi. 1974-yilda O‘zbekiston 5 million tonna paxta topshirib, “plan”ni ortig‘i bilan bajaradi. Aslida rejada 1,5 million tonna belgilangandi. Lekin ob-havo juda yaxshi kelib, hosil ortig‘i bilan topshirilgan. Keyin Brejnev (1964­—1982-yillarda SSSR rahbari – tahr.) o‘zi kelgan va mukofot bergan. 1976-yilda Toshkentda kompartiya syezdi bo‘lgan va o‘sha yerda Rashidov: “Bundan bu yog‘iga har yili 5 million tonna paxta beramiz, 1983-yilga chiqib, 5,5 million tonnaga chiqaramiz” degan paytda Brejnev ham majlisda bo‘lgan va Rashidovga “Undan ham ko‘paytirishning iloji yo‘qmi? 6 million tonna qila olmaysizlarmi?” deb so‘ragan.

    Shu bilan Rashidov “harakat qilamiz”, degan. Endi yo‘q, deb bo‘lmaydi-ku. Rashidov Brejnev bilan yaqin aloqada bo‘lgan. U juda yaxshi siyosatchi edi. Qayerda qanday gapirish, qanday harakat qilish kerakligini juda yaxshi bilgan. Ammo o‘sha paytda hammaning oldida “yo‘q, bo‘lmaydi, qila olmaymiz”, deya olmagan. Fojia o‘shandan boshlangan, — dedi tarixchi.

    Sharof Rashidov
    Foto: Yaxdex

    Suhbat davomida Feruza Izzat paxtani O‘zbekiston uchun falokat deb bilishini ta’kidlagan.

    O‘zbekiston shimoliy mintaqa va paxtachilikka ixtisoslashgan mintaqa emas aslida. Suv ham ko‘p emas. Mana Orol fojiasi ham aynan paxta yetishtirishga ixtisoslashtirilmaganimiz uchun kelib chiqdi. Paxta hosili ob-havoga juda ham bog‘liq. Fikrimcha, O‘zbekistonni paxta respublikasiga aylantirilgani juda katta xato bo‘lgan. Chunki bu ko‘plab fojialarga olib kelgan. Haligacha Orol fojiasining ekologik taʼsirini ko‘rib turibmiz. Rashidov o‘sha paytda qattiq turib, “yo‘q, qila olmaymiz”, deganda balki bunaqa bo‘lmasdi, deb o‘ylayman, — dedi olima.

    Uning qo‘shimcha qilishicha, o‘sha davrda paxta “plan”ini to‘ldirish uchun aslida yo‘q hosilni, bor deb qo‘shib yozish avj olgan.

    Sxemalarni qaraydigan bo‘lsangiz, 5 yilning ichida kamida 5 million tonna paxta qo‘shib yozilgan. Yaʼni yo‘q paxta, ro‘yxatga bor deb yozilgan. Rashidov paxtani qo‘shib yozishlarni bilmaganmi, degan savol paydo bo‘ladi. Bunchalik katta miqdordagi qo‘shib yozishlarni bilmaslikning iloji yo‘q. Hattoki Brejnev ham bilgan. Sovuq urush davrlari hamma SSSRga ko‘z tikib turgan payt har bir hujjatlar juda yaxshi kuzatib turilgan, — dedi Feruza Izzat.
    Sharof Rashidov va Leonid Brejnev
    Foto: Yandex

    Mutaxassisga ko‘ra, Sharof Rashidov vafotidan keyin “paxta ishi”, ya’ni paxta bilan bog‘liq fosh etilgan jinoyatlarni matbuotga “paxta ishi” degan umumiy nom ostida olib chiqish avj olgan.

    “Paxta ishi” aslida bitta ish emas, juda ko‘p ish. Uning ichida juda katta qonunbuzarliklar ham bo‘lgan. Menga qiziq bo‘lgani, nega aynan O‘zbekiston? Butun ittifoq bo‘yicha haqiqatan O‘zbekiston shunchalik korrupsiya botqog‘iga botib ketganmi, degan savol qiziqtirdi. Aslida qaraydigan bo‘lsangiz, faqat O‘zbekiston emas, hali Rashidovdan, “paxta ishi”dan ham oldin, Brejnev davrida Ozarbayjonda, Gruziyada juda katta korrupsion sxemalar, mojarolar bo‘lgan”,— dedi tarixchi.

    24.08.2023, 20:55   Izoh (0)   36993
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    “Sharof Rashidov hayoti xuddi Sovet Ittifoqining tug‘ilishi, oyoqqa turishi va cho‘kishiga o‘xshaydi” — tarixchi O‘zbekistonni 24 yil boshqargan rahbar haqida

    24.08.2023, 00:20

    “Qishda svet o‘chganda hamma Turdimov demaydi, Mirziyoyev qayerga qarayapti deydi”. Prezident hokimdan kafolat talab qildi

    24.08.2023, 20:13

    “Qaytmoqchisan, lekin qaytmaysan Toshkentga, shuni bilgin”. Prezident Samarqand shahri hokimiga tanbeh berdi 

    24.08.2023, 19:46

    “Sinovli davrdan o‘tdik” — O‘zbekistonda koronavirus birinchi bo‘lib aniqlangan Nigora Murotova xotiralari

    24.08.2023, 19:43

    Qashqadaryoda salkam 3 kg giyohvand modda saqlab kelgan fuqaroga jinoyat ishi qo‘zg‘atildi

    24.08.2023, 19:25

    Shavkat Mirziyoyev Samarqandda qurilayotgan savdo, sanoat va servis majmuasining qurilish maydonida bo‘ldi

    24.08.2023, 18:09
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    AKFA energiya tejovchi romlari: iqlimga moslashtirilgan, qulaylikni ko‘zlagan 


    American University of Technologyʼda bakalavrlar uchun ochiq eshiklar kuni


    OKMKda mahalliy dumpkarlardan foydalaniladi 


    “Biznesni rivojlantirish banki” BMT Taraqqiyot Dasturi bilan hamkorlik qiladi


    Avvallari xufiyona iqtisodiyotda faoliyat yuritgan eshitish va gapirishda muammosi bor insonlar endi rasmiy sektorga qo’shilib, Poytaxt Parking jamoasining bir qismiga aylandi


    Aqlli diversifikatsiya: nima uchun kerak va kapitalni qanday taqsimlash lozim?


    AVO bank aloqa markazi: innovatsiyalar va yangi xizmat darajasi 


    STEM va biznes yo‘nalishidagi qizlar uchun TBC Bank’dan ta’lim grantlari — O‘zbekistonda gender tafovutini kamaytirish yo‘lida yangi qadam


    InfinBANK va Kwikpay: uyingizga komissiyasiz va mehr bilan xalqaro pul o‘tkazmalari


    Toshkentda CRYPTO O₂ forumi bo‘lib o‘tdi: Texnologiya, fintech va tartib‑qoidalar muhokama qilindi 


    Qo‘ng‘iroqlardan mobil internetga: Toshkent mobil aloqadan foydalanish modelini qanday o‘zgartirmoqda


    SonetUzStyle tanlovida ishtirok etish uchun arizalar qabuli 15-avgustgacha uzaytirildi


    Sug‘urta sohasidagi uzoq kutilgan islohotlar: manfaatlar qonun himoyasida 


    BYD SEALION 7: Flagman elektr SUV — shahar ko‘chalarida yangi yetakchi 


    Endi Ucell ilovasida Yandex Music’ni tinglash mumkin 

     

    Tavsiya etamiz

    Kamchatkadagi hodisa yagona emas: so‘nggi 120 yilda ro‘y bergan eng kuchli megazilzilalar

    1 avgust, 18:20

    Tramp uchun xavotirlar: AQSH prezidenti taniqli shaxslarga yosh qizlarni sotgan Jeffri Epshteynning mijozi bo‘lganmi?

    29 iyul, 17:19

    Bir kechada oddiy ofitsiantdan millionerga aylangan ayol: lotereyadan yutilgan 10 mln dollar mashmashasi

    27 iyul, 09:25
    Audio Icon

    Andijoncha hotamtoylik: “Dunyo sadolari”ga sarflanayotgan milliardlar va shubhali shartnomalar

    24 iyul, 21:25
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Indoneziyada Levotobi Laki Laki vulqoni otildi (video)

    Dunyo | 2 avgust, 17:55

    Saudiya klubi “Liverpul” hujumchisi uchun kurashda yetakchiga aylanib oldi

    Sport | 2 avgust, 17:50

    Titanlar, o‘lim ilohlari va alkimyo haqida: eng mashhur yapon animelari

    Kino | 2 avgust, 17:35

    “Odam IMEI qonuni”. Jamoatchilik faollari xorijdan qaytganlarni OIV testdan majburiy o‘tkazishga oid yangi qonunga qanday munosabatda?

    O‘zbekiston | 2 avgust, 17:20

    Parijdan Lissabongacha: hayot sifati bo‘yicha dunyodagi eng qulay shaharlar reytingi e’lon qilindi

    Sayohat | 2 avgust, 16:55

    Konor Makgregor Irlandiya prezidentligiga o‘z nomzodini qo‘yadi

    Dunyo | 2 avgust, 16:45

    Kolumbiyaning sobiq prezidenti 12 yil uy qamog‘iga hukm qilindi

    Dunyo | 2 avgust, 16:20
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.