SpaceX asoschisi va Twitter egasi Ilon Mask Pentagon rasmiylariga Rossiya prezidenti Vladimir Putin bilan shaxsan gaplashganini aytdi. Bu haqda The New Yorker nashri xabar berdi.
Xabarga ko‘ra, Ilon Mask AQSH xavfsizligi va farovonligi uchun ajralmas shaxs bo‘lib bormoqda, bu esa Oq uy va Pentagonni tobora xavotirga solmoqda. Jumladan, milliarder Ukrainaga qarshi hujumdan keyin Putin bilan gaplashgani ma’lum bo‘ldi.
Xususan, Mask 2022-yil oktabr oyida AQSH mudofaa vazirining o‘sha paytdagi o‘rinbosari Kolin Kal bilan telefon suhbatida Putin bilan aloqalarini eslatib o‘tgan. Kal va Mask o‘rtasidagi suhbat Ukraina harbiylari Starlink terminallari taqdim etgan aloqa uzilishiga duch kelganidan keyin bo‘lgan.
Starlink Ukrainaga rus bosqinining boshlanishidan ko‘p o‘tmay joylashtirildi. Undan foydalanish qisman G‘arb davlatlari va SpaceX’ning o‘zi tomonidan to‘lanadi.
Ukraina rasmiylari Kremlning infratuzilmaga qilgan kiberhujumlaridan keyin Starlink terminallaridan foydalanishga qaror qilgan.
Starlink’ni Ukrainaga olib kelishda ishtirok etgan uch kishining so‘zlariga ko‘ra, dastlab ular Maskning sun’iy yo‘ldosh aloqalari ustidan shaxsiy nazorati qanchalik yuqoriligi haqida o‘ylamagan.
The New Yorker ta’kidlashicha, 2022-yilning kuziga kelib, Mask o‘z texnologiyasi urush uchun qo‘llanilayotganidan tobora ko‘proq tashvishlana boshladi.
Sentabr oyida Kolorado shtatining Aspen shahrida bo‘lib o‘tgan anjumanda Mask “hatto Vladimir Putinni qo‘llab-quvvatlashini bildirgandek bo‘ldi”. U sahnada shunday dedi:
“Biz muzokara qilishimiz kerak. Putin tinchlikni xohlaydi, u bilan tinchlik muzokaralari olib borishimiz kerak”, — deya Maskning so‘zlarini keltirgan Linkedln asoschisi Rid Xoffman.
Bir hafta o‘tgach, Mask o‘zining “tinchlik rejasi”ni taqdim etgan. Milliarder Qrim Rossiya nazorati ostida qolishi va Ukrainaning bosib olingan hududlarida yangi saylov o‘tkazilishini taxmin qilgan. Oktabr oyida Ukraina janubida jang qilayotgan ukrain qo‘shinlari Starlink aloqasi uzilishiga duch kelgan.
“Biz front chizig‘iga juda yaqin edik. O‘sha chegarani kesib o‘tdik va Starlink ishlamay qoldi. Aloqa uzildi, harbiy bo‘linma izolyatsiya qilindi. Hujum qilayotgan payt, ayniqsa, komandirlar, doimo batalyonlardan ma’lumotga muhtoj bo‘ladi. Qo‘mondonlar o‘zlarini xavf ostiga qo‘yib, radioaloqa zonasida bo‘lish uchun jang maydoniga borishi kerak edi”, — dedi ukrainalik harbiylardan biri
AQSH Mudofaa vazirligining yuqori martabali mulozimining aytishicha, vazirlik muammoni qanday hal qilish bo‘yicha bir necha uchrashuvlar o‘tkazgan. Pentagon Mask shartnomani buzgan paytda unga da’vo qila olmas edi. Shunday qilib, Pentagon SpaceX bilan shartnoma imzolashga qaror qilgan.
“Bunday muzokaralar Pentagonning xaridlar bo‘limi tomonidan olib boriladi, biroq Mask shunchaki sotuvchiga aylanmadi”, — deyiladi xabarda.
Shu sababli Mask bilan telefonda gaplashganda, mudofaa vaziri o‘rinbosari Kolin Kal “hurmat” ko‘rsatgan, Maskka Ukrainani qo‘llab-quvvatlagani uchun minnatdorlik bildirgan, milliarderning yuqori xarajatlarini tan olgan va shartnomani ishlab chiqish uchun kamida bir necha hafta talab qilgan.
“Mening xulosam shuki, Mask Starlink Ukraina armiyasiga yordam sifatida qaralayotganidan asabiylasha boshlagan va Rossiya xavotirlarini yumshatish yo‘lini izlagan. Pentagon rasmiylarini xavotirga solib, Mask Putin bilan shaxsan gaplashganini aytgan”
Manbalardan biriga ko‘ra, tadbirkor o‘zining “tinchlik rejasi”ni Twitter’da yozishdan bir necha hafta oldin xuddi shunday bayonot bilan chiqqan. Kreml bilan maslahatlashuvlar muntazam bo‘lib kelgani aytilmoqda.
2022-yil oktabr oyida Vitse nashri Maskning Putin bilan suhbati haqida xabar berganidan so‘ng, milliarder Putin bilan bir marta gaplashganini va bu 18 oy oldin, ya’ni Rossiya bosqinidan oldin bo‘lganini aytgan.
Pentagonning yuqori martabali amaldori bilan telefon qo‘ng‘irog‘ida Mask Starlink faoliyati xaritasi orqali butun urush qanday kechayotganini ko‘rishini aytgan.
“Putin bilan ajoyib suhbat bo‘ldi” , — degan milliarder.
Mask Kalga Rossiya prezidenti bilan suhbat uning tinch maqsadlarda ishlab chiqqan texnologiyasi urushda foydalanilayotgani haqida o‘ylashga majbur qilganini aytgan.
Mudofaa vaziri o‘rinbosari bilan 15 daqiqalik suhbatdan so‘ng Mask Pentagonga ko‘proq vaqt berishga rozi bo‘lgan. Jamoatchilikning noroziligi yuzaga kelganda, milliarder Starlink xizmatini tugatish haqidagi tahdidlarini ham qaytarib olgan.
“Garchi Starlink hali ham pul yo‘qotayotgan va boshqa kompaniyalar soliq to‘lovchilardan milliardlab dollar olayotgan bo‘lsa-da, Ukraina hukumatini tekin moliyalashda davom etamiz”, — degan Mask
2023-yil iyun oyi boshida Pentagon SpaceX bilan Ukraina uchun Starlink sun’iy yo‘ldosh aloqa tizimi terminallarini sotib olish va ularning ishlashini ta’minlash bo‘yicha shartnoma imzolagani ma’lum bo‘lgan.
Izoh (0)