2022-yil mart oyida Bryus Uillisning barcha muxlislari kutilmagan yangilikdan hayratda qoldi: OAV afsonaviy aktyor faoliyatini yakunlayotgani haqida xabar tarqatdi. Keyinchalik ma’lum bo‘lishicha, sabab frontotemporal demansensiya (FTD) kasalligi bunga sabab bo‘lgan.
Frontotemporal demensiya nima?
Bu demensiya turining boshqacha nomi — Pik kasalligi. Bu demensiyaning erta boshlanishiga olib keladigan neyrodegenerativ kasallik bo‘lib, 70-75 foiz hollarda 40 yoshdan 65 yosh oralig‘ida kuzatiladi.
Statistik ma’lumotlarga ko‘ra, FTD barcha demensiya holatlarining 20 foizini tashkil qiladi. Pik kasalligini davolab bo‘lmaydi, bemor oxir-oqibat tildan to‘g‘ri foydalanish, mantiqiy fikrlash va mustaqil harakat qilish qobiliyatini yo‘qotishi mumkin. Birinchi bosqichda bemor ko‘pincha axloqiy tamoyillarni yo‘qotadi — masalan, u jamoat joyida noo‘rin harakatlar qilishi yoki do‘kondagi narsalar orasidan o‘ziga yoqqanini o‘g‘irlashi mumkin.
Frontotemporal demensiyaning ikkita belgisi: Bryus Uillis holati
Biroq Uillislar oilasi boshqa nyuanslarni payqashdi. Uning qizi Tallula intervyusida otasiga tashxis qo‘yilishdan ko‘p yillar oldin, u “nimadir noto‘g‘ri ekanligini” payqaganini aytdi. Qizning so‘zlariga ko‘ra, otasining kasalligi “qandaydir noaniq befarqlik”dan boshlangan – uzoq vaqt davomida Tallula otasi faqat unga nisbatan befarq bo‘lib, ikkinchi xotini Emma Xeming bilan yangi munosabatlariga berilib ketgan deb o‘ylagan.
Eshitish qobiliyatining yo‘qolishi kasallikning yana bir alomati bo‘lgan. Uni ham hech kim jiddiy qabul qilmagan: aktyorning oila a’zolari Bryusning ko‘p yillik suratga olish maydonchasida ishlagani, juda baland shovqin bo‘lganligi sababli eshitishi qiyinligiga amin edi. Uillis turli kognitiv testlardan o‘tdi, ammo Tallulaning so‘zlariga ko‘ra, muammo nimada ekanligini hech kim aniqlay olmagan.
Pik kasalligining boshqa belgilari
Mayo Clinic ma’lumotlariga ko‘ra, FTDni tashxislash haqiqatan ham juda qiyin — uning belgilari ko‘pincha boshqa kasalliklarga o‘xshaydi. Bularga quyidagilar kiradi:
- rejalashtirish muammolari;
- priotetlarni belgilashda qiyinchiliklar;
- ijtimoiy ko‘nikmalarni yo‘qotish;
- haddan tashqari impulsivlik;
- apatiya, hayotga qiziqishning yo‘qolishi,
- mehrni his qilish qobiliyatini yo‘qotish.
Shundan so‘ng kasallikning boshqa ko‘rinishlari rivojlana boshlaydi — yozma va og‘zaki tilni tushunish va ishlatish bilan bog‘liq muammolar, narsalarni nomlashda qiyinchiliklar, ikkilanuvchan va xira nutq, so‘z tanlash va jumlalarni qurishda xatolar.
FTDni davolash ilojsiz, lekin uning rivojlanishini sekinlashtirish va bemorning hayot sifatini yaxshilash mumkin — masalan, fizioterapiya harakat bilan bog‘liq muammolarni hal qilishga yordam beradi va nutq terapevtlari bemorga yangi muloqot usullarini taklif qilishlari mumkin.
Izoh (0)