• Profilga Kirish
  • 1751972643_633.png 1751972643_245.png 1751959824_218.svg 1751959824_520.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12653.48
    • RUB159.75
    • EUR14871.64
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +30°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    O‘zbekiston

    Davlat xaridlari buyurtmachilari tadbirkorlar doirasini sun’iy qisqartirishda davom etmoqda. Qanday qilib?

    Davlat xaridlari tizimi islohottalab sohaga aylanib borayotgani hech kim uchun yangilik emas. O‘tgan yillarda amalga oshirilgan bir qator ijobiy o‘zgarishlarga qaramay, tadbirkorlar hali hamon ayrim sun’iy to‘siq va “o‘yinlar” qurboniga aylanmoqda. Shu munosabat bilan “Daryo” nashri hamda “Davlat xaridlari ishtirokchilari uyushmasi” hamkorlikda tizimda yuzaga kelayotgan kamchiliklar, asosiy muammolar va qonunsizlikka yo‘l qo‘yayotgan holatlar to‘g‘risidagi ikkinchi maqolasini taqdim etadi.

    1-maqola: Nazorat yo‘q, alohida vakolatli organ yetishmaydi, raqobatsiz savdolar va ortiqcha garov puli — Davlat xaridlari tizimi islohotga muhtoj(mi?)

    Buyurtmachilar doimiy yetkazib beruvchilar doirasini sun’iy qisqartirishda davom etmoqda. Qanday qilib? 

    Qisqartirishlar, asosan, tender predmeti yoki ishtirokchisiga nisbatan talabning kuchaytirilishi oqibatida sodiq bo‘lmoqda. Ishtirokchidan asossiz ravishda turli hujjat va sertifikatlar taqdim etish so‘ralib, buning barobarida uni savdodan chetlashtirish holatlari yuz bermoqda.

    Aniq misollarda ko‘rib chiqamiz. Masalan, etender.uzex.uz elektron saytidagi 274784-raqamli lot.

    Skrin: etender.uzex.uz

    Birinchi holat. Ishlab chiqaruvchining avtorizatsiya xati — klassika. Avtorizatsiya (ingliz tilidan “authorization” — ruxsat, vakolat) — biror shaxs yoki guruhga ma’lum bir harakatni amalga oshirish huquqini berish. Avtorizatsiya xati tenderda xarid qilinadigan tovar ishlab chiqaruvchisi tomonidan ixtiyoriy beriladigan hujjat bo‘lib, hujjat egasi bu orqali ishlab chiqaruvchining qonuniy dilleri ekani va tender savdosining shartlarini muddatida bajarish, o‘rnatish, xizmat ko‘rsatish va boshqa shartlarni amalga oshira olishini tasdiqlaydi.

    Skrin: etender.uzex.uz

    Bu xat A kompaniyaning B kompaniyaga tovarni erkin sotishiga imkon beradi. Buyurtmachi bunday avtorizatsiya xatidan hech qanday foyda olmaydi, lekin shu yo‘l bilan yetkazib beruvchilar doirasini mohirona kichraytiradi. Buyurtmachi bu harakatni davlat pulini musodara qilish, buyurtmachi va yetkazib beruvchi orasidagi kelishuvni qo‘llash yoki faqatgina ishonchli mahsulotni yetkazib beruvchidan olish maqsadida qilyaptimi, bu biz uchun noma’lum. Shunisi aniqki, bunday xat ham yetkazib beruvchining, ham mahsulotning ishonchliligiga kafolat bermaydi. Raqobat qo‘mitasidan olgan xatimizda bu talablar noqonuniy ekani tasdiqlandi. Shunga qaramay, buyurtmachilar bunday talablarni qo‘yishda davom etmoqda. Bu holatlarni kim o‘rganib chiqadi, kim chora ko‘radi? Aksariyat hollarda bu kabi mayda detallar tegishli organlar e’tiboridan chetda qolib ketmoqda, bu esa tizimni nazorat qilib turuvchi alohida tashkilotga ehtiyoj borligini yana ko‘rsatib bermoqda.

    Ikkinchi holat. Ishlab chiqaruvchidan ishonchnoma — bu ham anchadan buyon mavjud bo‘lgan talab, klassikaga aylangan. Ishonchnoma yuqoridagi talabga o‘xshab ketadi, ammo bu yanada murakkabroq. Misol tariqasida 3 million dollarlik lotni ko‘ramiz. 

    Skrin: etender.uzex.uz
    Skrin: etender.uzex.uz

    Tenderni baholash mezonlari orasida ushbu ishonchnoma shakli mavjud ekaniga e’tibor bering. 

    Bu hujjat quyidagi yo‘riqnoma va hujjatlarni taqdim etish majburiyatini o‘z ichiga oladi:

    • tovarni me’yoriy-texnik hujjatlar talablariga muvofiq (xalqaro standartlarga muvofiq) tayyorlash;
    • tovar yetkazib berganda sifat sertifikatlari va muvofiqlik sertifikatlari taqdim etish;
    • tovar yetkazib berganda qabul qiluvchi taraf uchun xizmat ko‘rsatish va ta’mirlash bo‘yicha yo‘riqnomalar. 

    Ishlab chiqaruvchi zavoddan bunday ishonchnomani olish mushkul masala, buning ustiga yuqoridagi talablar bo‘lsa. 

    “Bu holat boshqa yetkazib beruvchilar ishtirokini cheklash uchun qilinmoqda va bundan buyurtmachiga hech qanday manfaat yo‘q”, — deydi “Tenderzone” rahbari Kamol Niyozov.

    Boshqa bir misolda Markaziy bank tender e’lon qilgan va uning talablari quyidagicha:

    Skrin: etender.uzex.uz

    Birinchidan, ishlab chiqaruvchi zavoddan ishonchnoma masalasi — yetkazib beruvchilarga bunday ishonchnoma nega kerak? Axir ular faqatgina pul sanaydigan qurilmani yetkazib beradi, xolos. Barcha sertifikat va pasportlarni hech qanday ishonchnomasiz ham yetkazib berish mumkin-ku.

    Ikkinchisi, bu talablardagi yangilik — 4 ta sertifikatsiyaga ega injenerlar uchun avtorizatsiya xati, buyruqlar va mehnat daftarchalaridan nusxalar, diplom va ishlab chiqaruvchi tomonidan xizmat ko‘rsatish uchun berilgan sertifikatlar.

    Skrin: etender.uzex.uz

    Agar shtatda 3 ta injener bo‘lsa va ular 100 ta apparatga xizmat ko‘rsata olsa ham, tadbirkor tenderda ishtirok eta olmaydi. Sababi tender shartlariga ko‘ra, unda bunday mutaxassislardan 4 nafar bo‘lishi kerak va har biri uchun quyidagilarni taqdim etish kerak:

    • avtoratatsiya xati;
    • buyruq nusxalari;
    • mehnat daftarchasi nusxalari (bu hujjat bekor qilingan bo‘lib, elektron ko‘rinishga o‘tganidan Markaziy bankning xabari bo‘lmasa kerak);
    • diplomlar;
    • ishlab chiqaruvchi tomonidan ishchi injenerlarga berilgan sertifikat.

    Bu holatlar yillar davomida takrorlanib, fuqarolarning davlat xaridlari va tenderlarga bo‘lgan ishonchi poymol bo‘lishiga, u yerda barchasi “qo‘lga olingan” deb hisoblashiga olib kelmoqda. Davlat xaridlarining so‘nggi ma’lumotlariga ko‘ra, savdolarda 18 ming tadbirkor faol ishtirok etib kelmoqda. Aslida respublikadagi jami tadbirkorlar soni 580 ming nafar. Bu bor-yo‘g‘i 3 foiz tadbirkor davlat xaridlarida ishtirok etyapti, degani. 

    Fikrlarimiz so‘ngida “Davlat xaridlari to‘g‘risida”gi qonunning 5-moddasini eslatib o‘tamiz:

    Skrin: lex.uz

    Moliya vazirligi, Hisob palatasi, Korrupsiyaga qarshi kurashish agentligi hamda Raqobatni rivojlantirish va iste'molchilar huquqlarini himoya qilish qo‘mitasidan ushbu holatga e’tibor qaratib, tegishli munosabat berishni so‘raymiz.

    20.07.2023, 18:03   Izoh (1)   8013
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email
    Abduqahhor Qosimov

    Izoh (1)

    Kirish
    1. 1375260345@telegram.org / 20.07.2023, 20:02

      Ассалому алайкум хурматли Абдукаххор ака. Сизнинг маколаларингизни мунтазам кузатиб бораман.
      Давлат харидларнинг айрими нотугри амалга оширилган харидлар, баъзида эса атайлаб купол равишда ноконуний амалга оширилган харидларга узим хам тадбиркор сифатида гувохи булиб тураман. Узим хам шунака нохаклик курбони булганимда кераклик давлат ташкилотларига мурожаат киламан. Лекин минг афсуслар булсинким ушбу мурожаатларимни диярли хаммаси мен кутган натижа бермайди. Яъни, узоги билан, ошиб борса амалга оширилган давлат хариди бекор килинади лекин мансабдор шахсларга хеч кандай жазо кулланилмасдан колаверади. Бунинг окибатида жазосиз колган шахслар урнатилган уйин коидасини узларининг манфаатлари йулида атайлаб яна уша номакбул ишларини давом этаверишадилар.
      Мен истардимки. Давлатимиз шу каби мансабдор шахсларни жазодан кутилиб колиши мумкин булган барча йулларини бекитиб ташлашларини ва жазони тулик таъминланишини назорат килиш механизмини ишлаб чикилиши тарафдориман.

      Javob berish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Nazorat yo‘q, alohida vakolatli organ yetishmaydi, raqobatsiz savdolar va ortiqcha garov puli — Davlat xaridlari tizimi islohotga muhtoj(mi?)

    13.06.2023, 15:39

    Navoiy 200 mln so‘mga, Sirdaryoda esa 16,5 ming dollarga noqonuniy yer sotmoqchi bo‘lganlar ushlandi

    20.07.2023, 17:43

    O‘zbekistonda bir kunda qariyb ming nafar fuqaro ishga joylashtirildi

    20.07.2023, 17:27

    Toshkent ko‘chalaridagi tungi chiroqlarga cheklovlar o‘rnatildi

    20.07.2023, 17:18

    O‘tgan 6 oyda O‘zbekiston iqtisodiyoti qanday o‘zgardi? Mutaxassis tahlili

    20.07.2023, 17:02

    “Musiqasi yoqimli ekani uchun yuborgandim”. Andijonda taqiqlangan o‘zbekcha nashida tarqatgan 21 yoshli yigitga shartli jazo qo‘llandi

    20.07.2023, 16:43
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Mirzo Ulug‘bek tumanida joylashgan yirik ko‘chmas mulk auksionga qo‘yildi


    Kia Sonet va ADM Global: O‘zbekiston avtomobil klasterini mahalliylashtirilishiga qariyb 260 mln AQSH dollari miqdorida sarmoya


    OKMKda yangi sulfat kislota sexi qurilmoqda


    Visa Kapitalbank bilan Xitoyga: WeChat Pay va Alipay orqali naqd pulsiz to‘lovlar – erkin, oson va xavfsiz


    “O‘zbekinvest” sug‘urta kompaniyasi 2025-yilning I yarim yilligi yakunlarini eʼlon qildi


    Biznes va tadbirkorlik oliy maktabi magistratura dasturlariga qabul jarayonlari davom etayotganini ma’lum qiladi


    O‘zbekistonda tibbiy sug‘urta nima uchun zarur: shifokor qarashi va Neo Insurance tajribasi


    “Biznesni rivojlantirish banki” 2025 yilda 138 mingdan ortiq fuqaro bandligini ta’minladi


    Mobiuz — 8 milliondan ortiq abonentlar tanlovi 


    Vaqt sinovidan o‘tgan tarmoq: 33-yillik faoliyat, 12 million foydalanuvchi tanlovi va mobil aloqaning yangi arxitekturasi


    Navoiy innovatsiyalar universiteti 2 milliard so‘mlik grant dasturini e’lon qildi 


    Yandex Music’da jazirama kayfiyat uchun maxsus “Chilla” bo‘limi paydo bo‘ldi


    “Biznesni rivojlantirish banki” BMT Taraqqiyot Dasturi bilan hamkorlik qiladi


    “Euromoney” talqinida “O‘zsanoatqurilishbank” O‘zbekistonning eng yaxshi banki deb e’tirof etildi


    Sug‘urta sohasidagi uzoq kutilgan islohotlar: manfaatlar qonun himoyasida 

     

    Tavsiya etamiz

    Audio Icon

    Andijoncha hotamtoylik: “Dunyo sadolari”ga sarflanayotgan milliardlar va shubhali shartnomalar

    24 iyul, 21:25

    “Rossiya allaqachon katta og‘alik maqomini yo‘qotib bo‘ldi”. Ukraina urushi postsovet hududida nimalarni o‘zgartirdi?

    24 iyul, 15:15

    Nildan Frot daryosigacha: maxfiylikdan tobora reallikka aylanib borayotgan “Katta Isroil” konsepsiyasi

    22 iyul, 12:22

    KGB soxtalashtirgan jinoyat – SSSR parchalanishi arafasida o‘lim jazosi berilgan qariya kim edi?

    21 iyul, 21:06
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Nigeriyada gumanitar vaziyat: 6 oyda qariyb 700 bola ochlikdan halok bo‘ldi

    Dunyo | 26 iyul, 23:57

    AQSHda shtatlarga migrantlarni saqlash markazlari qurish uchun 608 mln dollar beriladi

    Dunyo | 26 iyul, 23:47

    Qatar Yevropa Ittifoqiga gaz ta’minotini to‘xtatish bilan tahdid qildi

    Dunyo | 26 iyul, 23:19

    “Qaytmas bo‘lib ketdi”. Rossiyaning yagona aviatashuvchisi sotilishi yoki utilizatsiya qilinishi mumkin

    Dunyo | 26 iyul, 23:07

    UFC on ABC 9. Abu-Dabidagi musobaqaning ilk janglarining birida o‘ziga xos natija qayd etildi

    Sport | 26 iyul, 23:06

    “Barselona” tarixidagi eng yaxshi futbolchilar reytingi tuzildi

    Sport | 26 iyul, 22:46

    Fabrika matolarga ishlatilgan suvni kanalga tashlagan — Andijondagi kanaldan nega ko‘pik oqqaniga izoh berildi

    O‘zbekiston | 26 iyul, 22:35

    AQSH Isroilni himoyalash uchun sarflagan havo mudofaa raketalarini tiklashga 1 yil va 2 mlrd dollar kerak — WSJ

    Dunyo | 26 iyul, 22:32
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.