• Profilga Kirish
  • 1751972643_633.png 1751972643_245.png 1751959824_218.svg 1751959824_520.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12692.42
    • RUB158.44
    • EUR14511.24
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +29°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Dunyo

    O‘zbekiston hududi so‘nggi muzlik davrida qanday ko‘rinishda edi? (xarita)

    Visual Capitalist nashrida so‘nggi muzlik davrida dunyo qanday ko‘rinishda bo‘lgani aks etgan xarita namoyish qilindi.

    Foto: American Thinker

    Sayyoramiz tarixda bir nechta muzlik davrlarini boshdan kechirgan. Bu global sovish davri bo‘lib, vaqt bo‘yicha turli muddatlarda davom etgan. So‘nggi muzlik davri taxminan 26 000–19 000 yil oldin sodir bo‘lgan.

    Kartograf Perrin Remonte ushbu xaritani zamonaviy topografik ma‘lumotlar bilan bir qatorda 2009, 2014 va 2021-yillarda chop etilgan tadqiqotlardagi dengiz sathi va muzliklar ma’lumotlariga asoslanib, taqdim etadi.

    So‘nggi muzlik davri: past dengizlar, ochiq quruqlik

    Muzlik davrida dengiz sathi pasayadi, chunki bug‘langan suv okeanga qaytish o‘rniga quruqlikda ko‘p miqdorda to‘planadi. So‘nggi muzlik davrida iqlim sovuq va quruq edi, harorat o‘rtacha 6 darajadan past bo‘lgan. Okeandagi suv sathi hozirgi darajadan 400 fut pastroq bo‘lgan.

    Yuqoridagi xaritada bu hududlar janubi-sharqiy Osiyo, Rossiya hamda Alyaska o‘rtasidagi bir qancha yirik hududlarda quruq yer sifatida tasvirlangan.

    Hozirda suv ostida qolgan, ammo 20 ming yil muqaddam quruqlikni o‘z ichiga olgan yer maydonlarining ba’zi misollari:

    • Sundaland deb nomlangan “yo‘qolgan qit’a”, Osiyoning janubi-sharqiy davomi bo‘lib, bugungi kunda Indoneziyaning orol hududlarini tashkil qiladi; 
    • Bering quruqlik ko‘prigi, hozir bo‘g‘oz bo‘lib, Osiyo va Shimoliy Amerikani bog‘laydi. Bu qadimgi odamlarning ikki qit’a o‘rtasidan qanday o‘tganini tushuntiruvchi nazariyaning markaziy qismidir;
    • Boshqa quruqlikdagi ko‘prik Buyuk Britaniya orolini kontinental Yevropa bilan bog‘ladi. Irlandiya oroli o‘z navbatida Buyuk Britaniyaga ulkan muz qatlami bilan bog‘langan;
    • Yaponiyada suv sathining pastligi Yapon dengizini ko‘lga aylantirdi va quruqlikdagi ko‘prik mintaqani Osiyo materigi bilan bog‘ladi. Zamonaviy baliq ovlash joyi sifatida mashhur bo‘lgan Sariq dengiz butunlay quruq edi.

    Past harorat qit’alarning qutb qismlarini katta muz qatlamlari bilan qoplanishiga olib keldi va tog‘li hududlarda muzliklar hosil bo‘ldi.

    So‘nggi muzlik davridagi flora va fauna

    So‘nggi muzlik davridagi quruq iqlim cho‘llarning kengayishiga va daryolarning yo‘qolishiga olib keldi, ammo ba’zi hududlarda haroratning pasayishi tufayli yog‘ingarchilik ko‘proq kuzatildi.

    Kanada va Shimoliy Yevropaning katta qismi katta muz qatlamlari bilan qoplandi.

    AQSH muz qatlamlari, alp cho‘llari, qor o‘rmonlari, yarim quruq butazorlar va mo‘tadil yaylovlarni o‘z ichiga olgan. Bugungi kunda cho‘l bo‘lgan Moxave o‘tmishda ko‘llardan iborat bo‘lgan. Yutadagi Buyuk Tuz ko‘li o‘sha paytdan beri saqlanib qolgan.

    Afrika janubining yarmi o‘tloqlar, shimolda esa cho‘llar aralashmasidan iborat edi (o‘sha paytda Sahroyi Kabir cho‘li ham mavjud edi), Osiyo esa g‘arbda tropik cho‘llar, Xitoyda alp cho‘llari va Hindiston yarimorolidagi yaylovlarni o‘z ichiga olgan.

    Bir qancha yirik hayvonlar, jumladan, mamont, mastodont, bahaybat qunduz dunyo bo‘ylab o‘ta og‘ir sharoitlarda kezgan, afsuski, bugungi kunda ularning barchasi yo‘qolib ketgan.

    Biroq, so‘nggi muzlik davridan megafaunalar abadiy yo‘qolib qolmadi; ko‘pgina turlar, jumladan, baqtriya tuyasi, tapir, oq karkidon hali ham tirik, ammo hozirda yo‘qolib ketish xavfi ostida.

    Yana muzlik davri bo‘ladimi?

    Texnik ma’noda biz hali ham taxminan 2,6 million yil avval boshlangan “muzlik davri”damiz. Buning sababi, butun vaqt davomida doimiy muz qatlami, Antarktida mavjud bo‘lib, geologlar bu davrni muzlik davri deb ataydi.

    Biz hozir 11 700 yil avval boshlangan muzliklararo davr sifatida tasvirlangan muzlik davrining nisbatan issiqroq qismida turibmiz. Ushbu geologik davr Golosen deb nomlanadi.

    Milliardlab yillar davomida Yer ko‘plab muzlik va muzliklararo davrlarni boshidan kechirgan. Ularning asosiy beshtasi quyidagilar:

    Skrinshot: Visual Capitalist

    Taxminlarga ko‘ra, bir necha ming yil ichida harorat yana pasayib, muz qatlamlari kengayishiga olib keladi. Biroq, muzlik davriga nima sabab bo‘lganini (yoki tugashini) to‘liq aytish uchun o‘rganish kerak bo‘lgan bir qancha omillar mavjud.

    Yer o‘qining egilish darajasi, uning tebranishi va orbitasining shakli bu hodisaning boshlanishi va tugashidan xabar beruvchi asosiy omillardir.

    Har uch omilning o‘zgarishi dunyo uzoq vaqt quyosh nurini olishining o‘zgarishiga olib keladi, bu esa o‘z navbatida muz qatlamlarining shakllanishiga yoki erishiga sabab bo‘lishi mumkin. Ammo ularning bir-biriga mos kelishi va sezilarli iqlim o‘zgarishiga olib kelishi uchun minglab yillar kerak bo‘ladi.

    Bundan tashqari, hozirgi sanoat faoliyati iqlimni sezilarli darajada isitib yubordi va aslida keyingi muzlik davrini 50 000 dan 100 000 yilgacha kechiktirishi mumkin.

    16.06.2023, 18:39   Izoh (0)   31036
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    “Haliyam muzlik davrida yashayapmiz” — amerikalik olim Yerda nechta muzlik davri bo‘lgani va hozir so‘nggisi davom etayotgani haqida aytdi

    12.01.2023, 23:36

    Xitoy hukumati qariyalarga g‘amxo‘rlik muammosini robotlar yordamida hal qilmoqchi

    16.06.2023, 16:02

    Bill Geyts Xitoy raisi Si Szinpin bilan uchrashmoqchi — OAV

    16.06.2023, 15:21

    “Umuman olganda ijobiy, ammo og‘ir”. Zelenskiy frontdagi vaziyatni ma’lum qildi

    16.06.2023, 14:05

    NASA bahosi 10 kvadrillion dollar bo‘lgan asteroidga missiya tayyorlamoqda

    16.06.2023, 13:46

    Pentagon maxfiy hujjatlarini oshkor qilgan 21 yoshli Jek Teysheyraga ayblov qo‘yildi

    16.06.2023, 13:19
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    STEM va biznes yo‘nalishidagi qizlar uchun TBC Bank’dan ta’lim grantlari — O‘zbekistonda gender tafovutini kamaytirish yo‘lida yangi qadam


    Aqlli diversifikatsiya: nima uchun kerak va kapitalni qanday taqsimlash lozim?


    AVO bank aloqa markazi: innovatsiyalar va yangi xizmat darajasi 


    OKMKda mahalliy dumpkarlardan foydalaniladi 


    Toshkentda CRYPTO O₂ forumi bo‘lib o‘tdi: Texnologiya, fintech va tartib‑qoidalar muhokama qilindi 


    Sug‘urta sohasidagi uzoq kutilgan islohotlar: manfaatlar qonun himoyasida 


    Qo‘ng‘iroqlardan mobil internetga: Toshkent mobil aloqadan foydalanish modelini qanday o‘zgartirmoqda


    “Biznesni rivojlantirish banki” BMT Taraqqiyot Dasturi bilan hamkorlik qiladi


    Avvallari xufiyona iqtisodiyotda faoliyat yuritgan eshitish va gapirishda muammosi bor insonlar endi rasmiy sektorga qo’shilib, Poytaxt Parking jamoasining bir qismiga aylandi


    SonetUzStyle tanlovida ishtirok etish uchun arizalar qabuli 15-avgustgacha uzaytirildi


    InfinBANK va Kwikpay: uyingizga komissiyasiz va mehr bilan xalqaro pul o‘tkazmalari


    AKFA energiya tejovchi romlari: iqlimga moslashtirilgan, qulaylikni ko‘zlagan 


    Endi Ucell ilovasida Yandex Music’ni tinglash mumkin 


    BYD SEALION 7: Flagman elektr SUV — shahar ko‘chalarida yangi yetakchi 


    American University of Technologyʼda bakalavrlar uchun ochiq eshiklar kuni

     

    Tavsiya etamiz

    Kamchatkadagi hodisa yagona emas: so‘nggi 120 yilda ro‘y bergan eng kuchli megazilzilalar

    1 avgust, 18:20

    Tramp uchun xavotirlar: AQSH prezidenti taniqli shaxslarga yosh qizlarni sotgan Jeffri Epshteynning mijozi bo‘lganmi?

    29 iyul, 17:19

    Bir kechada oddiy ofitsiantdan millionerga aylangan ayol: lotereyadan yutilgan 10 mln dollar mashmashasi

    27 iyul, 09:25
    Audio Icon

    Andijoncha hotamtoylik: “Dunyo sadolari”ga sarflanayotgan milliardlar va shubhali shartnomalar

    24 iyul, 21:25
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Tramp tahdidlariga qaramay Hindiston Rossiyadan neft xarid qilishda davom etadi — hind rasmiylari

    Dunyo | 2 avgust, 20:10

    ZARMED Universiteti: 200 ta grant sizni kutmoqda

    Reklama | 2 avgust, 20:15

    Xitoyda robot kino va dramaturgiya yo‘nalishida aspiranturaga qabul qilindi

    Texnologiyalar | 2 avgust, 19:50

    O‘zbekistonda har beshta sud qaroridan bittasi ijro etilmagani aytildi

    O‘zbekiston | 2 avgust, 19:38

    “Garovga olinganlar ozod qilinmasa, G‘azoda janglar tinmaydi” — Isroil bosh qo‘mondoni

    Dunyo | 2 avgust, 19:20

    “Manchester Siti” futbolchisi “Galatasaroy”ga o‘tadigan bo‘ldi

    Sport | 2 avgust, 18:55

    Jeyms Kemeron “Avatar” filmi asosida animatsion serial suratga oladi

    Kino | 2 avgust, 18:50

    Trampning Falastinga nisbatan noxolis siyosati: AQSH YUNESKO a’zoligidan nega chiqyapti?

    Dunyo | 2 avgust, 18:35

    O‘zbekiston fuqarolari qaysi davlatlarga vizasiz kira olishi maʼlum qilindi

    O‘zbekiston | 2 avgust, 18:02

    Indoneziyada Levotobi Laki Laki vulqoni otildi (video)

    Dunyo | 2 avgust, 17:55
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.