“Manchester Yunayted”da “qirol” maqomini olgan, Fergyusonni hayratga solgan va faoliyatini erta yakunlagan Erik Kantona haqida (video)
“Manchester Yunayted” afsonasiga aylangan fransiyalik futbolchi Erik Kantona 31 yoshida faoliyatini yakunlagan. Manchesterlik muxlislar tomonidan “Qirol Erik” deb nom berilgan va Fergyusonni hayratda qoldirgan futbolchi 57 yoshga to‘ldi. Quyida Erik Kantonaning faoliyati va nima uchun futboldan erta ketgani haqida so‘z boradi.
“Manchester Yunayted” uchun yettinchi raqam alohida ahamiyatga ega. Yettinchi raqamni olgan futbolchi jamoa yetakchisi bo‘lishga va o‘zining eng yaxshi futbolini ko‘rsatishga majbur. Bu qo‘shimcha ma’suliyat yuklaydi. Masalan, yettinchi raqamni olgan Antonio Valensiya buni ko‘tara olmagan. Ekvadorlik futbolchi barcha muammolariga shu raqam sabab deb hisoblagan. Memfis Depay, Anxel Di Mariya, Aleksis Sanches ham yettinchi raqam yukini o‘zida his qilgan.
Erik Kantona butunlay boshqacha o‘ynagan. “Manchester Yunayted” muxlislari fransiyalik o‘yinchini jamoada o‘ynagan eng yaxshi futbolchi deb topgan (Inside United jurnali versiyasiga ko‘ra). Erik 1997-yilda kutilmaganda faoliyatini yakunlashini e’lon qildi. Kantona yana uzoq vaqt yuqori darajada o‘ynashi mumkin edi. Biroq futboldan ancha erta ketdi — 31 yoshida.
Angliyadagi faoliyatini “Lids”da boshlagan. Platini uni “Liverpul”ga taklif qilgan, biroq klub rad etgan
Mishel Platini futbol funksioneriga aylanishidan avval murabbiy sifatida faoliyat yuritgan. Fransiya terma jamoasi 1990-yilgi Jahon Chempionati saralashini muvaffaqiyatsiz boshlagan. Platini esa o‘sha vaqtdagi terma jamoa murabbiyi Anri Mishel o‘rniga tayinlangan. “Uchranglilar” avlodlar almashinuvini boshidan o‘tkazayotgandi. Jamoaning asosiy yulduzlaridan biri Erik Kantona edi.
1991-yilning sentabr oyida UEFA Kubogida “Oser” jamoasi “Liverpul”ga qarshi maydonga tushgan. O‘yindan keyin Platini mersisaydliklar murabbiyi Grem Suness bilan uchrashadi va Kantona bilan shartnoma imzolashni taklif qildi.
“Mishel oldimga keldi va ‘sen uchun ajoyib futbolchim bor. U juda ham iste’dodli, lekin xarakteri yomon, shuning uchun Fransiyada yashashga qiynalmoqda’, deb aytdi. Platiniga jamoamda juda ko‘p muammolar bor va tavakkal qilmoqchi emasman, deb javob berdim”, — deya eslaydi Suness.
Oradan yillar o‘tib Suness qaroridan afsuslanganini tan oldi. Kamtarona “Nim” jamoasida to‘p suradigan Kantonaning narxi (1,2 million funt) katta bo‘lmagan. Erik “Sheffild Uensdey” jamoasida ko‘rikdan o‘tgan, biroq “Lids” bilan shartnoma imzolagandi. Angliya futboli katta o‘zgarishlar arafasida turgandi. Birinchi divizion klublari EFLni tark etdi va Angliya Premer Ligasi paydo bo‘ldi.
Musobaqa Angliya Premyer Ligasi deb atalishidan avvalgi so‘nggi mavsumda “Lids” chempionga aylangan. Kantona jamoaga fevral oyida kelgan va sakkizta o‘yin o‘tkazgan bo‘lsa ham klubga titul yutishda yordam bergan (2 gol va 1 assist). Erik 1992/93-yilgi mavsumni yaxshi boshlagan. Futbolchi 19 ta o‘yinda 11 ta gol urgan va ikkita het-trik qayd etgan. Birinchi het-trikka “Liverpul”ga (4:3) qarshi Superkubok o‘yinida, ikkinchisiga esa APL doirasida “Tottenhem”ga (5:0) qarshi o‘yinda erishgan. O‘sha vaqtda Kantona “Lids”ning azaliy raqibi “Manchester Yunayted”ga o‘tishi haqida mish-mishlar paydo bo‘lgan.
“Manchester Yunayted”ga o‘tishi va “qirol” maqomi. Fergyuson Erikning o‘yinidan hayratda qolgan
Ser Aleks Fergyusonga Kantona kabi futbolchi kerak edi. “Manchester Yunayted”ga “sehrgarlik” qiladigan futbolchi yetishmasdi, Premyer Ligada bunday o‘yinchilar ikkita edi — Kantona va Le Tissye. “Sauthempton” bilan kelishishning iloji bo‘lmadi, “Lids” esa muzokaralarga ochiq bo‘lib chiqdi.
Kantona mavsum davom etayotgan vaqtda “Manchester Yunayted”ga keldi va darhol yettinchi raqamni oldi. Shunday qilib “Qirol Erik”ning (“Manchester Yunayted” muxlislari futbolchini shunday atagan) hikoyasi boshlangan. Fransiyalik futbolchi yarim yil ichida 22 ta o‘yin o‘tkazgan, 9 ta gol urgan va 11 ta assist qayd etgan. Erik terma jamoada ham shunday o‘ynashda davom etgan va 1993-yildagi “Oltin to‘p” uchun kurashda uchinchi o‘rinni egallagan. Futbolchi Badjo va Bergkampdan ortda qolgan.
Erikni maydonda to‘xtatib bo‘lmasdi. Futbolchi hujumda kerak bo‘lgan barcha ishni qilardi va yetarlicha baland bo‘yi (188 sm) baquvvat himoyachilar bilan ikkinchi qavatda kurashishda yordam berardi. Tezlik, texnika, ikkala oyoq bilan ham zarba bera olish, maydonni ko‘rish, golni his qilish instinkti — bularning barchasi Kantonada bor edi.
“Hech kim ‘Old Trafford’ni Kantona kabi yoritmagan”, — deb eslagandi keyinroq Fergyuson. Fransiyalik o‘yinchi “Manchester Yunayted” uchun futbolchi yoki liderdan kattaroq shaxsga aylandi. 1990-yillardagi “Manchester Yunayted”ning ikonasi va ramzi.
Kutilmaganda faoliyatini yakunlashi. Erik futbolga bo‘lgan ishtiyoqini yo‘qotganini ma’lum qildi
Kantonaning kelishi bilan APLda “Manchester Yunayted” erasi boshlangandi. “Qizil iblislar” Erikning yordami bilan besh yilda to‘rtta chempionlikni qo‘lga kiritdi. U o‘zining yuqori darajasini saqlab qoldi. Har mavsumda “gol+pas” tizimi bo‘yicha kamida 20 ochko to‘pladi. 1994-yilda futbolchi Premer Ligada yilning eng yaxshi futbolchisi deb topildi (PFA o‘yinchilari versiyasiga ko‘ra).
“Qirol Erik”ning hukmronligi uzoq davom etmadi. Kantona 1997-yilda faoliyatini yakunlashini e’lon qildi. Bu qaror barchani hayratda qoldirdi. Bundan birinchi bo‘lib Fergyuson xabar topdi. 1996/1997-yilgi mavsum Chempionlar Ligasi yarim finalida “Borussiya D”dan uchralgan mag‘lubiyatdan keyin Kantona buni murabbiyga ma’lum qilgandi. Bir oy o‘tib, Erik 31 yoshni qarshilayotgan vaqtda OAV uchun rasmiy bayonot berdi.
“Har doim futbolga bo‘lgan ishtiyoqni yo‘qotsam, faoliyatimni yakunlashimni aytganman. Hech kim menga ishonmagandi. Lekin futboldan ketyapman”, — degandi fransuz.
Kantona uchun yangi ishtiyoq kinomatografiya sohasida topildi. Birinchi aktyorlik tajribasini 1995-yilda, hali “Manchester Yunayted”da o‘ynab yurgan vaqtida olgan.
Fransiyalik futbolchining ketishi bilan “Manchester Yunayted”da tarkibni yoshartirish ishlari boshlandi. Klubning eng iqtidorli tarbiyalanuvchilaridan tashkil topgan “92-sinf” vakillari ko‘proq o‘ynashni boshladi. Sardorlik bog‘ichi Erik Kantonadan Roy Kinga o‘tdi. Yettinchi raqam esa Devid Bekhemga. Kantonaning so‘zlariga ko‘ra, o‘zini jismoniy jihatdan yaxshi his qilgan va kamida yana besh yil o‘ynay olishi mumkin edi. Shunga qaramay Erik faoliyatini erta yakunlaganidan afsuslanmagan.
Ma’lumot uchun, Kantona futbolchilik faoliyatini bundan ham ertaroq yakunlamoqchi edi. 1991-yilda “Nim” tarkibida o‘ynayotgan Erik hakamga to‘pni otgani uchun diskvalifikatsiya qilindi. Shundan so‘ng Kantona mamlakat futbol rahbariyati bilan janjallashib, faoliyatini yakunlashini ma’lum qildi. Mishel Platini uni qaytishga ko‘ndirgandi.
