Rossiya Ukraina sharqidagi Baxmutni to‘liq qo‘lga olganini da’vo qilmoqda, biroq Kiyev shaharning bir qismini hamon nazorat qilayotganini ta’kidladi.
Bir paytlar 70 mingga yaqin aholi istiqomat qilgan Baxmut 2022-yil fevralida Rossiya Ukrainaga bostirib kirganidan beri eng qonli jang maydoniga aylandi, shahar 8 oydan beri raketalar zarbasi bilan yuzlashmoqda.
Rossiya prezidenti Vladimir Putin 20-may kuni o‘z qo‘shinlari va “Vagner” xususiy harbiy kampaniyasini shaharni “ozod qilgani” bilan tabrikladi, biroq Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiy rus qo‘shinlari Baxmutda bo‘lsa-da, shahar “bosib olinmagan”ligini aytdi.
Ukraina quruqlikdagi qo‘shinlari qo‘mondoni general-polkovnik Aleksandr Sirskiy 21-may kuni Ukraina qo‘shinlari shaharni taktik qamalda olishga yaqinlashayotganini aytdi. Mudofaa vaziri o‘rinbosari Anna Malyarning aytishicha, Ukraina qo‘shinlari “shahar chekkasidagi qanotlarda” oldinga siljib, “shaharni yarim o‘rab olgan”.
Ammo nega Ukraina sharqidagi tuz qazib olinadigan hududda joylashgan Baxmut Rossiya-Ukraina urushida shunchalik ahamiyatli bo‘ldi? Al Jazeera quyida buning bir necha sabablarini keltirib o‘tadi:
Cheklangan strategik qiymat
Rossiya Ukrainaga ichkariroq kirib borishi va Putinning “Donbasni ozod qilish” maqsadiga erishishi uchun Baxmutni qo‘lga olishi kerak.
Biroq, har ikki tomonning shaharga qaratayotgan katta ahamiyati har qanday strategik qiymatdan ancha yuqori. Agar ikkala tomon Baxmutni to‘liq qo‘lga kiritsa, shahar atrofidagi bir qator mudofaa chiziqlariga duch keladi.
Buning o‘rniga, shaharning ahamiyati uning bir necha oy davomida achchiq, ildiz otgan janglar orqali erishgan ramziy vaznida yotadi. Ukraina uchun bu o‘jar, qat’iy qarshilik ko‘rsatish namunasiga aylandi. Shahar Rossiya bosqinidan keyin eng shiddatli janglarga guvoh bo‘ldi.
Rossiya uchun esa g‘alaba kerak. To‘liq miqyosli bosqinning dastlabki oylaridagi hujumlardan so‘ng Ukraina muvaffaqiyatli qarshi hujumi natijasida Rossiya kuchlarining bir qator sharmandali mag‘lubiyatlari fonida hududlarining bir qismini qaytarib oldi.
Rossiya armiyasi obro‘sini yo‘qotgani sababli, Suriya va turli Afrika davlatlarida yillar davomida harbiy operatsiyalarda qatnashgan va yollanma askarlarni o‘z ichiga olgan “Vagner” kampaniyasi 2022-yil oxirida Baxmut uchun jangga kirishdi.
O‘shandan beri Rossiyaning Baxmutdagi hujumi guruhning sinonimiga aylandi, uning rahbari Yevgeniy Prigojin Rossiyaning yuqori martabali harbiy rahbarlarini shaharga chaqirdi va ularni o‘z qo‘shinlarini yetarlicha o‘q-dori bilan ta’minlamagani uchun ochiqchasiga tanqid qildi.
Rossiyaning Baxmutdagi g‘alabasi Prigojinning g‘alabasi sifatida ko‘rilishi va uning Kremldagi nufuzini oshirishi mumkin.
Baxmutning qulashi Ukraina uchun nimani anglatadi?
Yakshanba kuni Yaponiyaning Xirosima shahrida bo‘lib o‘tgan “Yettilik guruhi” (G7) sammitida nutq so‘zlagan Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiy shahar “butunlay vayron bo‘lganini” ta’kidlab, Kiyev uchun potensial mag‘lubiyat, Rossiya uchun uzoq muddatli g‘alaba bo‘lishini aytdi.
Shaharning yo‘qolishi Ukraina uchun ko‘p oylik shiddatli janglardan keyin ruhiy zarba bo‘lishi mumkin. Konfliktda har ikki tomondan qancha askar halok bo‘lgani haqida aniq ma’lumot yo‘q, biroq Moskva va Kiyev bir kunda yuzlab askarlarni o‘ldirganini da’vo qilmoqda.
Bu Ukrainaning uzoq kutilgan qarshi hujumni boshlashi kutilayotgan bir vaqtda yuz bermoqda, bu esa Ukraina ittifoqchilari orasida xavotir uyg‘otishi mumkin.
Zelenskiy mart oyida Baxmut qulagan taqdirda Rossiyaga Ukrainani qabul qilib bo‘lmaydigan murosaga majburlashi mumkin bo‘lgan kelishuv uchun xalqaro qo‘llab-quvvatlashga imkon berishini aytgan.
Baxmutning qo‘lga olinishi Rossiya uchun nimani anglatadi?
Shaharning qulashi 10 oydan ortiq vaqt ichida birinchi yirik g‘alabaga muhtoj bo‘lgan Rossiya uchun katta ruhiy quvvat bo‘lishi mumkin.
2022-yilning ikkinchi yarmidan boshlab frontdan kelgan xabarlar Ukrainaning ayrim sohalardagi muvaffaqiyatini, boshqalarida esa boshi berk ko‘chaga kirib qolganini aks ettiradi. Rossiya Ukraina shaharlariga bir necha marta dron va raketa zarbalarini berdi, biroq muhim hududiy yutuqlarni e’lon qilmadi.
Putin o‘z bayonotida “Vagner”ning shaxsiy armiyasini ham, Rossiyaning oddiy qo‘shinlarini ham tabriklab, Rossiyaning “Donbas ozod qilish” missiyasini yopishga intilayotganini ko‘rsatdi.
Strategik jihatdan Baxmutdagi g‘alaba g‘arbga, ehtimol urushdan oldin taxminan 150 000 aholisi bo‘lgan Kramatorsk shahriga yo‘l ochishi mumkin. Biroq, Ukraina Baxmut shahri atrofidagi hududlarni qattiq mustahkamlagan.
Izoh (0)