• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12557.56
    • RUB159.44
    • EUR14809.13
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +34°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Biznes

    O‘zbekiston iqtisodiyotida aylanayotgan pulning optimal darajasi qanday?

    O‘zbekiston iqtisodiyotida aylanayotgan pul miqdorining optimal darajasi o‘rganildi. Bu haqda Makroiqtisodiy va hududiy tadqiqotlar instituti xabar berdi.

    Foto: “Daryo”

    Iqtisodiy barqarorlikka erishish, iqtisodiy o‘sishni rag‘batlantirish va inflyatsiyani pasaytirish zarurati hukumatlar va markaziy banklardan zamonaviy pul-kredit siyosati vositasida pul massasi, kredit shartlari va fiskal siyosatni sinchkovlik bilan tartibga solishni talab qiladi.

    Biroq Markaziy Osiyo mamlakatlarida pul-kredit siyosatini qat’iylashtirishga moyillik ayrim hollarda biznes, ayniqsa, kichik biznesda likvidlilik inqirozi xavfi tufayli investitsion faollik va iqtisodiy o‘sish sur’atlariga salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin.

    Pulning miqdor nazariyasi — pul massasi, pulning aylanish tezligi, narx va ishlab chiqarish hajmi o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqlikni (MV=PY) ifodaylaydi. 

    Klassik maktab vakillari pul massasining har qanday o‘sishi (M) inflyatsiyaning (P) o‘sishiga olib keladi, deb ta’kidlaydi. 

    Keyns maktabi, o‘z navbatida, narxlarning o‘zgarishi birinchi navbatda iqtisodiyotning muomaladagi pul miqdorini o‘zlashtirish qobiliyati (V) bilan belgilanishi va pul massasining o‘sishi (M) narxlarga (P) har doim ham ta’sir ko‘rsatavermasligini ta’kidlaydi. 

    Monetaristlar uchun inflyatsiya har doim va hamma joyda monetar hodisasidir (M). Bank maktabi namoyandalarining ta’kidlashicha, xalq ortiqcha pulni (M) banknotalar ko‘rinishida saqlashni xohlamaydi va uni depozitga qo‘yadi va bu narxlar (P) o‘zgarishiga olib kelmasligi mumkin.
     
    So‘nggi 10 yilda O‘zbekiston iqtisodiyotining monetizatsiya darajasi YIMning 25-28 foizini tashkil etgan bo‘lsa, shu davrda iqtisodiy ko‘lami va aholisi bo‘yicha O‘zbekiston bilan qiyoslash mumkin bo‘lgan ko‘plab rivojlanayotgan mamlakatlarda monetizatsiya o‘rtacha 75-100 foizga yetgan. 

    YIMning barqaror va yuqori o‘sish sur’atlarini ta’minlagan rivojlanayotgan yirik va o‘rtacha kattalikdagi mamlakatlar (yillik o‘rtacha 4-5 foizdan yuqori o‘sgan — Hindiston, Xitoy, Vetnam, Indoneziya va boshqa bir qator davlatlar) ko‘rib chiqilganda, ularning iqtisodiyotida monetizatsiya darajasi 150-180 foizga yetganligi aniqlandi. Bu esa O‘zbekiston real sektori yetarlicha moliyalashtirilmaganidan dalolat berishi mumkin.

    Monetizatsiya darajasi, inflyatsiya va investitsiyalar dinamikasi ko‘rsatkichlarining ekonometrik tahlili natijalari milliy iqtisodiyotning monetizatsiya darajasini oshirish uchun inflyatsion risklar nuqtayi nazaridan maqbul chegaralarni aniqlash va uning investitsion faollik hamda iqtisodiy faollikka qanday ta’sir qilishini aniqlash imkonini berdi:

    • monetizatsiya darajasining 1 foiz bandga o‘sishi so‘nggi yillarda asosiy kapitalga investitsiyalar hajmining 0,2 foiz bandga o‘sishiga olib keladi (barchasi YIMga nisbatan foiz hisobida);
    • inflyatsiya ta’siri YIMga nisbatan 43 foizlik pul massasi chegarasigacha sezilarli emas, shundan keyin u 0,3 foiz punktiga oshadi;
    • agar iqtisodiyotni boshqarish samaradorligi bo‘yicha Vyetnam va Indoneziya darajasiga erishilsa, monetizatsiyaning investitsiyalar o‘sishidagi hissasi 0,2 foiz banddan 7,3 foiz bandga yetadi, inflyatsiya esa 0,5 foiz bandga kamayadi.

    Asosiy xulosa: Boshqaruv samaradorligining o‘rtacha darajasi sharoitida iqtisodiyotni monetizatsiya qilishning o‘sishi xo‘jalik yurituvchi subyektlarni investitsiyaviy kreditlashni kengaytirish orqali amalga oshirilishi inflyatsion jarayonlarning tezlashishiga olib kelmaydi. 

    Chunki bunda mavjud ishlab chiqarish quvvatlarini kengaytirish va yangilarini yaratish, iqtisodiyotni diversifikatsiya qilish uchun qo‘shimcha imkoniyatlar yaratiladi. 

    Bu esa tovar va xizmatlarning umumiy taklifini oshiradi, ishlab chiqaruvchilar o‘rtasidagi raqobatni kuchaytiradi. Shuning uchun narxlar o‘sishini cheklaydi.

    19.05.2023, 23:46   Izoh (0)   17740
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Shakar narxi pasaydi: O‘zbekiston birjasida o‘tgan haftadagi vaziyat qanday bo‘ldi?

    17.05.2023, 15:40

    “Foton” zavodini xususiylashtirish jarayoni boshlandi

    17.05.2023, 15:00

    “O‘ztransgaz” birinchi chorakda 2,5 trln so‘m zarar ko‘rdi

    03.05.2023, 00:37

    Paxta yog‘ining narxi pasaydi: O‘zbekiston birjasida o‘tgan haftadagi vaziyat qanday bo‘ldi?

    02.05.2023, 22:55

    Samsung xodimlariga korporativ qurilmalarda ChatGPT’dan foydalanishni taqiqladi

    02.05.2023, 15:40

    Rossiyalik milliarderlarning boyligi 16,35 milliard dollarga o‘sdi — Bloomberg

    01.05.2023, 20:35
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Fitch Kapitalbankning reytingini "Ijobiy" prognoz bilan tasdiqladi


    Burger va lavashdan tortib kabob hamda flat-white’gacha — barchasi bir joyda!  


    Toshkentda navbatdagi SAG XL gilam do'koni o'z ishini boshladi


    NRG Uzbekistan 60 gektar maydonda "shahar ichida shahar" keng ko‘lamli turar-joy loyihasini ishga tushirmoqda


    Imzodan Engelberg premium romlari hashamatlikning timsolidir


    Farg‘ona viloyatida mo‘l hosil: fermerlar 95 sentnerdan ortiq g‘alla yetishtirdi 


    Inflyatsiya va jamg‘armalar: Nega pul o‘z qiymatini yo‘qotadi?


    “O‘zbekgidroenergo” AJning xalqaro kredit reytingi BB (barqaror) darajasiga ko‘tarildi


    HONOR ilhomlantiruvchi AI texnologiyalarga ega HONOR 400 seriyasini taqdim etdi


    Fitch Ratings “Biznesni rivojlantirish banki” ATB kredit reytingini oshirdi 


    Hududiy elektr tarmoqlari” AJ Fitch Ratings agentligining xalqaro kredit reytingini “BB, barqaror” darajasiga oshirdi


    NRG Uzbekistan zamonaviy va keng majmua — Maftun Makon turar joy mavzesini qurish bo‘yicha ulkan loyihani amalga oshirmoqda


    “AloqaBank” yoshlar bilan ishlashga oid dasturlarni kengaytirmoqda


    SonetUzStyle – ijodiy kontent uchun Kia Sonet sovg‘a qilamiz


    Smart Business va UZCARD Farg‘ona tadbirkorlari uchun yangi imkoniyatlar eshigini ochmoqda 

     

    Tavsiya etamiz

    SSSRning qo‘shni davlatga bosqini tarixi: Afg‘onistonda yodgorlik o‘rnatilgan yagona sovet askari kim edi?

    5 iyul, 15:22

    “Erishib bo‘lmaydigan ball belgilangani yo‘q” — “El-yurt umidi” jamg‘armasi ijrochi direktori

    4 iyul, 22:11

    “AQSH o‘yindan chiqmoqchi”. Ukraina Qo‘shma Shtatlar yordamisiz qayergacha bora oladi?

    4 iyul, 19:55

    Isroil AQSHga hujum qilgan kun: o‘nlab amerikaliklarni o‘ldirish bu anglashilmovchilik edimi yoki fitna?

    2 iyul, 19:45
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Toshkentda iyun oyida tilanchilik bilan shug‘ullangan 70 kishiga nisbatan maʼmuriy qamoq jazosi tayinlangan

    O‘zbekiston | 5 iyul, 20:28

    Makron Starmerdan Falastinni davlat sifatida tan olishni talab qilmoqda — Telegraph

    Dunyo | 5 iyul, 19:50

    Tramp Eronni uran boyitish ishlarini davom ettirayotganlikda aybladi

    Dunyo | 5 iyul, 19:05

    Burger va lavashdan tortib kabob hamda flat-white’gacha — barchasi bir joyda!

    Reklama | 5 iyul, 18:48

    Kelasi hafta avvalida harorat biroz pasayadi

    O‘zbekiston | 5 iyul, 18:25

    Toshkentda navbatdagi SAG XL gilam do'koni o'z ishini boshladi

    Reklama | 5 iyul, 19:30

    Yashil energiyaga zarba: Tramp yangi qonun bilan imtiyozlarni bekor qildi

    Dunyo | 5 iyul, 18:00

    Toshkentda 33 yoshli ayolni fohishalik uchun Moskvaga jo‘natayotgan shaxs ushlandi

    O‘zbekiston | 5 iyul, 17:50

    Namanganda gaz tarmog‘iga o‘g‘rincha ulanib olgan bog‘ egasi davlatga 1,4 mlrd so‘m zarar yetkazdi

    O‘zbekiston | 5 iyul, 17:00

    “Liverpul” Jotaning oilasiga futbolchi bilan tuzilgan shartnoma bo‘yicha maosh to‘lab boradi

    Sport | 5 iyul, 16:53
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.