O‘zbekiston xalq artisti Mahmud Namozov bu yil 63 yoshni qarshiladi. Farzand dog‘i, do‘stlar xiyonatini ko‘rgan ijodkor osonlikcha mashhurlik cho‘qqisiga yetgani yo‘q. U ham hamma insonlar singari omadini kutib yashadi. Hatto, moliyaviy qiyinchiliklar va Toshkentdagi musofirchilik ham unga begona emas.
Onasining vasiyati...
Mahmud Namozov Uzun tumanidagi Bobotog‘ etaklarida joylashgan qishloqda dunyoga kelgan. U oilaning to‘ng‘ichi bo‘lgani uchun ota-onasining eng ishongan farzandi bo‘lgan.
— Otamning asl ismi Alimuhammad bo‘lgan, qisqartirib Almat deb ketishgan. Surxon vohasining kunchiqar tomonidagi qadim Bobotog‘ bag‘rida tug‘ilgan. Bolaligi ikkinchi jahon urushining eng qizg‘in davrlariga to‘g‘ri kelgan. Shundan, yoshligini eslasa, ko‘ngli buzilib ketaveradi. Uyimiz oddiy qishloq uylari kabi edi. Rahmatli Mastona onam tinim bilmas ayol edi. Dadam-ku yoshlikdagi qiyinchiliklarining rohatini ko‘rdi. Ammo onam shuncha farzandni dunyoga keltirib, ularni o‘qitib endi qo‘li oshga boray deganda olamdan o‘tdi. O‘limidan avval oldiga chaqirib “Senga ishonaman o‘g‘lim, ukalaringga bosh bo‘lgin”, deb ta’yinlagandi, — deydi xonanda.
O‘qituvchi bo‘lishni istagan
Xonanda ilk musiqiy savodini maktabdagi musiqa to‘garagida oldi. O‘quvchilik paytlaridan jamoa xo‘jaligi qoshida ochilgan “Rayhon” ashula va raqs ansamblida yakkaxon xonanda bo‘lib ishladi. Musiqaga bo‘lgan qiziqishi tufayli 1977-yil maktabni bitirib, Toshkentdagi Nizomiy nomidagi pedagogika institutining musiqa fakultetiga o‘qishga kirdi.
— 17 yoshimda Toshkentga kelganman. Menda xonanda bo‘laman, degan jiddiy ahd bo‘lmaganmi bilmadim, pedogogika bo‘yicha tahsil olishni istaganman. Qishloq sharoitida eng yaxshi kasb o‘qituvchilik va shifokorlik hisoblanadi. Ammo bolaligimdan mahallamizda o‘tkaziladigan to‘y-hashamlarda faol edim, qo‘shiq aytardim. Ammo kun kelib, san’at asosiy kasbim bo‘ladi deb o‘ylamagandim, — deydi xonanda Mahmud Namozov.
12 yil pedagoglik qilgani haqida
Xonanda institutni tamomlab, Uzunga qaytib boradi. Bunga Toshkentdagi moliyaviy qiyinchiliklari va ijara bilan bog‘liq muammolar sabab bo‘ladi. U o‘zi tahsil olgan 58-maktabga musiqa o‘qituvchisi bo‘lib ishga joylashadi. O‘n ikki yillik pedagoglik faoliyati davomida o‘quvchilari tuman, viloyat va respublika miqyosida o‘tkazilgan tanlovlarda g‘olib bo‘lishadi.
— 1991-yili Botir Zokirov nomidagi respublika ko‘rik tanlovida faxrli ikkinchi o‘rinni qo‘lga kiritganman. Surxondaryodan kelib, “Baxshiyona” qo‘shig‘i bilan mukofotlanish juda yaxshi edi. O‘shanda birinchi o‘rinni Azim Mullaxonov qo‘lga kiritgandi. Mana shundan keyin oilam bilan Toshkentga kelishga qaror qilganman. Chunki ijodga intilish uchun istaymizmi-yo‘qmi poytaxtga yaqin bo‘lish kerak, — deydi xonanda.
Og‘lining bevaqt vafoti
1994-yili Mahmud Namozovni “Yoshlar radiokanalining musiqa bo‘limiga ishga taklif qilishadi. Shunda xonanda oilasi va ikki o‘g‘li bilan poytaxtga keladi. Ammo oradan ko‘p vaqt o‘tmay oila boshiga mushkul ish tushadi. Ular 12 yoshli o‘g‘illaridan ayrilishadi.
— Bu voqea Toshkentga endi kelganimda yuz bergan. Surxonda o‘ziga yarasha obro‘-e’tiborga ega edim. Toshkentga kelib, katta qozonda ham qaynab ko‘raylik deb, jarga qulab ketganmiz. Hech kim bizga yordam bera olmagan. Oldin bizga yordam beramiz, degan odamlar sekin o‘zlarini chetga olgan. Ikki o‘g‘lim Uspenskiy nomidagi musiqa maktab-internatida o‘qirdi. Olti kun o‘qish, bir kun uyga dam olishga kelardi. Katta o‘g‘lim 14, ikkinchim 12 yosh. Kattam barabanda, ikkinchim violonchelda o‘qiydi. Qishki ta’tilda uyga kelganida kichkinam faqat uxlaydi. Biz uning nega buncha ko‘p uxlashini tushuna olmaymiz. Keyin bilsak, u gepatitning og‘ir formasiga chalingan ekan. U yoq, bu yoqqa ko‘rsatgunimizcha, 5-10 kun ichida bola ko‘z o‘ngimizda o‘lib qoldi.
Hech narsa qila olmay qoldik. Endi u paytdagi dod-voyni ko‘rsangiz edi, ahvolimiz ham juda abgor. Pulim, imkoniyatim bor-u, lekin hech narsa qila olmasdim. O‘sha paytda prezidentga qaraydigan shifokor ham kelib ko‘rib, kech qolganimizni aytdi. Sariq kasalning og‘ir formasiga uchragan ekan, bolamiz qo‘limizda jon berdi. Surxondaryoga qo‘yib kelishimiz kerak. Shunaqa qalin qor yog‘gan, tizza bo‘yi keladi. Uch mashinaga bo‘linib, yo‘lga chiqdik. Yo‘llar yaxmalak, yurib bo‘lmaydi. Soatiga 20-30 kilometr tezlikda yuryapmiz. Haydovchilar charchab, holdan toyib qoldi.
O‘g‘lim ikkimiz mashinada. Haydovchilar choy ichishga tushib ketdi. Tasavvur qiling, mashinada o‘tiribsiz, tushirilgan old o‘rindiqda esa bolangizning tanasi yotibdi. Shu paytda xayolimdan Toshkentga borib nima topdim, degan o‘ylar o‘tgan. Shuning uchun keldimmi, deganman, — deya hikoya qiladi Mahmud Namozov.
Toshkentga kelib nima topdim?
Xonandaning aytishicha, farzandining o‘limidan so‘ng u qattiq tushkunlikka tushib qolgan.
— Toshkentga qaytib, o‘g‘limning yettisini berdik. O‘sha paytda hayot to‘xtab qolgandek bo‘ldi. Ikki-uch kun uyda faqat yotganman. Ayolim o‘shanda tug‘ruqxonada ishlardi. U ishga chiqib ketdi. Bir kuni u ishdan keldi-da, qachongacha yotasiz, bo‘ldi endi, qolganlariga umr bersin, dedi. Aslida, u mendan ko‘proq kuyishi kerak bo‘lsa ham menga dalda bo‘lgan. Bu voqeani eslashni ham xohlamayman. Hozir eslayotganim — boshingizdan o‘tkazganingizni kimgadir aytsangiz, unga foydasi tegishi mumkin. Kimdir otasini yo‘qotadi, kimdir pulini, kimningdir uyi yonib ketadi, hayotda yo‘qotishlar bo‘ladi, lekin bu degani hayot tugadi, degani emas. Allohning ishiga hech qachon shak keltirmaslik kerak. Hayot sinovlaridan munosib o‘tsakgina, ularning orqasidan bizga mukofot beriladi, — deydi xonanda.
Tico puliga yaratilgan ikkita qo‘shiq
U bugungi kunda vohaning eng talabgir xonandasi bo‘lsa-da, osonlikcha mashhurlikka erishmagan. Ijara uyda yashash oson kechmaganligi uchun davlat ishidan tashqari, to‘y-xizmatlarga ham borib qo‘shiq ijro etardi.
— 2000-yili mashina olaman deb pul yiqqanman. O‘sha paytda Tico mashinasi rosa urfga aylangandi. Toshkentdan mashinani surishtirsam, 1300 AQSH dollari deyishgan. Qo‘limda 1000 dollar bor edi. Qarz olib bo‘lsa ham mashina olaman deb rosa harakat qilganman. Ammo atrofimdagi insonlar qarz berisholmagan. Oxiri pul topolmaganimdan keyin qo‘shiqlarimga klip olib, “aylantirsam-chi” degan fikr hayolimdan o‘tgan. “Marjon taqib qo‘yaman” va “Ohu-voh” qo‘shiqlariga klip olib, aylantirganman. Qo‘shiqlar qisqa vaqtda shu qadar ommalashib ketdiki, 2000-yilning sentabr oyida menga O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan artist unvonini berishdi, — deydi xonanda Mahmud Namozov.
“Surxon”dan ketishi ochilmaydigan sir
2000-yilda xonanda bir guruh ijodkorlar bilan birlashib, “Surxon” guruhini tashkil etdi. Guruh “Saratonda” “Gulpari”, “Qishlog‘im” kabi ko‘plab xit qo‘shiqlarni yaratdi. Afsuski, 14 yildan so‘ng noma’lum sabablarga ko‘ra, Mahmud Namozov “Surxon”ni tark etdi. Oradan shuncha yil o‘tgan bo‘lsa-da, u nega guruhni tark etganligining sirini oshkor etmaydi.
Mahmud Namozov shaxsiy hayoti haqida gapirishni va ular bilan bog‘liq suratlarni omma bilan bo‘lishishni istamaydigan ijodkor. Intervyularida faqatgina 6 nafar nabirasi borligi aytadi, xolos.
Izoh (0)