Demensiyaning har uchinchi holati oldini olish mumkin bo‘lgan sabablarga bog‘liq. Nevrologlar demensiya ertami-kechmi hammada paydo bo‘ladi, deb hisoblaydi. Afsuski, statistika ularning xavotirlari to‘g‘riligini tasdiqlaydi: Altsgeymer kasalligi umr ko‘rish davomiyligini qisqartiradigan va eng muhimi, uning sifatini sezilarli darajada kamaytiradigan eng keng tarqalgan surunkali kasalliklar beshtaligiga kiradi.
O‘zingizda xavfni kamaytirish uchun qon bosimi va qand darajasini kuzatib boring. Ko‘proq suv ichish va to‘g‘ri ovqatlanish, jismoniy mashq qilish, shuningdek, miya va neyron aloqalarini doimiy ravishda ishlatish kerak. 80-90 yoshda ham aqlni ravshan saqlab qolish uchun hozir yoshingiz nechada bo‘lishidan qat’iy nazar, bugundanoq vaqt ajratishingiz va e’tibor berishingiz kerak bo‘lgan bir nechta yoqimli mashg‘ulotlar bor.
Ko‘proq piyoda yuring
Jismoniy tarbiya va sport bilan shug‘ullanadigan bo‘lsak, nafaqat mushaklar kuchayadi: sport miyamizning kognitiv funksiyalarni saqlash uchun muhim bo‘lgan qismlarini ham rivojlantiradi. Bundan tashqari, bemorga allaqachon demensiya tashxisi qo‘yilgan bo‘lsa ham, muntazam ravishda piyoda yurish — kuniga kamida bir soat — miya faoliyatini yaxshilaydi. Xususan, miyadagi glyukoza almashinuvi oshadi bu esa demensiya xavfiga ta’sir qiluvchi juda muhim parametr.
Muloqot
Yoshimiz ulg‘aygani sayin, biz uchun ijtimoiy munosabatlar shunchalik zarur: ba’zi tadqiqotlarda do‘stlar va tanishlar bilan muntazam uchrashuvlar kasallik xavfini 70 foizga kamaytirishi mumkinligi qayd etilgan. Bundan tashqari, shifokorlar yoshlarga imkon qadar ijtimoiy tarmoqlarda kamroq vaqt o‘tkazishni tavsiya qilsalar, aynan ijtimoiy tarmoqlar keksa avlod uchun juda foydali muloqot maydoniga aylanadi degan fikrni ilgari suradi. Ijtimoiy tarmoqlar haqiqatan ham “jonli” muloqotning o‘rnini bosa oladi va miyamizni faol ushlab turadi.
Tikuvchilik bilan shug‘ullaning
To‘qish, kashta tikish va diqqatni jamlash kabi kichik takroriy harakatlarni talab qiladigan boshqa mashg‘ulotlar nafaqat jismoniy, balki ruhiy salomatlik uchun ham xavfli bo‘lgan stressdan xalos bo‘lishga yordam beradi. Muntazam stressga duchor bo‘lgan odamlarda demensiya rivojlanish ehtimoli ikki baravar yuqori bo‘ladi.
Meditatsiya qiling
Tadqiqotchilar muntazam meditatsiya miya xotirani boshqaradigan qismlarini mustahkamlaydi deb hisoblaydi. Bundan tashqari, meditatsiya surunkali stressga qarshi yana bir juda samarali vositadir.
O‘rganishda davom eting
Qanchalik ko‘p o‘qigan bo‘lsangiz, demensiya rivojlanish ehtimoli shunchalik past bo‘ladi, qo‘shimcha qiladi hisobot mualliflari. Ular keltirgan tadqiqotlar natijalari shuni tasdiqlaydiki, faqatgina o‘rta maktab ma’lumotiga ega bo‘lgan kattalar, natijada kasallikni rivojlanish xavfi yuqori. Shunday ekan yana o‘qing: kurslarda, universitetda, mustaqil ravishda — bu haqiqatan ham foydali.