2006-yilning may oyida Italiya futbolida katta “portlash” yuz bergandi. Korrupsiya tufayli bir nechta klub, hakam va mansabdor shaxslar jazolandi. Eng og‘ir jazo 2005/06-yilgi mavsum chempioni “Yuventus”ga nisbatan qo‘llanildi. Jamoa B Seriyaga tushirib yuborildi va A Seriyadagi ikkita chempionligidan mahrum qilindi. Quyida Kalchopoli deya nom olgan voqealar haqida so‘z boradi.
Nega “Kalchopoli”? 1990-yillarning boshida Italiyada siyosatchilarning sotib olinishi ortidan “Tangentopoli ishi” (tangente — pora, poli — shahar) kelib chiqqan. OAV 2006-yildagi futbol bilan bog‘liq korrupsion ishlarni ham “Tangentopoli ishi”ga qiyoslab, “Kalchopoli ishi” (calcio — futbol, poli — shahar) deb nomlagan.
“Kalchopoli ishi”ning boshlanishi
Italiyaning La Gazzetta dello Sport sport nashrida 2006-yilning 22-aprel sanasida “Yuventus” bosh direktori Luchano Modjining hakamlar hay’ati a’zolari bilan suhbatlarining transkripsiyasi e’lon qilingan. Unda Modji “Yuventus” o‘yinlariga o‘ziga yoqqan hakamlarni tayinlashni so‘ragani aytilgandi. E’lon qilingan ma’lumotlardan keyin Italiya futbolida bomba portlaganday bo‘ldi. Shunday qilib “Kalchopoli ishi” kelib chiqdi.
Jamoatchilik adolatni tiklashni va aybdorlar jiddiy jazolanishini talab qildi. Italiya futbol federatsiyasi bunga ko‘z yuma olmadi va tergov boshladi. Bu vaqtda Italiya futbolidagi barcha korrupsiya aralashgan ishlar yuzaga chiqdi. Gazetalar, televizor, radio va elektron OAV yozib olingan suhbatlardan parchalarni chop etishda davom etdi. Tergovda “Yuventus” va uning rahbariyatidan tashqari boshqa klublar, Italiya futbol federatsiyasi va Hakamlar assotsiatsiyasi vakillari ham ishtirok etgandi.
Janjal boshlanganidan uch hafta o‘tib, “Yuventus” Italiya chempioniga aylandi va 29-marta Skudettni qo‘lga kiritgandi. Keyingi kunda esa Turin klubi rahbariyati iste’foga chiqdi. Italiya futbol federatsiyasi va Hakamlar assotsiatsiyasi prezidentlari ham o‘z o‘rinini tark etishga majbur bo‘lgandi.
“Kalchopoli ishi”da aybdor bo‘lgan jamoalarga quyidagi jazolar qo‘llangan:
- “Yuventus” — B Seriyaga tushirib yuborish va mavsumni -30 ochko bilan boshlash, YCHL (2006/07) ishtirokidan mahrum qilish, ikkita uy o‘yinini muxlislarsiz o‘tkazish, Italiya chempionatining so‘nggi ikki chempionligidan mahrum qilish;
- “Milan” — 2005/06-yilgi mavsumdagi 44 ochkosidan mahrum qilish, keyingi mavsumni -15 ochko bilan boshlash, 2006/07-yilgi mavsumda Chempionlar Ligasidan diskvalifikatsiya qilish, bitta uy o‘yinini muxlislarsiz o‘tkazish;
- “Fiorentina” — B Seriyaga tushirib yuborish va mavsumni -12 ochko bilan boshlash, 2006/07-yilgi mavsumda YCHL ishtirokidan mahrum qilish, ikkita uy o‘yinini muxlislarsiz o‘tkazish;
- “Latsio” — B Seriyaga tushirib yuborish va mavsumni -7 ochko bilan boshlash, 2006/07-yilgi mavsum UEFA Kubogida ishtirok etishdan mahrum qilish;
- “Rejina” — mavsumni -15 ochko bilan boshlash.
Appelyatsiyalardan so‘ng yakuniy qaror quyidagicha ko‘rinish oldi:
- “Yuventus” — B Seriyaga tushirib yuborish va mavsumni -9 ochko bilan boshlash, YCHL (2006/07) ishtirokidan mahrum qilish, ikkita uy o‘yinini muxlislarsiz o‘tkazish, Italiya chempionatining so‘nggi ikki chempionligidan mahrum qilish;
- “Milan” — 2005/06-yilgi mavsumdagi 30 ochkosidan mahrum qilish, keyingi mavsumni -8 ochko bilan boshlash, bitta uy o‘yinini muxlislarsiz o‘tkazish;
- “Fiorentina” — mavsumni -15 ochko bilan boshlash, 2006/07-yilgi mavsumda YCHL ishtirokidan mahrum qilish, ikkita uy o‘yinini muxlislarsiz o‘tkazish;
- “Latsio” — mavsumni -3 ochko bilan boshlash, 2006/07-yilgi mavsum UEFA Kubogida ishtirok etishdan mahrum qilish, ikkita uy o‘yinini muxlislarsiz o‘tkazish;
- “Rejina” — mavsumni -11 ochko bilan boshlash va 100 ming yevro jarima.
Shuningdek, klub va tashkilotlar vakillari ham jazolandi. Modji 5 yilga futboldan chetlatildi, “Yuventus” ijrochi direktori Antonio Jiraudo ham 5 yilga futboldan chetlatilgan va 20 ming yevro jarimaga tortilgan, Leonardo Meani (“Milan” vakili) va Klaudio Lotito (“Latsio” vakili) 2,5 yilga futboldan chetlatilgandi, Massimo de Santis (hakam) 4 yilga diskvalifikatsiya qilingan, Andrea Delle Valle (“Fiorentina” prezidenti) 3 yilga chetlatilgan, Adriano Galliani (“Milan” bosh direktori va bir vaqtda A Seriya prezidenti) 1 yilga chetlatilgan (keyinchalik 5 oyga qisqartirilgan). Faqatgina hakam Paolo Dondarini oqlandi.
Kalchopoli oqibatlari
Jazolar Italiyaning grand klublariga og‘ir zarba berdi. Kelishilgan o‘yinlarda ishtirok etmagan “Inter” keyingi to‘rtta Italiya chempionatida g‘olib chiqdi. Italiya terma jamoasi esa zarar ko‘rmadi va 2006-yilgi Jahon Chempionatida g‘alaba qozondi. Ma’lumot uchun, “Yuventus”ning diskvalifikatsiyasi haqidagi qaror Jahon Chempionati yarim finalidan o‘rin olgan Italiya — Germaniya uchrashuvi o‘tkaziladigan kunda e’lon qilingan va bir qator jurnalistlar buni noo’rin deb hisoblagandi.
“Yuventus” B Seriyaga tushib ketganidan keyin ko‘plab yetakchi futbolchilar jamoani tark etdi. Masalan, Janluka Zambrotta va Lilian Tyuram “Barselona”ga, Fabio Kannavaro va Emerson “Real Madrid”ga, Patrik Viyeyra va Zlatan Ibrahimovich “Inter”ga o‘tgandi. Jamoa murabbiyi Fabio Kapello ham Turin klubini tark etdi va “Real”ga o‘tdi.
Biroq “Yuventus”ning bir qator yulduz futbolchilari sadoqat namoyish qildi: Alessandro del Pyero, Pavel Nedved, Janluiji Buffon, Mauro Kamoranezi va David Trezege jamoada qoldi.
“Yuventus”ga yangi rahbarlar keldi: Jovanni Kobolli Jili, Jan-Klod Blan (bosh direktor) va boshqalar. Murabbiy sifatida jamoaning afsonaviy sobiq yarim himoyachisi Didye Desham tayinlandi. Tajribasi katta bo‘lmagan yangi murabbiy, yosh o‘yinchilar va mavsumni -9 ochko bilan boshlashiga qaramay “Yuventus” B Seriyada g‘olib bo‘ladi va A Seriyaga qaytadi.
Oradan 17 yil o‘tib “Yuventus” yana shunday muammolarga aralashib qoldi. Turin klubi futbolchilarning transfer narxini oshirib ko‘rsatganlikda, shuningdek, xodimlarning xarajatlari haqidagi ma’lumotlarni va futbolchilar maoshining haqiqiy hajmini yashirganlikda ayblanib, 15 ochkodan mahrum qilindi. Keyinroq jamoaga 15 ochko qaytarib berildi. Biroq tekshiruvlar hali yakuniga yetmagan va yakuniy qaror chiqarilmagan. Agar jamoa aybdor deb topilsa, bir mavsumga Yevrokuboklardan chetlatilishi mumkin.
Izoh (0)