Ko‘pchilik oyoqlarida og‘riqni boshdan kechiradi va aksar hollarda buning sababi noqulay poyabzal yoki yukning ortishi bilan bog‘liq. Kuchli og‘riq kuzatilganda mutaxassisga murojaat qilinadi.
Simptomlar bir qarashda oddiy, tushunarsiz qator sabablarga ko‘ra yuzaga kelishi mumkin. Faqatgina tajribali shifokor aniq tashxis va davolash kursi yoki profilaktika choralarini belgilaydi. Aks holda, allaqachon orttirilgan kasalliklarning rivojlanishi, shuningdek, asoratlar paydo bo‘lishining oldini olib bo‘lmaydi.
Bosh barmoq deformatsiyasi
Oyoq bosh barmog‘ining valgus deformatsiyasi (Hallux valgus) oyoqlardagi og‘riqning eng keng tarqalgan sababidir. Og‘riq bosh barmoqning boshqa barmoqlarga burchak ostida siljiy boshlaganligi sababli yuzaga keladi, bu esa bo‘g‘imning deformatsiyasiga olib keladi.
Ko‘pincha bunday deformatsiya noto‘g‘ri tanlangan poyabzal, jarohat yoki nevrologik kasalliklar bilan bog‘liq, ammo ko‘p hollarda bu haqiqiy sabab emas faqat og‘irlashtiradigan holatdir. Aslida, bosh barmoqning “hallux valgus” deformatsiyasi nafaqat oyoq muammosi, balki tizimli deformatsiyaning alomatidir. Oyoq kaftini mushaklar ushlab turadi, ammo agar mushaklar biror bir sababga ko‘ra o‘z vazifasini bajarishni to‘xtatsa, oyoq og‘rishni boshlaydi va deformatsiyalanadi.
Bu jarayon ko‘pincha sekin kechadi va turli alomatlar bilan birga keladi, masalan:
- Oyoq kaftining old qismida og‘riq;
- Tovondagi og‘riq;
- Boldirlar sohasidagi kuchlanish va og‘riq;
- Bursit;
- Oyoqda qizarish va shish;
- Qadoqlarning shakllanishi;
- 2 va 4 barmoqning bolg‘acha ko‘rinishidagi deformatsiyasi;
- O‘sgan tirnoq.
Mutaxassislar “hallux valgus” deformatsiyasini davolash uchun har xil turdagi shinalaridan foydalanishni qat’iyan tavsiya etmaydi, chunki ular tuzatmaydi va ko‘pincha deformatsiyani oshiradi.
Yassi oyoqlar
Oyoq kafti balandligining pasayishi yassi oyoq kasalligini keltirib chiqaradi. Yassi oyoqlar oyoq kaftlarining tekislanishi bilan tavsiflanadi, bu uning amortizatsiya funksiyasini yo‘qotishiga olib keladi. Oqibatda qadam va vazn taqsimotining to‘g‘ri biomexanikasining buzilishi va uzoq muddatda oyoqlarda og‘riq, umurtqa pog‘onasining holatining o‘zgarishi, ichki organ tizimlarining buzilishi kuzatiladi. Yassi oyoqlar umurtqa pog‘onasi egriligi yoki oyoqlarda stressning kuchayishi natijasida har qanday yoshda paydo bo‘lishi mumkin.
Oyog‘ingiz bilan bog‘liq muammolar mavjud bo‘lsa, darhol ortopedga murojaat qiling. U maxsus tadqiqotlar o‘tkazadi va ortopedik tagliklar, maxsus mashqlar yordamida jarrohlik yoki konservativ davolanishni tavsiya qiladi. Baland poshnali poyabzallardan butunlay voz kechish kerak bo‘ladi, chunki ularni kiyish old oyoqning ortiqcha yuklanishiga olib keladi va og‘riqni oshiradi.
Homiladorlik oqibatlari
Ko‘p ayollar homiladorlik davrida oyoq og‘rig‘iga duch kelishadi. Bu nafaqat tana vaznining ortishi, balki umurtqa pog‘onasi chizig‘ining buzilishiga olib keladigan og‘irlik markazining o‘zgarishi bilan ham bog‘liq.
Homiladorlikdan keyin alohida muammo — oyoqlarning deformatsiyasi. Ba’zi ayollar homiladorlikdan keyin oyoqning kattalashishini, suyak o‘sib, og‘riq paydo bo‘lgani ta’kidlashadi.
Bunday holatning paydo bo‘lishi tos suyagi holatining buzilishi bilan bog‘liq. Homiladorlik davrida ko‘chirilgan og‘irlik markazining mavjudligi tos suyagining oldinga egilishiga va pastki orqa qismida ortiqcha burilishlarga olib keladi. Tug‘uruqdan so‘ng uning asl holati to‘liq tiklanmaydi, bu umumiy og‘irlik markazini oldinga siljitish bilan xavotirlidir. Oqibat — ortiqcha yuk va yassi oyoqlarning tekislanishi. Bu bilan kuchli og‘riq, oyoq va oyoq kaftining shishishi, ularning uyquchanligi va sanchishi, tomir tortishi, tomirlarning varikozi yuz beradi.
Og‘riqni yo‘qotish uchun muntazam piyoda yurish, qon aylanishini yaxshilash, oyoqlarda bosimni kamaytirish uchun jismoniy mashqlar qilish tavsiya etiladi. Bolani ko‘tarib yurgan vaqtda qulay va yumshoq poyabzal kiyishingiz kerak. Qattiq poyabzalda yurmagan ma’qul, shuningdek, uzoq vaqt davomida bir joyda turishdan qochish kerak.
Alohida muhim omil — bu kasallikning sababini bartaraf etishga, tos bo‘shlig‘ining stabilizatorlarini mustahkamlashga va tananing og‘irlik markazini normallashtirishga qaratilgan terapevtik mashqlar bajarish lozim. Busiz hech qanday natija bo‘lmaydi.
Umurtqa pog‘onasining patologiyasi
Oyoq va uning kaftlarida og‘riq paydo bo‘lishi, shuningdek, umurtqa pog‘onasi patologiyalari bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin, masalan, disk churrasi yoki spondiloz. Bu muammolar odatda 30 yoshdan keyin haddan tashqari jismoniy faollik, shuningdek, o‘tirgan holatda uzoq vaqt ishlash tufayli yuzaga keladi.
Umurtqa pog‘onasidan oyoq mushaklari faoliyatiga mas’ul bo‘lgan nerv o‘tkazgichlari o‘tadi. Agar nerv o‘tkazgich umurtqa pog‘onasidan chiqish darajasida aziyat cheksa, mushaklarga kiradigan signal buziladi. Oqibatda, kerakli mushak o‘z vaqtida vazifasini bajara olmaydi. Bo‘g‘inlar barqarorligiga putur yetadi, yurish holati o‘zgaradi, oyoqlarda zaiflik va qattiqlik paydo bo‘ladi.
Umurtqa pog‘onasi bilan bog‘liq muammolar bo‘lsa, ya’ni kuchli og‘riq va harakat funksiyasi buzilgan taqdirda, patalogiyani aniqlash va to‘g‘ri tashxis qo‘yish uchun darhol qator tibbiy tekshiruvlar, jumladan, rentgen nurlari hamda MRT uchun yo‘llanma beradigan shifokorga murojaat qilishingiz kerak.
Jarohatlar va operatsiyalar
Oyoqlarga, qorin devoriga shikast yetkazish yoki jarrohlik amaliyoti oyoq va oyoq kaftida og‘riqqa olib kelishi mumkin, chunki bu oyoqlarning qo‘llab-quvvatlovchi tizimiga zarar yetkazadi. Butun bo‘limlarning to‘g‘ri biomexaniklari buziladi. Oyoqning pastki qismlarida og‘riq, uyquchanlik, sanchish va shish paydo bo‘ladi. Operatsiyadan keyingi salbiy oqibatlarni istisno qilish uchun shifokorning davolanish va reabilitatsiya bo‘yicha tavsiyalariga qat’iy rioya qilish talab etiladi.
Izoh (0)