Sudanda 15-aprel kuni muntazam armiya va “Tezkor kuchlar” guruhi o‘rtasida to‘qnashuvlar boshlangan edi. O‘shandan beri 270 dan ortiq odam halok bo‘lgan, 2 500 dan ortiq kishi jarohatlangan.
Tomonlar xorijlik vositachilar tashabbusi bilan ikki kundan buyon tinch aholi va yaradorlarni Xartumdan xavfsiz evakuatsiya qilish uchun 24 soatlik sulh tuzishga urinmoqda, biroq har ikki tomonning bunga tayyor ekani haqidagi kafolatlariga qaramay hali sulh tuzilgani yo‘q.
19-aprel kuni “Tezkor harakat kuchlari” qo‘mondonligi kechqurun soat beshdan o‘t ochishni to‘xtatishga tayyor ekanini e’lon qildi va raqiblari ham shunday qilishiga umid bildirdi. Biroq mahalliy vaqt bilan soat 17:00 dan bir necha daqiqa o‘tib shaharda otishma ovozi eshitildi — bu sulh bo‘yicha muzokaralarga navbatdagi urinish ham barbod bo‘lganini anglatadi.
Jangning beshinchi kunida ko‘plab tinch aholi shahardan o‘zlari chiqib ketishga qaror qildi. Guvohlarning so‘zlariga ko‘ra, ko‘pchilik Xartumni mashinada tark etishga urinmoqda, biroq piyoda ketayotganlar ham bor. Guvohlarning qo‘shimcha qilishicha, otishmada o‘lganlarning jasadlari shahar ko‘chalarida yotibdi, ularni hech kim yig‘ib olmayapti, havoni badbo‘y hid tutib ketgan.
Shahardagi yaradorlarga yordam berayotgan ko‘ngilli xartumlik shifokorning BBC’ga aytishicha, kasalxonadagi shifokor va bemorlar o‘t ostida qolgan, so‘ng u yerda qolish xavfli bo‘lgani uchun ketishga majbur bo‘lgan.
Mustaqil tashkilot, Sudan shifokorlari markaziy qo‘mitasi maʼlumotlariga ko‘ra, shahardagi 59 kasalxonadan 39 tasi ishlamayapti. Ulardan to‘qqiztasi bombardimon qilingan.
Ba’zi davlatlar Sudandagi xodimlarini evakuatsiya qilish rejasi haqida gapirmoqda. Yaponiya allaqachon 60 nafar diplomatini otishma hududidan chetlashtirishni boshlagan.
BMT, shuningdek, mamlakatdagi vakillari sonini tashkilot homiyligida ishlayotgan gumanitar xodimlarga nisbatan zo‘ravonlik avj olgani sababli qisqartirmoqchi. Bu haqda 18-aprel kuni BMTning favqulodda vaziyatlar bo‘yicha koordinatori Martin Griffits ma’lum qilgandi.
AQSH esa, aksincha, xavfsizlik holati va Xartum aeroportining yopilishi hozirda evakuatsiyani boshlashga imkon bermaydi, degan fikrda. Davlat departamenti AQSH diplomatlari va xodimlaridan uyda qolishni va derazadan uzoqroq turishni so‘ramoqda.
Mojaro nima sababdan boshlandi?
Qurolli mojaro mamlakatning amaldagi prezidenti, muntazam armiyani nazorat qiluvchi general Abdul Fattoh al-Burxon va uning o‘rinbosari, “Tezkor harakat kuchlari” qo‘mondoni general Muhammad Hamdan Dagalo o‘rtasidagi munosabatlarning keskinlashishi natijasida yuzaga kelgan.
Ular 2021-yil oktabrda davlat to‘ntarishi natijasida hokimiyatga kelishgandi, ammo asta-sekin davlatni bu yo‘nalishda boshqarish bo‘yicha kelishmovchilikka bordi, fuqarolik boshqaruviga o‘tish taklif qilindi.
Qarama-qarshilikning keskin bosqichi Dagalo 100 mingga yaqin odamni tashkil etuvchi “Tezkor harakat kuchlarini” butun mamlakat bo‘ylab joylashtirganidan keyin boshlandi, al-Burxon buni tahdid sifatida qabul qildi.
Har ikki tomon Xartumdagi muhim obyektlar ustidan nazoratni qo‘lga olganini da’vo qilmoqda, ammo kim nimani nazorat qilayotgani hali noma’lum.
Asosiy janglar shahar markazida joylashgan Xartum aeroporti hududida kechmoqda. U yer va boshqa bir qator joylardan osmonga muntazam qora tutun ko‘tarilmoqda. Ko‘chalarda og‘ir zirhli mashinalar kezib yuradi.
18-aprel kuni mamlakatda jiddiy gumanitar inqirozning dastlabki belgilari paydo bo‘ldi. Kasalxonalarda dori-darmonlar, qon va kislorod yetishmay qoldi. Aholi oziq-ovqat va ichimlik suvi yetishmasligidan shikoyat qilmoqda. Doimiy otishma tufayli odamlar ko‘chaga chiqa olmayapti, aksariyat do‘konlar yopilgan. Poytaxtning ayrim joylarida suv va elektr ta’minoti uzildi. Talon-toroj qilish holatlari tez-tez kuzatilmoqda.
Izoh (0)