• Profilga Kirish
  • 1751972643_633.png 1751972643_245.png 1751959824_218.svg 1751959824_520.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12653.48
    • RUB159.75
    • EUR14871.64
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +35°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Salomatlik

    Bolalardagi yuqori tana haroratini qanday tushirish kerak?

    Ha, shunday: barcha ota-onalar vaqti-vaqti bilan farzandining harorati ko‘tarilganiga duch kelishadi. Kimdir darhol isitma tushiruvchi preparat uchun navbatchi dorixonaga yo‘l oladi, ayrimlar esa, aksincha, an’anaviy tibbiyotning “tasdiqlangan va xavfsiz” usullariga umid bog‘laydi. Shuni unutmaslik kerakki, dori vositalarini qabul qilish yoki qilmaslik uchun ham asosli, ham yetarli sabablar mavjud.

    Umuman olganda har bir odam organizmida, ayniqsa, go‘dak organizmida ikkita fiziologik jarayon doimiy ravishda davom etadi — issiqlik ishlab chiqarish va issiqlik uzatish. Ba’zan, masalan, biror yuqumli kasallik hujum qiladigan bo‘lsa, issiqlik ishlab chiqarish kuchayadi — bu paytda 36,6 °C ga teng bo‘lgan odatiy ko‘rsatkichlar emas, ba’zan sezilarli darajada yuqori harorat kuzatiladi.

    Tana haroratini fiziologik me’yorga tushirish uchun bu ikkala jarayonga ham ta’sir qilish mumkin: issiqlik ishlab chiqarishni kamaytirish va issiqlik o‘tkazuvchanligini oshirish.

    Issiqlik ishlab chiqarishni kamaytirishga yordam beradigan harakatlar:

    • o‘rindan turmaslik “postelniy rejim”. (Ma’lumki, bola sakrab o‘ynab yurganda, uning tanasi harakatsiz yotgandan ko‘ra ko‘proq issiqlik hosil qiladi);
    • ovqatlanishni kamaytirish. (Bola kechki ovqatni to‘yib yeb olgach taomni faol hazm qilishda uning issiqlik ishlab chiqarishi keskin ko‘tariladi, aksincha, ovqat hazm qilish tizimiga minimal yuk tushganda tana harorati ham tabiiy ravishda pasayadi);
    • issiq ichimlik o‘rniga salqin suyuqlik (yoki ovqat). (Issiq ovqat yoki ichimliklar tanaga issiqlik qo‘shadi, salqinlari esa ortiqcha issiqlikni yo‘qotishga yordam beradi);

    Issiqlik uzatishni yaxshilashga yordam beradigan harakatlar:

    • xonadagi havoning salqin va namligi. (Gap shundaki, inson turli haroratdagi havodan nafas olishi mumkin, lekin doimo tanamizning haroratiga mos keladigan haroratdagi havoni chiqaramiz. Tana ichidagi havoni isitish uchun unga o‘z issiqligimizdan berishimiz kerak. Shunga ko‘ra, agar bola nisbatan salqin va nam havodan nafas olayotgan bo‘lsa, u holda tana fiziologik ravishda issiqlikning bir qismini isitish uchun sarflaydi, shuning uchun o‘z haroratini pasaytiradi);
    • faol terlash. (Aslida ter ajralishi tufayli inson tanasi issiqlikni ko‘p miqdorda chiqarib yuboradi. Ko‘p suyuqlik ichish rejimi bolada terlashni kuchaytiradi).

    Terlash uchun: birinchi navbatda — suv, so‘ngra — malina!

    Foto: Woman

    Yuqori haroratli bolaning suv ichish rejimiga kelsak, chaqaloqqa suyuqlik sifatida nima berishingizga alohida e’tibor qaratish lozim. Ko‘pgina ota-onalarning keng tarqalgan xatosi shuki, ular bolaga faol terlatadigan va isitmani tushirishga yordam beradigan qanday suyuqlik berish kerakligini bilmaydilar. Masalan, bolalarda isitma kuzatilganda ularga ichirish uchun eng mashhur retseptlardan biri — malina choyidir.

    Bolada terlash uchun birinchi navbatda uning tanasini yetarli miqdorda suyuqlik bilan ta’minlash kerak. Buning uchun suv, qaynatilgan mevali kompot, o‘simlik (diuretik emas!) choy va boshqalar idealdir. Va shundan keyingina, ya’ni bolaning tanasiga ko‘p suyuqlik tushganidan so‘ng, an’anaviy terlatuvchi ichimliklarni berishingiz mumkin. Misol uchun, allaqachon aytib o‘tilgan “sehrli” malina choyi.

    Nima uchun bolani sirka va alkogol bilan uqalash mumkin emas?

    Ehtimol, shamollash vaqtida kattalardagi baland haroratni aroq yoki sirka bilan qisman tushirgandirsiz. Fizika nuqtai nazaridan ushbu muolajaning ma’nosi shundan iboratki, bir qism sirka yoki alkogol bilan teridagi ter tezroq bug‘lanadi va mos ravishda issiqlikning bir qismini o‘ziga tortib oladi.

    Va bolaning terisi qanchalik quruq bo‘lsa (aynan isitma paytida) — zahar qonga tezroq singib ketadi. Siz chaqaloqni yuqori haroratini tushirmoqchi bo‘lib spirt bilan uqalaysiz, lekin tez yordam mashinasi uni sirka kislotasi yoki alkogol bilan jiddiy zaharlanish alomati bilan olib ketishi mumkin. Bu xavfga arziydimi?

    Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti tavsiyalariga ko‘ra, bolaning badanini taxminan 32-34  °C haroratdagi suv bilan artib olishingiz lozim.

    Dori bilan davolashga qadam qo‘yamiz

    Boladagi yuqori isitma bilan kurashishning yuqoridagi barcha usullari juda samarali! Ular haqiqatan ham tezda bolaning tana haroratini 1-1,5 °C ga kamaytirishga qodir. Aksariyat hollarda bu organizmning o‘z-o‘zidan infeksiyaga qarshi kurashishi va “tiklanishi” uchun tabiiy jarayon. Agar bolaning haroratini pasaytirish uchun yuqorida sanab o‘tilgan barcha dorisiz usullar yordam bermagan bo‘lsa va harorat ko‘tarilishda davom etsa, bu holda farmatsevtika preparatlaridan foydalanish o‘rinli.

    Qanday dorilar samarali va xavfsiz tarzda haroratni tushirishga yordam beradi?

    Foto: Woman

    Darhaqiqat, ko‘tarilgan tana haroratini dori-darmonlarsiz tushirish mumkin. Ko‘p hollarda bu bolaga yetarli bo‘ladi. Biroq dori terapiyasidan foydalanish asosli va zarur bo‘lgan holatlar mavjud.

    Avvaliga, odatda bolalarni davolashda ishlatiladigan preparat shakllari haqida so‘z yuritsak. Shunday qilib antipiretiklar quyidagi shaklda bo‘ladi:

    • rektal shamchalar;
    • tabletkalar, siroplar, aralashma va boshqalar;
    • inyeksiya orqali yuboriladigan dorilar.

    Isitma tushiruvchi dorilarning ko‘pi nafaqat tana haroratiga ta’sir qilishini, balki boshqa “bog‘liq” xususiyatlarga ham ega ekanligini bilish zarar qilmaydi:

    • og‘riq qoldiradi;
    • yallig‘lanishga qarshi ta’sirga ega;
    • qonni suyultiradi;
    • terlashni tartibga soladi.

    Qanday hollarda boladagi harorat dori vositalari yordamida tushiriladi?

    Bolada haroratni pasaytirish uchun antipiretik preparatlarni qo‘llash bilan bog‘liq maxsus ko‘rsatmalar mavjud:

    • nafas olish qiyinlashuvi yoki bo‘g‘ilish belgilari;
    • tibbiy fakt: tana haroratining atigi 1 °C ga oshishi organizmning kislorodga bo‘lgan ehtiyojini o‘rtacha 15 foizga oshiradi. Aksar bolalar, ayniqsa, kichik yoshdagi bolalarning nafas olish mushaklari hali to‘liq rivojlanmaganligi hisobga olinsa, bunday o‘tkir kislorod tanqisligini to‘ldirish juda qiyin. Shu bois agar chaqalog‘ingiz isitma vaqtida bo‘g‘ilib qolganini sezsangiz, boshqa xalqona usullarni unuting va antipiretik dori bering;
    • agar bola terlash va siydik chiqarishdan tashqari suyuqlikni yo‘qotsa (masalan, qusish, diareya);
    • bola suyuqlikni ichishdan qat’iyan bosh tortsa va ko‘p miqdorda suv ichish rejimini amalga oshirishning iloji bo‘lmasa;
    • chaqaloq yuqori haroratga toqat qila olmasa (ko‘p bolalar hatto, 37 °C haroratda ham o‘zlarini yomon his qilishadi — suyuqlik ichishdan bosh tortishadi, tashvishlanishadi va hokazo);
    • bolaning noodatiy holati (injiqlik, “isterika”, chinqirib yig‘lashi, qo‘rquv va boshqalar);
    • asab tizimining jiddiy kasalliklari mavjudligi (masalan, epilepsiya, meningit va boshqalar);
    • agar bola ilgari isitma fonida tutqanoqni boshdan kechirgan bo‘lsa;
    • harorat 39 °C ko‘tarilsa.

    Antipiretik ishlayaptimi yoki yo‘q, qanday bilasiz?

    Juda oddiy — ta’sir keyingi 30-45 daqiqada qayta sezilishi kerak. Preparat qo‘llanganidan so‘ng harorat 30-45 daqiqa davomida pasaymasa (va rektal shamlardan foydalanganda 60-90 daqiqa o‘tgach), bu dori ishlamayotganligining aniq ko‘rsatkichidir. Va bu, albatta, tibbiy yordamga murojaat qilish uchun sababdir.

    Mas’uliyatli, mehribon va sog‘lom ota-ona sifatida siz antipiretiklarni qo‘llash isitma uchun dori bo‘lmagan yordamning hech qaysi usulini bekor qilmaslikni bilishingiz lozim. Axir kechasi chaqaloq uchun antipiretik sham qo‘ysangiz ham, lekin xona hamon quruq va issiq bo‘lsa, go‘dak tanasi suvsizlanadi, dori kerakli ta’sirni ko‘rsatmaydi. Boladagi haroratni pasaytirish uchun mo‘ljallangan har qanday dorilar faqat tegishli shartlar bajarilganda samarali bo‘ladi — bular siz bilgan dori-darmonsiz isitma tushiruvchi usullardir.

    Mavzuga doir:

    • Farzandlarini davolashda ota-onalar tomonidan yo‘l qo‘yiladigan 6 ta keng tarqalgan xato
    • Bolaning isitmasi baland, qo‘l-oyoqlari esa muzday: Bunday vaqtda qanday yo‘l tutish kerak?
    • Bolaning tana harorati ko‘tarilganda qanday yo‘l tutish kerak?
    11.04.2023, 14:35   Izoh (0)   45054
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Dunyodagi eng foydali mahsulot: zaytun yog‘ining siz bilmagan shifobaxsh xususiyatlari

    10.04.2023, 18:40

    Ko‘z salomatligini yaxshilash uchun muntazam ravishda qabul qilish kerak bo‘lgan 3 xil vitamin

    10.04.2023, 16:35

    Bosh og‘rig‘ini muntazam ravishda bee’tibor qoldirsangiz nima bo‘ladi?

    07.04.2023, 10:30

    Tovushsiz dushmanlar: simptomsiz kechadigan 4 xil xavfli kasallik

    06.04.2023, 18:40

    Kungaboqar pistasi: qanday hollarda uni iste’mol qilish mumkin emas? 

    06.04.2023, 14:35

    Parhez va sport zalisiz vazn yo‘qotishni boshlash uchun 10 ta maslahat

    06.04.2023, 12:35
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Mobiuz — 8 milliondan ortiq abonentlar tanlovi 


    O‘zbekistonda tibbiy sug‘urta nima uchun zarur: shifokor qarashi va Neo Insurance tajribasi


    Vaqt sinovidan o‘tgan tarmoq: 33-yillik faoliyat, 12 million foydalanuvchi tanlovi va mobil aloqaning yangi arxitekturasi


    “O‘zbekinvest” sug‘urta kompaniyasi 2025-yilning I yarim yilligi yakunlarini eʼlon qildi


    Mirzo Ulug‘bek tumanida joylashgan yirik ko‘chmas mulk auksionga qo‘yildi


    OKMKda yangi sulfat kislota sexi qurilmoqda


    Navoiy innovatsiyalar universiteti 2 milliard so‘mlik grant dasturini e’lon qildi 


    Yandex Music’da jazirama kayfiyat uchun maxsus “Chilla” bo‘limi paydo bo‘ldi


    Visa Kapitalbank bilan Xitoyga: WeChat Pay va Alipay orqali naqd pulsiz to‘lovlar – erkin, oson va xavfsiz


    Kia Sonet va ADM Global: O‘zbekiston avtomobil klasterini mahalliylashtirilishiga qariyb 260 mln AQSH dollari miqdorida sarmoya


    Biznes va tadbirkorlik oliy maktabi magistratura dasturlariga qabul jarayonlari davom etayotganini ma’lum qiladi


    Sug‘urta sohasidagi uzoq kutilgan islohotlar: manfaatlar qonun himoyasida 


    “Biznesni rivojlantirish banki” BMT Taraqqiyot Dasturi bilan hamkorlik qiladi


    “Biznesni rivojlantirish banki” 2025 yilda 138 mingdan ortiq fuqaro bandligini ta’minladi


    “Euromoney” talqinida “O‘zsanoatqurilishbank” O‘zbekistonning eng yaxshi banki deb e’tirof etildi

     

    Tavsiya etamiz

    Bir kechada oddiy ofitsiantdan millionerga aylangan ayol: lotereyadan yutilgan 10 mln dollar mashmashasi

    27 iyul, 09:25
    Audio Icon

    Andijoncha hotamtoylik: “Dunyo sadolari”ga sarflanayotgan milliardlar va shubhali shartnomalar

    24 iyul, 21:25

    “Rossiya allaqachon katta og‘alik maqomini yo‘qotib bo‘ldi”. Ukraina urushi postsovet hududida nimalarni o‘zgartirdi?

    24 iyul, 15:15

    Nildan Frot daryosigacha: maxfiylikdan tobora reallikka aylanib borayotgan “Katta Isroil” konsepsiyasi

    22 iyul, 12:22
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    “Trampning sabr kosasi to‘lmoqda” — AQSH davlat kotibi

    Dunyo | 27 iyul, 11:53

    Mo‘ynoqdagi kondan ham gaz sizib chiqdi (video)

    O‘zbekiston | 27 iyul, 11:38

    O‘zbekistonning ayrim joylarida hafta boshida yomg‘ir yog‘ishi mumkin

    O‘zbekiston | 27 iyul, 11:25

    Toshkentdagi 59 ta obyektda qurilish ishlari butunlay to‘xtatilib, elektr ta’minotidan uzildi

    O‘zbekiston | 27 iyul, 10:50

    Ichki ishlardan pensiyaga chiqqanlar pul evaziga huquqbuzarliklar profilaktikasiga jalb etiladi

    O‘zbekiston | 27 iyul, 10:05

    Bir kechada oddiy ofitsiantdan millionerga aylangan ayol: lotereyadan yutilgan 10 mln dollar mashmashasi

    Dunyo | 27 iyul, 09:25

    Toshkentda 100 MVt quvvatli elektr energiyasini saqlash tizimi quriladi

    O‘zbekiston | 27 iyul, 08:55
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.