Kalsiy organizm hujayralarining hosil bo‘lishida ishtirok etadigan asosiy elementdir. Yurak, tish, suyak, soch, tirnoq va boshqa a’zolarning salomatligi uning miqdoriga bog‘liq. Bu elementning organizmdagi darajasini nazorat qilish lozim. Ushbu materialda kalsiyni qay tarzda qabul qilish kerakligi haqida bilib olasiz, deb yozadi Wday nashri.
Kalsiy iste’molini qachon boshlash kerak?
Kalsiyni qabul qilishni boshlashdan oldin shifokor bilan maslahatlashing. O‘zbilarmonlik bilan ish qilish tavsiya etilmaydi, chunki bu elementning ko‘pligi ishtahani yo‘qotishga, jigar va buyraklar holati yomonlashishiga, ko‘ngil aynishi, qusish va tutqanoqqa olib kelishi mumkin.
Shifokorlar kechki ovqatdan keyin kalsiy ichishni tavsiya qiladilar. Bu shunchaki taxminiy tavsiya emas, butun jarayonni ilm-fan tushuntiradi. Olimlar inson organizmining biologik ritmi bo‘yicha tadqiqot o‘tkazdilar. Ma’lum bo‘lishicha, kunduzi organizm kalsiyni minimal miqdorda, kechasi esa maksimal darajada iste’mol qiladi. Ushbu kimyoviy elementning yetishmasligi bilan organizm kalsiyni suyak to‘qimasidan oladi, bu esa bo‘g‘inlar bilan bog‘liq muammolarga sabab bo‘ladi.
Kalsiyni nima bilan birga qabul qilish lozim?
Shifokorlar kalsiyni bitta o‘zini qabul qilish yetarli emas, deb hisoblaydi. Bu element D vitamini bilan birga sintez qilinmasa, organizmda so‘rilmay qoladi. Lekin shuni ta’kidlash joizki, D vitaminini ichiga olgan taomlar kalsiy preparatlarini qabul qilishdan 4 soat oldin iste’mol qilinishi kerak. Kalsiy tabletkalari tarkibida kalsiy bo‘lgan oziq-ovqat bilan birga qabul qilinishi mumkin. Bunday mahsulotlar:
- Kefir;
- Sut;
- Tvorog;
- Smetana;
- Yogurt bo‘lishi mumkin.
Foto: Wday
Bir vaqtning o‘zida magniy va kalsiyni ichsa bo‘ladimi? Mutaxassislarning ayrimlari kalsiy magniysiz kamroq so‘rilishini ta’kidlaydi, boshqalari esa bu ikki elementni alohida-alohida ichish kerakligini aytadi.
Sog‘liqqa ziyon keltirmaslik uchun kalsiyni qay tarzda qabul qilgan afzal? Oltin o‘rtalikni topish uchun shifokorlar bunday dorilarni 2:1 nisbatda ichishni taklif qiladi. 1 gr kalsiy uchun 0,5 gr magniy. Kalsiyning so‘rilishi tabiiy bo‘lishi uchun taomnomaga grechka va arpa yormalari, keyshu yong‘og‘i, bodomni qo‘shish kerak.
Kalsiyni qancha vaqt mobaynida ichish mumkin? Ushbu elementni tabletka ko‘rinishida doimiy ravishda qabul qilish yaramaydi. Miqdorning ko‘pligi kutilgan natijani beradi, degani emas. Kalsiyni kurs mobaynida ichish lozim, ammo kurs davomiyligi 1-2 oydan oshmasin.
Ekspert fikri
Xalq orasida kalsiy va magniy yetishmasligi tufayli kelib chiqadigan “suyaklar qurishi” kasalligi mavjud. Kasallikning tibbiy nomi osteoporozdir. Kasalliklar soni bo‘yicha u 4-o‘rinni egallaydi (onkologiya, yurak-qon tomir kasalliklari va diabetdan keyin).
Osteoporoz — bu suyak massasining asta-sekin kamayishi. Kasallik ayollarda ko‘p uchraydi, ayniqsa, suyak massasi menopauza davrining birinchi yilida kamaya boshlaydi. Ushbu davrda ayol har yili 20 foizgacha, keyin esa 2-5 foiz suyak massasini yo‘qotadi. Osteoporozning asosiy sababi kalsiy yetishmasligidir. Nima uchun kalsiy yetishmaydi?
Sabablari ko‘p: jinsiy gormonlarning kamayishi, D vitamini yetishmasligi, kalsiyni ichakdan suyaklarga asosiy o‘tkazuvchisi — oziq-ovqatda yog‘larning yetishmasligi (ularsiz D vitamini so‘rilmaydi), spirtli ichimliklar (kalsiyni yuvilib ketishiga olib keladigan paratiroid gormonini ishlab chiqarish ko‘paytiradi), kofein va proteinli ovqatlarni haddan tashqari ko‘p iste’mol qilish ham kalsiyni organizmda so‘rilmasdan chiqib ketishiga sabab bo‘ladi.
- Voyaga yetgan odamga kuniga 1000 mg kalsiy, 50 yoshdan oshgan ayolga esa 1200 mg bu element zarur.
- Bolalar: 1-3 yosh — 500 mg, 4-8 yosh — 800 mg, 9-18 yosh — 1300 mg.
Barcha sut mahsulotlari kalsiyning ajoyib manbaidir. 100 mg kalsiy 100 ml sutda, 70 gr tvorogda, 10 gr qattiq pishloqda, 100 gr smetana tarkibida mavjud. Bu kalsiyning eng oson hazm bo‘ladigan shakli. O‘simlik mahsulotlarida ham kalsiy bor, lekin u kamroq hazm bo‘ladi.
Bir stakan sut tarkibidagi kalsiyni qabul qilish uchun 6 porsiya brokkoli iste’mol qilish lozim. Kalsiyni maxsus qo‘shimcha tarzda ichish mumkin, ammo bu faqat tibbiy tahlillarni nazorat qilish bilan amalga oshirilishi kerak. Aks holda oshqozon, buyraklar, yurak mushaklari, asab tizimi, suyaklar holatiga salbiy ta’sir qilishi ehtimoldan xoli emas.
Magniy elementi — xotira va yangi ma’lumotlarni idrok etish uchun mas’ul bo‘lgan gippokampusga ijobiy ta’sir ko‘rsatadigan antidepressant. Mushaklarning qisqarishida, shu jumladan, yurak mushaklari ishida ishtirok etadi.
Magniy B6 vitamini bilan birga “yashash”ni yaxshi ko‘radi, bu vitamin magniyning so‘rilishini va uning hujayra ichiga kirib borishini ta’minlaydi.
Magniyning kunlik ehtiyoji 400-800 mg ni tashkil qiladi.
Magniy yetishmovchiligi charchoq, asossiz asabiylashish, tajovuzkorlik, tashvishlanish, depressiya, xotira buzilishi, shuningdek, terlash, mushaklarning spazmlari va yurak qisqarishidagi uzilishlarga olib keladi.
Magniyning eng yaxshi so‘rilishi oziq-ovqatdan olingani hisoblanadi. Yetakchi mahsulotlar — bug‘doy kepagi, qovoq urug‘i, yong‘oq, ismaloq, guruch, loviya, shokolad. Ushbu mahsulotlarning barchasi magniy B6 vitamini bilan “qo‘shni” bo‘lib, u assimilyatsiya qilish uchun juda muhimdir.
Magniyni qo‘shimcha dori ko‘rinishida qabul qilish uchun shifokor nazorati va ko‘rsatmasini olish tavsiya etiladi.
Mavzuga doir:
Izoh (0)