• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12910.15
    • RUB159.78
    • EUR14660.77
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Iqtisodiyot

    Asosiy stavka 14 foizgacha pasaytirildi. Bu oddiy odamlarga qanday ta’sir qiladi?

    Markaziy bank asosiy stavkani 1 foizga pasaytirib, 14 foiz etib belgilagani haqida xabar berilgandi. Buning ahamiyati nimada va O‘zbekiston hayoti qanchalik o‘zgarishi — “Daryo” sharhida.

    Foto: “Daryo”/ Madina Nurman

    Asosiy stavka 14 foiz darajasiga qaytdi. Bu Rossiya va Ukraina o‘rtasidagi urushdan avvalgi ko‘rsatkich hisoblanadi. Urush boshlangach, Markaziy bank asosiy stavkani 17 foizgacha oshirgandi. 

    Asosiy stavka o‘zi nima va uning ta’siri qanday?

    Markaziy bank asosiy stavkasi O‘zbekiston hayotiga jiddiy ta’sir qiladi. Mazkur stavkaga mamlakatdagi qolgan barcha stavkalar (omonatlar, kreditlar va boshqalar) bog‘liqdir.

    Stavka talab va taklifni o‘zgartiradi, ular esa, o‘z navbatida, aholi va biznes qarorlarini. Bularning barchasi esa narxlarga o‘z ta’sirini ko‘rsatadi.

    Asosiy stavka yuqorilasa, kredit foizlari oshadi va iqtisodiyotda faollik kamayadi. Uning pasaytirilishi esa kredit foizlarini ham pasaytiradi va odamlar ko‘proq kredit ola boshlaydi. Mamlakat iqtisodiyotida pul aylanishi tezlashadi. Biroq bu holatda inflyatsiya ham yuqorilashi mumkin.  

    Asosiy stavka nega pasaytirildi va endi nimalar o‘zgaradi?

    Asosiy stavka Markaziy bankning mamlakat iqtisodiyotiga ta’sir ko‘rsatishiga imkon beruvchi vositalardan biridir.

    U inflyatsion kutilmalar hamda kelgusi oylarda narxlar va iqtisodiy ko‘rsatkichlarning kutilayotgan vaziyatidan kelib chiqib pasaytirildi.

    Asosiy stavkaning 1 foiz bandga pasaytirilishi o‘tgan yil mart oyida xatarlar uchun foiz stavkani oshirish orqali qo‘yilgan qo‘shimcha yuklamani to‘liq olib tashlash imkonini beradi. Sodda qilib aytilsa, O‘zbekiston iqtisodiyoti urushdan avvalgi holatiga qisman qaytdi. Xavflar mavjud, ammo vaziyat bir yil avvalgiga qaraganda yaxshiroq. 

    Markaziy bankning asosiy vazifasi — bozorning barcha ishtirokchilari va barcha jarayonlar (inflyatsiya, iqtisodiy faollik va moliyaviy barqarorlik) o‘rtasida muvozanatni topishdir.

    Stavkani pasaytirishdan maqsad mamlakat iqtisodiyotini pul bilan to‘ldirish, bu esa ishlab chiqarishni rivojlantirish, kompaniyalarning soliq imtiyozlarini oshirish, davlatning yirik loyihalarga ko‘proq mablag‘ sarflashga imkon beradi.

    Stavkaning pasayishi aholining xarid qobiliyati oshishidan dalolat beradi.

    Odamlar tejashni to‘xtatib, ko‘proq xarajat qilishni boshlaydi, bu esa iqtisodiyotni rivojlantirishga imkon beradi. Ammo bu chora inflyatsiyaning tezlashishiga ham olib kelishi mumkin:

    asosiy stavkani pasaytirish → arzon kreditlar + past omonat stavkalari → aholi xarajatlarini oshiradi + tejashga intilmaydi → inflyatsiya tezlashadi.

    Asosiy stavkani pasaytirish oqibatlari

    Asosiy stavkani o‘zgarishi birinchi navbatda kreditlar va omonatlarga ta’sir qiladi. Banklarning asosiy stavkadagi o‘zgarishlarga javob berish muddati bir kundan bir oygacha bo‘lishi mumkin.

    Sodda qilib aytganda asosiy stavka pasaytirilgach kreditlar uchun foiz stavkalari ham pasayadi. Bu esa kredit olish uchun yaxshi imkoniyat ekanligidan dalolat beradi. 

    2022-yil yakunlariga ko‘ra, aholiga ajratilgan ipoteka kreditlari uchun o‘rtacha foiz stavkasi 22,4 foiz bo‘lgan. Asosiy stavka pasaytirilgach, kreditlar foizi ham tushishi kutilmoqda. 

    Asosiy stavkaning o‘zgarishi banklardagi omonatlar bo‘yicha foizlarga ham ta’sir qiladi. Agar u pasaysa, omonatlar bo‘yicha ham foizlar tushadi.

    Biroq bu barcha kreditlar taalluqli emas. Masalan, oliy ta’lim tashkilotlarida to‘lov-kontrakt asosida o‘qish uchun kredit ajratish tartibiga muvofiq, ta’lim krediti banklar tomonidan kredit oluvchiga Markaziy bankning asosiy stavkasi miqdorida ajratiladi.

    Bunda asosiy stavka pasaytirilgan taqdirda, ta’lim krediti bo‘yicha foiz stavkasi mutanosib ravishda pasayadi, asosiy stavkasi oshirilgan taqdirda esa ta’lim krediti bo‘yicha foiz stavkasi o‘zgarishsiz qoladi.

    Markaziy bank raisi Mamarizo Nurmuratov ham asosiy o‘zgarish tijoriy kreditlarga ta’siri shartnomada belgilangan shartlar asosida bo‘lishini aytgan edi.

    Banklar va mijozlar o‘rtasida tuzilgan o‘zgaruvchan foiz stavkali, xususan, Markaziy bank asosiy stavkasiga bog‘langan holda tuzilgan foiz stavkalari shartnomalarga ta’siri esa ushbu shartnomada kelishilgan shartlar yoki kredit ajratish bo‘yicha tegishli nizom talablariga muvofiq bo‘ladi, — degan edi u.

    Umuman olganda asosiy stavkaning pasayishi ko‘proq ijobiy holat hisoblanadi — bu mamlakat murakkab davrni muvaffaqiyatli yengib o‘tayotganini anglatadi.

    16.03.2023, 16:02   Izoh (0)   8600
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Markaziy bank asosiy stavkani 1 foizga pasaytirib, yillik 14 foiz qilib belgiladi

    16.03.2023, 12:20

    Estoniya Ukrainada urush boshlangach Markaziy Osiyoga eksportni keskin oshirdi. G‘arb bundan shubhalanmoqda

    15.03.2023, 22:05

    O‘zbekiston va Tojikiston savdo-logistika markazi qurilishi boshlandi

    15.03.2023, 16:10

    O‘zbekistonda dorivor o‘simliklar ishlab chiqarish hajmi 4,7 foizga oshiriladi

    14.03.2023, 23:55

    Xitoy va Markaziy Osiyo: so‘nggi yillardagi iqtisodiy jarayonlar qanday kechmoqda?

    14.03.2023, 23:35

    O‘zbekistonlik ishchilar Moskvada cherkovlar qurilishiga jalb qilinadi

    14.03.2023, 22:55
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Mobiuz “MazzaFest”da yangi “Mazza” va “Mazza 2.0” tarif rejalarini taqdim etadi


    Coca-Cola 139 yillik ilhom, ajoyib kashfiyotlar, mashhur kampaniyalar va butun dunyo sevib qolgan ta’mni taqdim etmoqda 


    CHERY bilan o‘z orzungizni amalga oshiring: barcha modellar uchun boshlang‘ich to‘lov pasaytirildi! 


    Uklonda taksi haydovchilari uchun katta tadbir o‘tkazildi!


    HONOR kompaniyasi HONOR 400 Lite smartfonini taqdim etdi. Qiziq, u nimasi bilan lol qoldira oladi?


    Ziffler‘dan katta taqdimot: yangi qiyofa, zamonaviy dizayn va aqlli maishiy texnikalar


    Silk Avia Shahrisabzga ko‘proq parvoz qiladi


    UZCARD SHERDOR premium kartasi endi MKBANKda mavjud


    Moliyaviy firibgarlik: murakkab sxemalar bo‘yicha sodda tushunchalar 


    InfinBANK Global Money Week 2025 da ishtirok etdi


    Siberian Wellness — O‘zbekistonda 15 yil


    Moliyaviy savodxonlik maktab ostonasidan boshlanadi


    OKMK 2,3 milliard dollar kredit mablag‘larini jalb qildi va 125 million dollar moliyaviy xarajatlarni iqtisod qildi


    Parvoz — katta shahar xarakteriga ega qulay biznes-klass turar joy


    Kapitalbank 2024-yilgi Brand Awards International mukofotiga sazovor bo‘ldi

     

    Tavsiya etamiz

    “Ular o‘z vatani mustaqil bo‘lishi uchun kurashgan edi” — Turkiston legionining ayanchli tarixi

    8 may, 15:09

    Rashidov, gazli ichimliklar zavodi, Qizil maydon. 9-may — Toshkent tarixidan fotolavhalar

    7 may, 14:40

    Fazoviy poyganing boshlanishi — Gagarinning parvozi yolg‘on bo‘lganmi?

    6 may, 18:00
    Audio Icon

    “Qurolli qushchalar”. O‘zbekistonda ishlab chiqarilayotgan dronlar haqida

    5 may, 21:10
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Anchelotti “Real” boshqaruvini qachon tark etishi ma’lum bo‘ldi

    Sport | 9 may, 23:38

    Superliga. “Dinamo” “Surxon”ni mag‘lub etib, turnir jadvalida kuchli uchlikka kirib oldi

    Sport | 9 may, 22:35

    AQSH byudjeti taqchilligi yil boshidan beri 196 mlrd dollarga ko‘paydi

    Dunyo | 9 may, 22:05

    Fransiyada ikki general hokimiyatni tanqid qilgani uchun ishdan olindi

    Dunyo | 9 may, 21:35

    “Liverpul” “Real”ning qaroridan norozi bo‘ldi

    Sport | 9 may, 21:12

    NATO Kiyevga tinchlik shartnomasining bir qismi sifatida a’zolikni va’da qilmaganini bildirdi

    Dunyo | 9 may, 20:35

    Superliga. Vodiy derbisida “Neftchi” ustun keldi

    Sport | 9 may, 20:21
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.