• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12557.56
    • RUB159.44
    • EUR14809.13
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +26°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Iqtisodiyot

    O‘zbekistonning yashil iqtisodiyotga o‘tishi: muammolar va imkoniyatlar

    Jahon banki O‘zbekistonning yashil iqtisodiyotga o‘tishdagi muammolar va imkoniyatlarini tahlil qildi. The Diplomat nashri bu hisobotni qayta ko‘rib chiqdi. 

    Foto: “Daryo”

    O‘zbekiston o‘zining umumiy iqtisodiy rejalashtirishiga barqaror amaliyotni kiritish borasida sezilarli yutuqlarga erishmoqda. 

    Mamlakat 2016-yilda rejali iqtisodiyotdan bozor iqtisodiyotiga o‘tishni boshladi. U o‘zining iqtisodiy transformatsiyasini yashil yondashuv bilan kuchaytirish zarurligini tan oldi. Hukumat yanada barqaror iqtisodiy modelni yaratish majburiyatini oldi.

    Xususan, 2022-yil dekabr oyida imzolangan prezident qarorida bu borada hokimiyat organlari tomonidan amalga oshirilishi lozim bo‘lgan muayyan islohotlar belgilab berilgan. 

    U 2030-yilgacha yashil iqtisodiyotga o‘tish va yashil o‘sishni ta’minlash bo‘yicha Harakatlar rejasini qabul qildi, u yashil, barqaror va inklyuziv rivojlanishga erishish uchun mavjud ekologik va iqtisodiy muammolarni hal qilishga qaratilgan chora-tadbirlarni o‘z ichiga oladi.

    O‘zbekistonning Iqtisodiy taraqqiyot va qashshoqlikni qisqartirish vazirligi hamda boshqa davlat idoralari bilan hamkorlikda Jahon bankining yaqinda tayyorlangan hisobotida mamlakatning yashil iqtisodiyotga o‘tishdagi muammolari va imkoniyatlari tahlil qilingan. 

    U eng dolzarb ekologik va boshqa xavflarni aniqlaydi, shuningdek, siyosatga o‘zgartirishlar va harakatlarni tavsiya qiladi. Ulardan ba’zilari energiya samaradorligi bo‘yicha chora-tadbirlar va landshaftlarni tiklash dasturlari kabi bir vaqtning o‘zida iqtisodiyot va atrof-muhitga foyda keltiradi. Ushbu maqola hisobotning ba’zi xulosalarini umumlashtiradi.

    O‘zbekiston resurslarni boshqarishni yaxshilashiga to‘g‘ri keladi. Mamlakatning resurs samaradorligi Yevropa Ittifoqi va boshqa yuqori o‘rta daromadli mamlakatlarnikidan ancha past. 

    O‘zbekistonda suvdan foydalanish, ayniqsa, samarasiz, mamlakatning yalpi ichki mahsulot birligiga to‘g‘ri keladigan energiya sarfi Yevropa va Markaziy Osiyo mintaqasidagi o‘rtacha ko‘rsatkichdan qariyb uch baravar va qo‘shni Qozog‘istonnikidan ikki baravar yuqori.

    Shu bilan birga, shahar va sanoat manbalaridan havoning zarrachalari bilan ifloslanishi shamol tomonidan urilgan qum va buzilgan yerlarning changlari bilan kuchayadi. 

    Aholining salmoqli qismi muntazam ravishda zararli deb hisoblangan havo sifatiga duchor bo‘ladi.

    O‘zining yashil ambitsiyalarini qondirish uchun O‘zbekiston uchta vaqt oralig‘ida: shoshilinch, yaqin va uzoq muddatli davrga bo‘lingan ushbu va boshqa muammolarni hal qilishi kerak. 

    Mamlakatning qishloq xo‘jaligiga yo‘naltirilgan iqtisodiyoti va aholi zich joylashgan hududlarda havoning bosqichma-bosqich yomonlashishini hisobga olgan holda, uning eng dolzarb yashil ustuvorliklari havo sifatini yaxshilash, yer va suvdan barqaror foydalanish bo‘ladi. 

    Bunga landshaftni tiklash, suvni samarali boshqarish va havo ifloslanishini kamaytirish choralari orqali erishish mumkin.

    Yerdan barqaror foydalanish O‘zbekistonda kengayishi kerak bo‘lgan muhim amaliyotdir. Iqlimga asoslangan qishloq xo‘jaligi amaliyotlari erdan foydalanish barqarorligini yanada oshiradi. 

    Uzoq muddatda mamlakat qishloq xo‘jaligidan qimmatroq, yaxshi haq to‘lanadigan tarmoqlarga o‘tishni ta‘minlasa yaxshi bo‘lardi. Buning uchun qishloq xo‘jaligi ishchi kuchining bir qismini, xususan, eng zaif ayollar va yoshlarning qayta malakasini oshirish kerak. 

    Suv narxlarini belgilash va sug‘orish uchun investitsiyalar orqali suvdan foydalanish samaradorligini oshirish eng katta ustuvor vazifa bo‘lishi kerak, suvdan foydalanishning ma’lum chegaralari ushbu yangi ustuvorliklarning bir qismidir. 

    Kam uglerodli oqilona siyosat O‘zbekistonda kam uglerodli energiya va energiya samaradorligiga o‘tish uchun zarur rag‘batlarni beradi.

    Xalqaro valyuta jamg‘armasi va Jahon bankining uglerod narxini baholash vositasi tahlili shuni ko‘rsatadiki, O‘zbekistonda uglerod narxi qo‘shimcha fiskal daromad sifatida YIMning 5 foizigacha bo‘lishi mumkin, bu yashil loyihalarni moliyalashtirish yoki uy xo‘jaliklariga iqtisodiy ta’sirni yumshatish uchun ishlatilishi mumkin. 

    Bundan tashqari, ish o‘rinlarini yaratish va resurslarni qayta joylashtirish strategiyalari yashil o‘tishning ba’zi ijtimoiy xarajatlarini kamaytirishga yordam beradi. 

    Global yashil o‘tish yangi ish o‘rinlari yaratish va ekologik barqarorlikni ta’minlash uchun katta imkoniyatlar yaratadi va O‘zbekiston bu imkoniyatlardan foydalanish uchun yaxshi mavqega ega.

    Ish joylari va atrof-muhit natijalarini optimallashtiradigan sohalar qatoriga sog‘liqni saqlash, ta’lim, moliya va iqlimga mos konchilik kiradi. 

    Mamlakatdagi eng yirik bandlik sohasi bo‘lgan qishloq xo‘jaligi qimmatroq sanoatga o‘tish va ekotizim xizmatlari yordamida yerdan foydalanishni optimallashtirish orqali yanada ko‘proq yashil ish o‘rinlarini ta’minlash va turmush darajasini yaxshilash salohiyatiga ega. 

    Bundan tashqari, qayta tiklanadigan energiya manbalari va boshqa innovatsion texnologiyalarga asoslangan, xuddi shunday yashil salohiyatga ega bo‘lgan tarmoqlarning kengroq ro‘yxati qo‘shimcha tahlilga loyiqdir.

    Yashil iqtisodiyotga o‘tish muvaffaqiyatini ta’minlash uchun davlat sektori va yashil moliyani jalb qilish juda muhimdir. 

    Siyosiy chora-tadbirlar yashil sektorda yangi ish o‘rinlarini yaratish orqali ijtimoiy xarajatlarni kamaytirish bilan birga moliyalashtirishdagi bo‘shliqni bartaraf etishi kerak. 

    Bundan tashqari, siyosat eng ko‘p zarar ko‘rganlarni qayta tayyorlash, qayta joylashtirish va ijtimoiy qo‘llab-quvvatlash imkonini berishi kerak. 

    Ushbu chora-tadbirlar O'zbekiston hukumati tomonidan Jahon banki ko‘magida ishlab chiqilayotgan Uzoq muddatli dekarbonizatsiya strategiyasining bir qismi bo‘lishi mumkin.

    Qiyinchiliklardan imkoniyatlargacha

    Dunyo yanada barqaror kelajak sari intilayotgan bir paytda O‘zbekiston global energetika ko‘rsatkichlariga, xususan, yuqori energiya va uglerod intensivligi nuqtai nazaridan javob berishda jiddiy muammolarga duch kelmoqda. 

    Ushbu shartlar mamlakatni tashqi savdo siyosat oldida zaif holga keltiradi. Biroq O‘zbekiston global yashil o‘tish jarayonini o‘zlashtirib, atrof-muhit va iqlim siyosatini kuchaytirish orqali bu muammoni imkoniyatga aylantirishi mumkin.

    Aksariyat mamlakatlar iqlim o‘zgarishiga qarshi kurashish uchun past uglerodli siyosatni qo‘llayotgani sababli, uglerodni ko‘p iste’mol qiladigan mahsulotlarga global talab o‘rta va uzoq muddatli istiqbolda kamayadi. 

    Bu O‘zbekistonning ko‘p uglerodli eksportiga salbiy ta’sir ko‘rsatishi, mamlakat yalpi ichki mahsuloti va farovonligiga ta’sir qilishi mumkin. 

    Keyinchalik ugleroddan voz kechish ancha qimmatga tushadigan texnologiya va tizimlarga yopishib qolmaslik uchun O‘zbekiston o‘z iqtisodiyotini yashillashtirish jarayonini darhol boshlashi kerak. 

    Yashil maqsadlarga ustuvorlik berish bozor iqtisodiyotiga kengroq o‘tishda davom etayotgan sa’y-harakatlarning ajralmas qismi bo‘lishi kerak. 

    Resurs samaradorligini oshirish, yashil bandlik va moliyani rivojlantirish kabi boshqa yashil choralar ham O‘zbekistonga yaqin muddatli foyda keltirishi mumkin.

    Biroq mamlakat yashil o‘tishning jamiyatga ta’sirini ham hisobga olishi kerak. Yashil sektorlarni qo‘llab-quvvatlash hamda uglerodni ko‘p talab qiladigan faoliyatdan voz kechish investitsiyalar va ish o‘rinlari yaratish sxemasini o‘zgartirib, g‘oliblar va yutqazuvchilarni yaratadi. Eng ko‘p zarar ko‘rgan kompaniyalarga yordam ko‘rsatish juda muhimdir. 

    Jahon banki O‘zbekistonning yashil va inklyuziv o‘sishni amalga oshirishga qaratilgan sa’y-harakatlarini qo‘llab-quvvatlashga sodiqdir. 

    Atrof-muhitni muhofaza qilish siyosati va islohotlarning to‘g‘ri aralashmasini qabul qilish orqali mamlakat yashil, bardoshli va inklyuziv kelajakning mukofotlarini olishi mumkin. 

    Iqtisodiy o‘sish va rivojlanish uchun ko‘plab imkoniyatlarni taqdim etayotgan global yashil o‘tish davrida O‘zbekiston o‘z kelajagini ta’minlash uchun barqaror siyosatni qabul qilishi kerak.

    25.02.2023, 07:45   Izoh (0)   12360
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    O‘zbekiston xurmolari asosan Rossiyaga eksport qilinmoqda

    24.02.2023, 22:44

    Yevropa inflyatsiyasi oxirgi yetti oylik eng past darajaga yetdi

    24.02.2023, 19:31

    Korzinka yetakchi, Havas ikkinchi: Yanvarda qaysi kompaniyalar cheki eng ko‘p ro‘yxatdan o‘tkazilgan?

    24.02.2023, 18:33

    Piyoz tanqisligi jahon oziq-ovqat tizimiga tahdid solmoqda — Bloomberg

    24.02.2023, 13:30

    AQSH Rossiya banklari va Xitoy kompaniyalariga qarshi yangi sanksiyalarni e’lon qiladi

    24.02.2023, 12:13

    O‘zbekistonda so‘nggi besh yilda yo‘lovchilarni tashish qanday o‘zgardi?

    24.02.2023, 00:18
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Kapitalbank investitsiyalari – O‘zbekiston yoshlari kelajagiga sarmoya


    Qashqadaryo va Buxoroda amalga oshirilgan quyosh energiyasi loyihalariga 1 yil to‘lishi munosabati bilan rasmiy tadbir bo‘lib o‘tdi


    Toshkentda Sting brendi homiyligida "Formula-1" filmining premyerasi bo‘lib o‘tdi


    Yoz osmonning o‘zidayoq boshlanadi: Silk Avia Toshkentdan Issiqko‘lga kunlik aviaqatnovlarni yo‘lga qo‘ymoqda


    Smart Business va UZCARD Farg‘ona tadbirkorlari uchun yangi imkoniyatlar eshigini ochmoqda 


    Faqat tekshirilgan foydalanuvchilar: nima uchun to‘lov ilovalari  shaxsni tasdiqlashni so‘raydi


    “O‘zbekgidroenergo” AJning xalqaro kredit reytingi BB (barqaror) darajasiga ko‘tarildi


    Fitch Kapitalbankning reytingini "Ijobiy" prognoz bilan tasdiqladi


    “AloqaBank” yoshlar bilan ishlashga oid dasturlarni kengaytirmoqda


    Hududiy elektr tarmoqlari” AJ Fitch Ratings agentligining xalqaro kredit reytingini “BB, barqaror” darajasiga oshirdi


    NRG Uzbekistan 60 gektar maydonda "shahar ichida shahar" keng ko‘lamli turar-joy loyihasini ishga tushirmoqda


    NRG Uzbekistan zamonaviy va keng majmua — Maftun Makon turar joy mavzesini qurish bo‘yicha ulkan loyihani amalga oshirmoqda


    Inflyatsiya va jamg‘armalar: Nega pul o‘z qiymatini yo‘qotadi?


    Fitch Ratings “Biznesni rivojlantirish banki” ATB kredit reytingini oshirdi 


    HONOR ilhomlantiruvchi AI texnologiyalarga ega HONOR 400 seriyasini taqdim etdi

     

    Tavsiya etamiz

    Isroil AQSHga hujum qilgan kun: o‘nlab amerikaliklarni o‘ldirish bu anglashilmovchilik edimi yoki fitna?

    2 iyul, 19:45

    NATO tarixi – dunyodagi eng qudratli harbiy tashkilotning obro‘si pasaymoqdami?

    26 iyun, 20:31
    Audio Icon

    Joy hammaga yetardi: Jeyms Kemeronga ko‘ra, “Titanik” yo‘lovchilarining omon qolish imkoniyati bo‘lgan

    25 iyun, 23:50

    “Trampning Titanigi to‘xtaydi” — Eron elchisi

    25 iyun, 13:39
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Rossiya Afg‘oniston Islom Amirligini rasman tan oldi

    Dunyo | 3 iyul, 23:51

    Bolalar bilan urush haqida qanday suhbatlashish lozim?

    Dunyo | 3 iyul, 23:35

    Qoraqalpog‘istonda fuqaroning yonidan 250 grammdan ortiq opiy topildi

    O‘zbekiston | 3 iyul, 23:20

    “Daryo” dayjesti: 3-iyulning eng muhim xabarlari

    O‘zbekiston | 3 iyul, 23:05

    Samarqand no‘xat sho‘ragi patentlandi

    O‘zbekiston | 3 iyul, 22:50

    Dermatologdan ogohlantirish: “Ushbu xato SPF kremning foydasini yo‘qqa chiqaradi”

    Go‘zallik | 3 iyul, 22:40

    AQSHda 6 mlrd dollarlik ta’lim dasturlarini moliyalashtirish to‘xtatib qo‘yildi

    Dunyo | 3 iyul, 22:30

    Superliga. “Sho‘rtan” o‘z maydonida “Qizilqum”ga mag‘lub bo‘ldi

    Sport | 3 iyul, 22:26
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.