Shavkat Mirziyoyev Misr Arab Respublikasi prezidenti Abdulfattoh as-Sisining taklifiga binoan rasmiy tashrif bilan ushbu mamlakatda bo‘lib turibdi. Oliy darajadagi muzokaralar kun tartibidan O‘zbekiston—Misr munosabatlarini yanada mustahkamlash masalalarining keng doirasi o‘rin olgan. Sammit yakunida qo‘shma bayonot qabul qilinishi va ikki tomonlama qator hujjatlar imzolanishi ko‘zda tutilgan.
“Daryo” O‘zbekiston va Misr o‘rtasida turli sohalardagi hamkorlik haqida so‘z yuritadi.
Ikki tomonlama siyosiy hamkorlik haqida
Misr Arab Respublikasi O‘zbekistonning Davlat mustaqilligini 1991-yil 26-dekabrda eʼtirof etgan. Diplomatik munosabatlar 1992-yil 23-yanvarda o‘rnatilgan. 1993-yil mayda Toshkentda Misr elchixonasi ochildi. O‘zbekistonning Misrdagi elchixonasi 1994-yil dekabr oyidan faoliyat yurita boshladi.
2018-yil 4—5-sentabrda Misr Arab Respublikasi prezidenti Abdulfattoh as-Sisining O‘zbekistonga rasmiy tashrifi bo‘lib o‘tdi. Ikki mamlakat prezidentlari o‘rtasida bo‘lib o‘tgan oliy darajadagi muzokaralar tarixiy ahamiyat kasb etib, ikki tomonlama munosabatlarni sifat va mazmun jihatdan yangi bosqichga olib chiqdi. 2018-yil 6-sentabr kuni O‘zbekiston Respublikasi prezidenti Shavkat Mirziyoyev va Misr Arab Respublikasi prezidenti Abdulfattoh as-Sisi o‘rtasida bo‘lib o‘tgan muzokaralar yakunida 4 ta hukumatlararo, 7 ta idoralararo hujjatlar imzolandi.
2021-yil 15—16-iyul kunlari Toshkent shahrida o‘tkazilgan “Markaziy va Janubiy Osiyo: Mintaqaviy o‘zaro bog‘liqlik. Tahdidlar va imkoniyatlar” xalqaro konferensiyasida Qohira strategik tadqiqotlar markazi direktori Ahmad al-Muslima ishtirok etgan. 2022-yil 23-yanvarda prezidentlar Abdulfattoh as-Sisi o‘rtasida diplomatik munosabatlarning 30 yilligi munosabati bilan tabriknomalar almashilgan.
2022-yil 4-fevralda Pekin shahrida o‘tkazilgan qishki Olimpiada o‘yinlarining tantanali ochilish marosimi doirasida ikki davlat rahbari o‘rtasida uchrashuv bo‘lib o‘tdi.
Hozirgi kunda ikki tomonlama hamkorlikning shartnomaviy-huquqiy bazasini jami 56 ta hujjat tashkil etmoqda, shundan 14 tasi hukumatlararo va 42 tasi idoralararo bitim va memorandumlardir.
O‘zbekiston va Misr o‘rtasida savdo-iqtisodiy hamkorlik
Savdo-iqtisodiy hamkorlik aloqalarini yanada rivojlantirish maqsadida ikki mamlakat o‘rtasida Hukumatlararo qo‘shma komissiya tuzilgan (7-yig‘ilishi 2018-y. Toshkentda o‘tgan). 2022-yil yakuniga ko‘ra o‘zaro savdo aylanmasi hajmi 30,5 mln dollarni (eksport – 23,1 mln dollar, import – 7,4 mln dollar) tashkil etdi. 2021-yil yakuni bo‘yicha 37,2 mln dollarni tashkil etgan (eksport – 34,6 mln dollar, import – 2,6 mln dollar).
Misrlik ishbilarmonlar ishtirokida O‘zbekistonda 29 ta korxona faoliyat ko‘rsatmoqda. Ular qishloq xo‘jaligi, yengil sanoat, farmatsevtika va boshqa sohalarda muvaffaqiyatli faoliyat yuritib kelyapti. O‘zbekistonda yaratilgan qulay muhit sarmoyaviy hamkorlikni rivojlantirishga xizmat qiladi. Xususan, Misrning Solyphar kompaniyasi bilan birgalikda Toshkent viloyatidagi “Bo‘stonliq-farm” erkin iqtisodiy zonasida farmatsevtika mahsulotlari ishlab chiqaruvchi zavod qurish loyihasi amalga oshirilmoqda (loyiha qiymati 20 mln dollar).
Shuningdek, Qashqadaryo viloyatida gepatit C ga qarshi dori vositalarini ishlab chiqarish (1,4 mln dollar) va Namangan viloyatida baliqchilik xo‘jaligini tashkil etish (1 mln dollar) loyihalarini amalga oshirish maqsadida One World Pharma va Kapo Agri kompaniyalari bilan muzokaralar olib borilmoqda. Misrning Orascom Telecommunications and Construction, Al Madani Construction, One World, Toshiba-Al-Arabi, Al Suwaidi Electrics va boshqa yirik kompaniyalari O‘zbekiston bilan hamkorlik aloqalarini yo‘lga qo‘yishdan manfaatdor ekanini bildirmoqda.
Ikki mamlakatning madaniy, ilm-fan va taʼlim sohalaridagi hamkorligi
Misr islom dini rivojiga ulkan hissa qo‘shgan buyuk allomalarimiz Imom Buxoriy, Imom Termiziy, Imom Moturidiy, Abu Muin Nasafiy, Mahmud Zamaxshariyning bebaho ilmiy merosini birgalikda o‘rganish muhimligini eʼtirof etadi. 1993-yildan 2022-yilgacha Misr Tashqi ishlar vazirligi huzuridagi MDH mamlakatlari bilan texnik hamkorlik jamg‘armasi (hozirgi Misr hamkorlikni rivojlantirish agentligi) O‘zbekiston mutaxassislarining malakasini oshirish bo‘yicha turli sohalarda o‘quv kurslari tashkil etgan.
Bu davr mobaynida 1200 dan ziyod o‘zbekistonliklar diplomatiya, xavfsizlik, biznes, bank, transport, tibbiyot va arab tili kabi yo‘nalishlardagi kurslarda malaka oshirgan. 2018-yilning 3-sentabr kuni O‘zbekiston Fanlar akademiyasi Abu Rayhon Beruniy nomidagi Sharqshunoslik institutida misrlik taniqli olimlarning O‘zbekiston tarixi va boy madaniy merosi haqida hikoya qiluvchi kitoblari taqdimoti o‘tkazildi. Jumladan, taqdimot marosimi ishtirokchilari Magda Maxlufning turkiy tildan tarjima qilingan “Boburnoma”, Ahmad Tarabikning “O‘zbekiston: islom tamadduni manbai” va Ahmad Rajab Muhammad Ali Rizqning “Yodgorliklar va Buxoro islom madaniyati” nomli asarlari bilan tanishtirildi.
2018-yilning 10—13-oktabr kunlari Misr bosh imomi, “Al-Azhar” majmuasi shayxi Ahmad at-Tayyibning O‘zbekistonga tashrifi amalga oshirildi. Safar mobaynida Ahmad at-Tayyib O‘zbekiston prezidenti tomonidan qabul qilindi. “Al-Azhar” va O‘zbekistondagi qator diniy, ilmiy va tadqiqot muassasalari o‘rtasida hamkorlik bo‘yicha hujjatlar imzolangan. O‘z navbatida, 2019-yilning 10—11-yanvar kunlari O‘zbekiston prezidenti davlat maslahatchisi va O‘zbekiston muftiysi boshchiligidagi delegatsiya Misrga tashrif buyurgan.
2020-yilda Qohira universiteti Arxeologiya fakulteti dekani, tarix fanlari doktori professor Ahmad Rajab Muhammad Ali Rizq O‘zbekiston Respublikasi bilan har tomonlama hamkorlikni kengaytirish bo‘yicha ilmiy loyihalarni faol ravishda ilgari surgani, xalqlar o‘rtasidagi do‘stlik va madaniy aloqalarni rivojlantirishga munosib hissa qo‘shgani uchun “Do‘stlik” ordeni bilan mukofotlandi. 2021-yil 2-iyun kuni Qohiradagi Tag‘riz Fayoz Livan madaniyat forumi uyida 18 nafar o‘zbekistonlik yosh shoir, yozuvchi, jurnalistlar hamda elchixona xodimlari ishtirokida “Qalbga sayohat” kitobining taqdimoti bo‘lib o‘tdi. Ushbu kitob o‘zbekistonlik yozuvchi va shoirlar asarlarining ingliz va arab tillaridagi tarjimasini o‘z ichiga oladi.
2022-yil 25—30-aprel kunlari Xivada o‘tkazilgan “Lazgi” xalqaro raqs sanʼati festivalida Misrning “Tannura” raqs jamoasi ishtirok etib, eng yaxshi raqs jamoasi yo‘nalishida faxrli 3-o‘rinni egalladi. 2022-yil 7—9-iyun kunlari Qohirada “Diniy ekstremizm: Intellektual asos va uni yengish strategiyasi” mavzusida o‘tkazilgan xalqaro konferensiya ishida O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy N.Xoliqnazarov boshchiligidagi delegatsiya ishtirok etdi.
Misr prezidenti as-Sisi rahnamoligi ostida 2022-yil 17—18-oktabr kunlari Qohira shahrida “Fatvo va barqaror rivojlanish maqsadlari” mavzusida o‘tkaziladigan xalqaro konferensiyada O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy N.Xoliqnazarov boshchiligidagi delegatsiya qatnashdi. Misr delegatsiyasi vakillari O‘zbekistonda o‘tkazib kelinayotgan ko‘plab xalqaro forum va festivallarda ishtirok etib kelmoqdalar. Ular sirasiga “Maqom” (2018-y. 6—10-sentabr, Shahrisabz), “Sharq taronalari” (2019-y. 25—30-avgust, Samarqand) va “Hunarmandlar” (2019-y. 10—15-sentabr, Qo‘qon) festivallari hamda “Ziyorat turizmi” bo‘yicha “I Xalqaro forum” (2019-y. 21—23-fevral, Buxoro), “Toshkent quvonchlari” VII Xalqaro bolalar rasmlari biyennalesi (2020-y. 15—20-dekabr), “Imom Moturidiy xalqaro ilmiy tadqiqot markazi: rejalar va istiqbollar” onlayn konferensiya (2020-y. 17-dekabr) kabilar kiradi.
Turizm sohasidagi hamkorlik
Turizm sohasidagi hamkorlik 1995-yilda “O‘zbekturizm” milliy kompaniyasi va Misrning Turizm vazirligi o‘rtasida imzolangan hamkorlik kelishuvi doirasida amalga oshiriladi. Hozirda Misr tomonining ushbu hamkorlik aloqalarini faollashtirishga qiziqishi kuzatilmoqda. Xususan, Misr birinchilardan bo‘lib, Xalqaro turizm tashkiloti Ijroiya kengashining 99-sessiyasini (2014-yil 1—3-oktabr) o‘tkazishda Samarqand shahri nomzodini qo‘llab-quvvatladi.
Shu bilan birga, Misr tomoni turizm sohasi va mehmonxona biznesi uchun kadrlar tayyorlash va tajriba almashishga tayyorligini tasdiqladi. 2018-yil 6-sentabrda imzolangan O‘zbekiston hukumati bilan Misr Arab Respublikasi hukumati o‘rtasida turizm sohasida hamkorlik to‘g‘risida bitim ushbu sohadagi aloqalarning izchil tus olishiga xizmat qiladi. 2020-yilning so‘nggi choragidan boshlab Toshkent—Sharm ash-Shayx—Toshkent va Sharm ash-Shayx—Toshkent—Sharm ash-Shayx yo‘nalishlarida “O‘zbekiston havo yo‘llari” va Misrning Air Cairo aviakompaniyalari tomonidan haftasiga bir martadan sayyohlik reyslari hamda har shanba kunlari Qohira—Toshkent—Qohira yo‘nalishida “O‘zbekiston havo yo‘llari” va Fly Egypt kompaniyalari tomonidan ikki mamlakatga turli maqsadlarda tashrif buyurayotganlar uchun reyslar amalga oshirilmoqda.
2019-yil 21—23-fevral kunlari Buxoro shahrida Ziyorat turizmi bo‘yicha o‘tkazilgan I Xalqaro forumda Misr Vakillar majlisi Ijtimoiy birdamlik, oila va nogironlar qo‘mitasi raisi, “Misrni qo‘llab-quvvatlash” fraksiyasi rahbari, Misr sufiylar tariqatlarining Oliy kengashi raisi doktor A.al-Qasabiy bosh mehmon sifatida ishtirok etdi. Doktor Abdulhodiy al-Qasabiy O‘zbekistonning Misrdagi “Ziyorat turizm elchisi” etib tayinlangan. 2022-yil 1—3-noyabr kunlari Samarqand shahrida o‘tkazilgan Xalqaro ziyorat turizmi haftaligida A.al-Qasabiy qatnashdi. 2022-yil yanvar—mart oylari davomida Misr hukumatiga qarashli Nile Culture telekanalida “Barcha tillarda” ko‘rsatuvining O‘zbekistonga bag‘ishlangan 3 ta maxsus soni namoyish etildi.
Izoh (0)